Γύρω από τη γεωθερμία έχουν δημιουργηθεί «αστικοί μύθοι» οι οποίοι διογκώθηκαν εξαιτίας λανθασμένων επιλογών και κινήσεων. Η ιστορία με το γεωθερμικό πεδίο της Μήλου είναι χαρακτηριστική.
Μια από τις πιο σημαντικές περιοχές της Ελλάδας όσον αφορά τη γεωθερμική ενέργεια, απαντάται κατά μήκος του ηφαιστειακού τόξου του Νοτίου Αιγαίου, στο οποίο βρίσκεται η Μήλος. Στο νησιωτικό σύμπλεγμα Μήλου-Κιμώλου-Πολυαίγου έχει εντοπιστεί το πρώτο γεωθερμικό πεδίο υψηλής θερμοκρασίας στη χώρα.
Η ΔΕΗ υπήρξε πρωτοπόρος στην ανάπτυξη της Γεωθερμίας στην Ελλάδα αλλά και παγκοσμίως, αφού όταν ξεκίνησε τις έρευνες που οδήγησαν στην εγκατάσταση του πρώτου σταθμού παραγωγής στη Μήλο, μόνο λίγες χώρες είχαν παραγωγή ηλεκτρισμού από γεωθερμία (ΗΠΑ, Ιταλία, Ισλανδία, Νέα Ζηλανδία).
Loading…
Reload document 
Open in new tab Δυστυχώς, η απειρία στην χρήση αυτής της μορφής ενέργειας πριν από 30 περίπου χρόνια, οδήγησε σε λάθη που είχαν δυσανάλογα μεγάλη, αρνητική δημοσιότητα, σε σχέση με τις πραγματικές συνέπειες. Αυτό δημιούργησε τοπικές αντιδράσεις, που οφείλονταν στην έντονη οσμή υδρόθειου στην περιοχή εκμετάλλευσης. Κάτω από την πίεση των αντιδράσεων αυτών η προσπάθεια ανάπτυξης της γεωθερμίας στη Μήλο σταμάτησε το 1989.
Οι δραστηριότητες της ΔΕΗ στη Μήλο άρχισαν στα μέσα της δεκαετίας του 1970, με σκοπό την αναζήτηση γεωθερμικών πεδίων. Η ΔΕΗ αρχικά συνεργάστηκε με το ΙΓΜΕ και με εμπειρογνώμονες του ΟΗΕ. Πραγματοποιήθηκε τότε μια ευρείας κλίμακας επιφανειακή έρευνα σε διάφορες περιοχές του νησιού, που περιέλαβε δέκα γεωτρήσεις μέτρησης θερμοβαθμίδας, για τον εντοπισμό των πλέον κατάλληλων προς εκμετάλλευση περιοχών. Τα αποτελέσματα των ερευνών αυτών οδήγησαν το 1975 στην κατασκευή από τη ΔΕΗ δύο βαθιών γεωτρήσεων (ΜΑ1 και ΜΖ1), με τις οποίες πιστοποιήθηκε η ύπαρξη δύο σημαντικών γεωθερμικών πεδίων.
Στη συνέχεια της έρευνας, κατασκευάστηκαν από τη ΔΕΗ το 1982 στη Μήλο ακόμη τρεις (3) παραγωγικές γεωθερμικές γεωτρήσεις βάθους από 1.000 – 1.500m. Από τη θέση των γεωτρήσεων αυτών σε δοκιμαστική παραγωγή, εκτιμήθηκε ότι το εκμεταλλεύσιμο γεωθερμοηλεκτρικό δυναμικό της Μήλου είναι της τάξεως των 120 MWe. Με βάση την εκτίμηση αυτή και τη μελέτη διασύνδεσης των Κυκλάδων με το Εθνικό Δίκτυο αποφασίστηκε να εγκατασταθεί μία πιλοτική Γ/Θ Μονάδα ισχύος 2 MW.
Ακολούθως, η ΔΕΗ πραγματοποίησε προκαταρκτική γεωθερμική έρευνα στην Κίμωλο, κατασκευάζοντας 8 γεωτρήσεις θερμοβαθμίδας, σε βάθη ως 100 m. Αργότερα έγιαν και 2 γεωθερμικές γεωτρήσεις από το ΙΓΜΕ με σκοπό τη λειτουργία γεωθερμικού συστήματος αφαλάτωσης θαλασσινού νερού.
