του Δρ. Π. Τζεφέρη
Οι αναλυτές των επενδυτικών τραπεζών, εκτιμούν πως η ανάκαμψη της τιμής του μετάλλου θα αργήσει, καθώς η παρουσία της Ινδονησίας είναι αυτή τη στιγμή καταλυτική για την πορεία του νικελίου. Το κόστος εξόρυξης για τους Ινδονήσιους παραγωγούς, οι οποίοι σε πολλές περιπτώσεις συνεργάζονται με κινεζικές επιχειρήσεις, είναι πολύ πιο χαμηλό από τους υπόλοιπους ανά τον κόσμο.
Η αφθονία των πρώτων υλών (λατερίτες), το πολύ χαμηλό εργατικό κόστος, το φθηνό ηλεκτρικό ρεύμα, και το γεγονός πως τα ορυχεία και τα εργοστάσια επεξεργασίας έχουν τεθεί πρόσφατα σε λειτουργία και θεωρούνται εξαιρετικά αποδοτικά χρησιμοποιώντας τη σύγχρονη υδρομεταλλουργική μέθοδο εκχύλισης με οξύ υψηλής πίεσης (HPAL), έχουν ήδη μετατρέψει τη χώρα της Ινδονησίας σε παγκόσμιο κόμβο στον τομέα του νικελίου.
Αντίστοιχα με το νικέλιο είναι και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι εταιρείες στον τομέα του λιθίου, όπου η πτώση των τιμών μέσα στο 2023 ήταν πάνω από 80%. Παρόμοια είναι η κατάσταση και στον τομέα του κοβαλτίου, ενός μετάλλου που είναι απαραίτητο για την κατασκευή μπαταριών EV, όπως το λίθιο και το νικέλιο.
Οι τιμές του νικελίου μετά και τις εκκλήσεις του E Mask για περισσότερο νικέλιο (για την παραγωγή μπαταριών EV) αλλά και τον πόλεμο στην Ουκρανία που διαμόρφωσε μειωμένες προσδοκίες για την παραγωγό Ρωσία, είχαν εκτοξευθεί το 2022, φτάνοντας μέχρι και τη χρηματιστηριακή υπέρογκη τιμή των 100.000 δολαρίων.
Σήμερα το μέταλλο μετά από αλλεπάλληλες πτώσεις τιμών, διαπραγματεύεται περίπου στα 15.000 δολάρια ανά τόνο (και βρίσκεται κοντά στα χαμηλότερα επίπεδά του από το 2021) κυρίως λόγω της μεγάλης αύξησης της παραγωγής των ορυχείων στην Ινδονησία, η οποία τόσο το 2022 όσο και το 2023 αντιπροσώπευε περισσότερο από το ήμισυ της παγκόσμιας παραγωγής, δηλ. περίπου 3,6 εκατομμύρια μετρικούς τόνους (2023).
Η μεγαλύτερη υπερπροσφορά και τα υψηλά αποθέματα εντοπίζονται στο NPI (Nickel Pig Iron), μια φθηνότερη εναλλακτική λύση αντί του νικελίου υψηλής καθαρότητας στη χαλυβουργία για την παραγωγή ανοξείδωτου χάλυβα. Η Κίνα και η Ινδονησία αντιπροσωπεύουν το 70% των παγκόσμιων προμηθειών νικελίου, το μεγαλύτερο μέρος του οποίου είναι NPI. Πρόκειται για σιδηρονικέλιο χαμηλής σχεττικά ποιότητας που “εφευρέθηκε” στην Κίνα ως φθηνότερη εναλλακτική λύση αντί του καθαρού νικελίου ως βασικό συστατικό για την παραγωγή ανοξείδωτου χάλυβα. Η διαδικασία παραγωγής του NPI χρησιμοποιεί λατεριτικά μεταλλεύματα νικελίου.
«Με την τιμή του NPI γύρω στα 11.000 δολάρια ανά τον. θα πρέπει να υπάρξουν προσαρμογές της προσφοράς στην Κίνα και την Ινδονησία», αναφέρουν οι ειδικοί.
Σε μείωση της παραγωγής νικελίου κατά τουλάχιστον 100.000 μετρικούς τόνους φέτος πρόκειται να προβούν η Κίνα και η Ινδονησία, καθώς οι δύο χώρες – παραγωγοί επιδιώκουν να περιορίσουν τις απώλειες λόγω της πτώσης της τιμής του μετάλλου που χρησιμοποιείται στην παραγωγή EVs και ανοξείδωτου χάλυβα. Αναλυτές εκτιμούν ότι θα απαιτηθούν περαιτέρω περικοπές εάν οι παραγωγοί αποφασίσουν να ενισχύσουν τις τιμές και να αφαιρέσουν το πλεόνασμα από την αγορά, αντί απλώς να σταματήσουν τις απώλειες.
