ΟΡΥΚΤΟΣ ΠΛΟΥΤΟΣ ΔΙΕΘΝΩΣ

Το μεταλλευτικό πρότυπο της Σουηδίας

Η περιοχή Bergslagen στην Νότιοκεντρική Σουηδία αποτελεί μία από τις ιστορικότερες και κοιτασματολογικά πλουσιότερες στην Ευρώπη, όπου η μεταλλευτική δραστηριότητα ξεκίνησε από το 375 πΧ και υφίσταται συνεχώς από τον 13ο αιώνα μΧ μέχρι σήμερα.(Garpenberg mine).

Tο αναπτυξιακό πρότυπο της Σουηδίας έχει στη βάση του την μεταλλεία. Η Σουηδία είναι ιστορικά και διαχρονικά η “μεταλλευτικότερη” χώρα της Ευρώπης. Τα κοιτάσματα και τα μεταλλεία της τυγχάνουν παγκόσμιας αναγνώρισης και καθολικής αποδοχής. Το υψηλό βιοτικό επίπεδο, η ισχυρή οικονομία και ο σταθερά ανερχόμενος ρυθμός ανάπτυξης οφείλουν πολλά στη μεταλλευτική βιομηχανία. Και όλα αυτά σε ένα παραγωγικό πλαίσιο που διασφαλίζει το δημόσιο συμφέρον και σέβεται το περιβάλλον.

Είναι επίσης γνωστό ότι η Σουηδία διαθέτει αυστηρή περιβαλλοντική νομοθεσία, τηρώντας με σχολαστικότητα τους οικολογικούς όρους και στόχους που τίθενται κάθε φορά τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και παγκόσμιο επίπεδο. Στη βάση αυτή λειτουργούν σήμερα στη χώρα 16 μεταλλεία που καθορίζουν σε μεγάλο βαθμό την οικονομία και την αναπτυξιακή εξέλιξη των τοπικών κοινωνιών με τις οποίες συνυπάρχουν. Ενδεχόμενη απουσία της μεταλλευτικής παραγωγής θα σήμαινε αναπτυξιακή συρρίκνωση και μαρασμό!

Ο ορυκτός πλούτος και τα μεταλλεία στη Σουηδία εντοπίζονται σε τρεις μεταλλευτικές περιφέρειες, τρεις μεταλλοφόρες περιοχές με τα δικά της η κάθε μία γεωλογικά, μεταλλογενετικά και κοιτασματολογικά χαρακτηριστικά:

A. Στη βορειότερη περιοχή, το Norrbotten, λειτουργούν τα γνωστά μεταλλεία σιδήρου της Kiruna (https://www.lkab.com/en) και χαλκού Aitik. Ο τύπος του κοιτάσματος στο επιφανειακό μεταλλείο Aitik, όπου παράγονται χαλκός, χρυσός αλλά και άργυρος, είναι παρόμοιος με αυτόν στις Σκουριές Χαλκιδικής.


B. Νοτιότερα, στην περιφέρεια Västerbotten, βρίσκεται η μεταλλοφόρος περιοχή πολυμεταλλικών συμπαγών θειούχων κοιτασμάτων, δυτικά της πόλης Skellefteå που είναι γνωστή και σαν πόλη του χρυσού (“The Gold City”). Στα γνωστά μεταλλεία Kristineberg, Renström και Maurliden (Mineral rich mines on historical land ) παράγονται ψευδάργυρος, χαλκός, μόλυβδος, χρυσός, άργυρος και τελλούριο. Η ορυκτολογία αλλά και η μεταλλοφορία είναι παρόμοια με εκείνα στην Ολυμπιάδα, τις Μαύρες Πέτρες και την Πιάβιτσα του Δήμου Αριστοτέλη.