Για όλες τις παραπάνω έρευνες, ερευνητικές γεωτρήσεις κλπ., προηγήθηκε σειρά πολλών ειδικών μελετών από μελετητικούς οίκους του εξωτερικού. Μετά από αυτά, χορηγήθηκε στη ΔΕΗ, με την Υπουργική Απόφαση ΥΕΦΠ/Φ. 29.10/7668/24.5.85, το δικαίωμα αναζήτησης, έρευνας και εκμετάλλευσης του γεωθερμικού δυναμικού του νησιωτικού συμπλέγματος Μήλου-Κιμώλου-Πολυαίγου για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Στα πλαίσια της ανωτέρω απόφασης έχει ολοκληρωθεί από τη ΔΕΗ σειρά ερευνητικών προγραμμάτων, έχουν κατασκευαστεί οκτώ ερευνητικές γεωτρήσεις θερμοβαθμίδας για την περιχάραξη του πεδίου και έχουν εκπονηθεί γεωλογικές, νεοτεκτονικές, υδρογεωλογικές, γεωχημικές γεωφυσικές, περιβαλλοντικές και άλλες μελέτες, με τις οποίες επιβεβαιώθηκαν οι ελπιδοφόρες περιοχές.
Στη συνέχεια η ΔΕΗ ανέθεσε στην εταιρία MITSUBISHI την κατασκευή της πρώτης πιλοτικής μονάδας παραγωγής ισχύος 2MW. Η μονάδα αυτή, που ετέθη σε λειτουργία στις 4/12/1986, αρχικά λειτούργησε κανονικά και κάλυψε εξ ολοκλήρου την ηλεκτρική κατανάλωση του νησιού επί διετία. Μετά όμως, λόγω διαρροής υδρόθειου στην ατμόσφαιρα, υπήρξαν αντιδράσεις των κατοίκων βαθμιαίως εντεινόμενες, που τελικά οδήγησαν το τότε ΥΒΕΤ να διατάξει τη διακοπή λειτουργίας της μονάδας, καθώς και κάθε άλλης δραστηριότητας σχετικής με τη Γ/Θ.
Ακολούθως και μετά από μακροχρόνια παραμονή της Μονάδας εκτός λειτουργίας, στις 19/9/1993 συνέβη στη γεώτρηση Μ2 (όπου ήταν εγκατεστημένη η Μονάδα) θραύση της σωλήνωσης και ανεξέλεγκτη διαρροή γεωθερμικού ρευστού με εκτόνωση της συνολικής παραγωγής της γεώτρησης στην ατμόσφαιρα. Κατά το συμβάν αυτό καταστράφηκε το μεγαλύτερο μέρος των εγκαταστάσεων. Η βλάβη αντιμετωπίστηκε στις 18.11.1993 με την τοποθέτηση πώματος από ειδικό τσιμέντο μέσα στη γεώτρηση. Στη συνέχεια τοποθετήθηκαν τέτοιου είδους πώματα και στις υπόλοιπες γεωτρήσεις (Μ1, Μ2, ΜΑ1, ΜΖ1) του γεωθερμικού πεδίου, ώστε να βρίσκονται σε συνθήκες ασφαλείας ανεξάρτητα από τον χρόνο που θα μεσολαβήσει μέχρι την αξιοποίησή τους.
Μετά την πιο πάνω δυσάρεστη εξέλιξη και τις εντονότατες αντιδράσεις των κατοίκων της Μήλου, θεωρήθηκε ότι τα αμέσως επόμενα χρόνια θα ήταν πολύ πρόωρο για να επανέλθει το θέμα της αξιοποίησης της Γ/Θ στο νησί.
Νεώτερες προσπάθειες.
Τη διετία 2009-10 εκτελέστηκε νέο ερευνητικό πρόγραμμα γεωφυσικών μετρήσεων στην Μήλο και στην Κίμωλο, από το οποίο προέκυψαν νέες πιθανές θέσεις για γεωτρήσεις και εγκατάσταση σταθμού παραγωγής τόσο στη Μήλο όσο και στην Κίμωλο μακριά από κατοικημένες περιοχές.
Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, την ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας και την αύξηση της αξιοπιστίας του γεωθερμικού εξοπλισμού, θα μπορούσε να εξετασθεί η δυνατότητα εγκατάστασης γεωθερμοηλεκτρικού σταθμού στο Ανατολικό τμήμα του νησιού στην ευρύτερη περιοχή της σημερινής χωματερής. Στη θέση αυτή άλλωστε, δεν υπάρχει περιβαλλοντική όχληση και ενδεχόμενη εγκατάσταση Γ/Θ εργοστασίου θα συνέβαλε στην αξιοποίηση της υποβαθμισμένης αυτής περιοχής.
[επιμέλεια: Πέτρου Γ. Τζεφέρη]
Οι χαμένες ευκαιρίες της γεωθερμίας και η ιστορία της Μήλου
Γεωθερμία: οι προοπτικές στην Ελλάδα και η εμπειρία σε Μήλο και Νίσυρο