Οι δυτικές εταιρείες εξόρυξης, συμπεριλαμβανομένης της BHP, η οποία είχε καταστήσει το νικέλιο πυρήνα στην πράσινη στρατηγική της, καθώς και μια σειρά από άλλες εταιρείες πάγωσαν προσωρινά περιουσιακά στοιχεία, καθυστέρησαν έργα ή μείωσαν την παραγωγή τους. Πράγματι, η μεγαλύτερη μη κρατική εξορυκτική εταιρεία στον κόσμο, η BHP, ανακοίνωσε την μερική αναστολή λειτουργίας ενός εργοστασίου επεξεργασίας νικελίου, πιθανότατα γιατί προμηθεύεται νικέλιο από τα ορυχεία της Wyloo. Η Wyloo Metals Pty, η οποία ελέγχεται από τον Andrew Forrest, ανακοίνωσε την προσωρινή παύση λειτουργίας των ορυχείων νικελίου στη Δυτική Αυστραλία από την 31η του προσεχούς Μαΐου. Το εντυπωσιακό είναι πως η Wyloo αγόρασε αυτά τα ορυχεία μόλις πριν έξι μήνες!
Προ ημερών είχαμε παρόμοιες ειδήσεις και από τη Νέα Καληδονία, η οποία είναι υπό γαλλικό έλεγχο και βρίσκεται πολύ κοντά στην Ινδονησία και σχετικά κοντά στην Αυστραλία. Η μεγάλη διεθνής εταιρεία εξόρυξης και εμπορίας μετάλλων Glencore ανακοίνωσε την απόφασή της να πουλήσει το μερίδιό της σε ορυχείο νικελίου στο νησί της ΝΚ, όπως και στο παρακείμενο εργοστάσιο επεξεργασίας του μετάλλου.
Οι περικοπές μέχρι στιγμής έχουν περιορίσει πάνω από 230.000 τόνους ή περίπου το 6% της πιθανής προσφοράς του νικελίου για φέτος, σύμφωνα με αναλυτές της Macquarie. Ωστόσο αυτή η εξέλιξη δεν ήταν αρκετή για να ωθήσει προς τα πάνω τις τιμές. Πιθανότατα θα χρειαστούν μεγαλύτερες μειώσεις για να αποφευχθούν οι οικονομικές απώλειες.
Οι ειδικοί που μίλησαν στο Bloomberg, όπως και οι αναλυτές των επενδυτικών τραπεζών, εκτιμούν πως η ανάκαμψη της τιμής του μετάλλου θα αργήσει, καθώς η παρουσία της Ινδονησίας είναι αυτή τη στιγμή καταλυτική για την πορεία του νικελίου. Το κόστος εξόρυξης για τους Ινδονήσιους παραγωγούς, οι οποίοι σε πολλές περιπτώσεις συνεργάζονται με κινεζικές επιχειρήσεις, είναι πολύ πιο χαμηλό από τους υπόλοιπους ανά τον κόσμο.
Η αφθονία των πρώτων υλών (λατερίτες), το πολύ χαμηλό εργατικό κόστος, το φθηνό ηλεκτρικό ρεύμα, και το γεγονός πως τα ορυχεία και τα εργοστάσια επεξεργασίας έχουν τεθεί πρόσφατα σε λειτουργία και θεωρούνται εξαιρετικά αποδοτικά χρησιμοποιώντας τη σύγχρονη μέθοδο εκχύλισης με οξύ υψηλής πίεσης (HPAL), έχουν ήδη μετατρέψει τη χώρα της Ινδονησίας σε παγκόσμιο κόμβο στον τομέα του νικελίου. Σύμφωνα με το BloombergNEF, ο ινδονησιακός τομέας νικελίου είναι πολύ ευέλικτος και μπορεί να απορροφήσει αρκετά εύκολα τους κραδασμούς από τις χαμηλότερες τιμές του νικελίου, τουλάχιστον κοντά στα τωρινά επίπεδα.