Sweden has been called the “home of the rare earth elements”, photo from The Norra Kärr REE deposit

Γ. Στην νοτιοκεντρική Σουηδία βρίσκεται η τρίτη μεταλλοφόρος περιοχή Bergslagen. Μια από τις ιστορικότερες αλλά και πλουσιότερες από μεταλλευτική άποψη στην Ευρώπη. Κάθε βήμα και μεταλλοφορία, κάθε χιλιόμετρο εκμετάλλευση και μεταλλείο. Παραγωγικά κοιτάσματα σιδήρου, χαλκού, μολύβδου, ψευδαργύρου, αργύρου και χαλκού. Ανάμεσα τους τα γνωστά μεταλλεία Garpenberg , τα μεταλλεία (ψευδαργύρου, μολύβδου, χαλκού) Zinkgruva και Lovisa.

γαιών

Spatial distribution and simplified type of known REE occurrences in Sweden

μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ). Τα μεταλλευτικά κέντρα λειτουργούν στο πιο πυκνοκατοικημένο τμήμα της χώρας με 8 τουλάχιστον πόλεις (για παράδειγμα Uppsala, Västerås, Örebro, Eskilstuna) και την Στοκχόλμη σε απόσταση 100-200 χιλιομέτρων.

Στη βάση των μεταλλείων δραστηριοποιούνται και άλλες αναπτυξιακής δραστηριότητας, όπως μεταλλευτικά μουσεία και μορφές γεωτουρισμού:
Στην περιοχή Bergslagen, ανεξάρτητα από το ιστορικό παρελθόν και τη φήμη που το συνοδεύει, δρομολογείται σήμερα μια συνολική παρέμβαση με αιχμή την εξέλιξη της τεχνολογίας με στόχο να ενώσει αναπτυξιακά την παραγωγή με την κοινωνία, το περιβάλλον, τον τουρισμό και την εκπαίδευση: Robots under Swedish forest breathe life into ancient mines
Στην περιοχή λειτουργούν διανομαρχιακές και διαπεριφερειακές δομές που υποστηρίζουν την δημιουργία υποδομών και την προσέλκυση επενδύσεων με επίκεντρο την μεταλλευτική δραστηριότητα. Επίσης υπάρχουν εκπαιδευτικά κέντρα, όπως μεταλλευτικά γυμνάσια, ειδικά στην κατάρτιση μεταλλωρύχων και χειριστών εξοπλισμού μεταλλείων, καθώς και τοπικές σχολές μηχανικών μεταλλείων και μεταλλουργών  Πρωτοβουλίες και δράσεις που δεν αποτελούν απαραίτητα μόνο θέμα αναπτυξιακής βιωσιμότητας αλλά είναι κυρίως δείγματα εργασιακής κουλτούρας και ιστορικού πολιτισμού σε μια περιοχή με κυρίαρχη μεταλλευτική παρουσία. Πρόκειται δυστυχώς για δεδομένα που δύσκολα αντιγράφονται!
Το Γεωλογικό Ινστιτούτο Σουηδίας  σχεδιάζει για την περίοδο 2016-2020 πολυδιάστατη και σύνθετη κοιτασματολογική έρευνα στην περιοχή Bergslagen που λαμβάνει υπόψη της, μαζί με τα στοιχεία οικονομικής γεωλογίας και αναλύσεις των υφιστάμενων περιβαλλοντικών και κοινωνικοπολοτικών δεδομένων και συνθηκών, ώστε να πετύχει στο τέλος βιώσιμες αναπτυξιακές προσεγγίσεις σε ένα τμήμα της χώρας που η ταυτότητα και η κουλτούρα του είνα και παραμένει μεταλλευτική. Στόχος είναι η γεωεπιστημονική αναθεώρηση της περιοχής, με βάση την εφαρμογή καινοτόμων τεχνολογιών και νέων ερμηνευτικών μοντέλλων για τη γένεση και το σχηματισμό των κοιτασμάτων σε μια προοπτική εντοπισμού «κρυμμένων» μεταλλοφόρων σε μεγαλύτερα από τα σημερινά βάθη εκμετάλλευσης.
[του Πέτρου Τζεφέρη, βασισμένο σε κείμενο του Ν. Αρβανιτίδη, http://nikolaosarvanitidis.eu/?p=461]

Σχετικά Άρθρα