Αντίστοιχα με το νικέλιο είναι και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι εταιρείες στον τομέα του λιθίου, όπου η πτώση των τιμών μέσα στο 2023 ήταν πάνω από 80%. Παρόμοια είναι η κατάσταση και στον τομέα του κοβαλτίου, ενός μετάλλου που είναι απαραίτητο για την κατασκευή μπαταριών EV, όπως το λίθιο και το νικέλιο.
To ερώτημα που μας αφορά είναι αν και πως μπορεί η Ευρωπαϊκή Ένωση να εξασφαλίσει την επάρκεια των πρώτων υλών που είναι απαραίτητες για την ανάπτυξη της ηλεκτροκίνησης σε ένα τόσο δυναμικό περιβάλλον που η ίδια δεν μπορεί να ελέγξει μη κατέχοντας ούτε τις πρώτες ύλες ούτε και τις εφοδιαστικές αλυσίδες προς τούτο; Είναι γνωστό ότι Ε.Ε. έχει συνάψει συμφωνίες προμήθειας με χώρες παραγωγούς που διατηρεί καλές διπλωματικές σχέσεις, αλλά προς το παρόν οι συμφωνίες αυτές δεν φαίνεται να είναι αρκούντως αποτελεσματικές. Είναι άραγε δυνατόν η ΕΕ να εκμεταλλευθεί προς όφελός της την τωρινή κατάσταση με τη σημαντική πτώση των τιμών αυτών των κρίσιμων μετάλλων; Και να βοηθήσει τα κράτη μέλη της να εξασφαλίσουν πρόσβαση σε κοιτάσματα αυτών των υλικών ειδικά τώρα που οι εξαγορές αναμένονται να είναι μάλλον πιο εύκολες; Τη στιγμή μάλιστα είναι γνωστή η αδυναμία της Ευρωπαϊκής Γραφειοκρατίας να κινηθεί γρήγορα και αποφασιστικά σε τέτοια ζητήματα;
Ή αντιστρόφως, μήπως η κατάσταση αυτή θα γίνει χειρότερη για εμάς, καθώς υπάρχει ο κίνδυνος να οδηγηθούμε σε μία ακόμα μεγαλύτερη συγκέντρωση και κυριαρχία της Κίνας αναφορικά με τις σχετικές εφοδιαστικές αλυσίδες; Το τελευταίο μάλιστα φαίνεται ως το πιο πιθανό σενάριο για την περίπτωση του νικελίου όσο μεγαλώνει η καταλυτική κυριαρχία της Ινδονησίας, αφού η κινεζική παρουσία είναι ήδη πολύ ισχυρή εκεί τόσο στον τομέα της εξόρυξης όσο και στον τομέα της επεξεργασίας.
Από την άλλη μεριά βέβαια, υπάρχουν και θετικά αποτελέσματα: η μεγάλη αυτή πτώση των τιμών ίσως να είναι μία ένδειξη πως ο φόβος και η αγωνία για την επάρκεια και το ύψος της μελλοντικής ζήτησης των υλικών αυτών ίσως ήταν τελικά υπερβολικός. Ίσως είναι και μία απόδειξη πως οι αγορές βρίσκουν σχεδόν πάντα τη λύση αν αφεθούν να λειτουργήσουν οι νόμοι της προσφοράς και της ζήτησης. Ευτυχώς λοιπόν που αυτή την στιγμή το κόστος αρκετών πρώτων υλών που είναι απαραίτητες για τη βιομηχανία EVs έχει υποχωρήσει αρκετά από τα δυσθεώρητα ύψη του 2022. Κι ακόμη είναι ελπιδοφόρο το γεγονός ότι πολλά ζητήματα επιλύονται από τον γνωστό από μηχανής Θεό της εξέλιξης της τεχνολογίας, καθώς διαπιστώνουμε την ραγδαία πρόοδο που επιτυγχάνεται στον τομέα των μπαταριών EVs, για την κατασκευή των οποίων απαιτούνται πλέον όλο και μικρότερες ποσότητες μετάλλων.
Κανείς δεν πρέπει να εφησυχάζει όμως καθώς η μεγάλη πτώση αυτή θα προμηθεύσει μεν τα κράτη μέλη εντός της ΕΕ με EV αλλά αυτά δεν θα είναι δικά μας αλλά προφανώς κινέζικα. Το τσουνάμι των φθηνών κινεζικών ηλεκτρικών οχημάτων είναι πλέον έτοιμο να κατακλύσει την Ευρώπη!
Πηγές:
Σπύρος Αλεξόπουλος, https://www.liberal.gr/agores/oi-hamiles-times-odigoyn-se-kleisimo-ta-oryheia-nikelioy