[του Πέτρου Τζεφέρη]
Ο Κώδικας Δήμων και Κοινοτήτων (Ν.3463/2006, άρθρο 192, παρ. 6 και 7) επιτρέπει την απευθείας εκμίσθωση λατομείων σε συνεταιρισμούς λατόμων που λειτουργούν νόμιμα, των οποίων όλα τα μέλη είναι κάτοικοι του ιδιοκτήτη Δήμου, με τους όρους και περιορισμούς των διατάξεων του Ν. 669/1977 (παρ. 1 άρθρο 28) περί εκμεταλλεύσεως λατομείων.
Με βάση την διάταξη αυτή λειτούργησαν τα λατομεία σχιστολιθικών πλακών της περιοχής Νοτίου Πηλίου Μαγνησίας (Καλαμακίου-Νεοχωρίου και Συκής) δηλαδή δημοτικά λατομεία, η διάνοιξη των οποίων ανάγεται πολύ πριν το 1800. Πράγματι τα λατομεία αυτά λειτουργούσαν σποραδικά και απολύτως ερασιτεχνικά εδώ και 200 έτη, χωρίς όμως να υπάρχουν οι αντίστοιχες άδειες λειτουργίας.
Επειδή τα λατομεία αυτά δεν λειτουργούσαν ορθολογικά επί τη βάσει μελετών και τα θέματα ασφαλείας ήταν μείζονα, η αρμόδια Επιθεώρηση Μεταλλείων απαγόρευσε την λειτουργία τους, επιβάλλοντας παράλληλα διοικητικές κυρώσεις.
Ο Δήμος Νοτίου Πηλίου, το 2014 προκειμένου να συνεχίσει η εκμετάλλευση των λατομείων από τους κατοίκους της περιοχής, ζήτησε τη σύσταση αστικών συνεταιρισμών, όπου τα μέλη τους θα είναι κάτοικοι-δημότες του κάθε χωρίου, δηλαδή συνεταιρισμούς λατόμων.
Λόγω ωστόσο διαφωνίας μεταξύ Δήμου και Σωματείων, ζητήθηκε η παροχή γνώμης από τα αρμόδια υπουργεία Εσωτερικών και Περιβάλλοντος τα οποία παρείχαν τη γνώμη τους και κατέληγαν και τα δύο στην ίδια με το Δήμο άποψη ότι η απευθείας εκμίσθωση θα έπρεπε να γίνει σε συνεταιρισμούς λατόμων, των οποίων όλα τα μέλη είναι κάτοικοι του ιδιοκτήτη του δικαιώματος Δήμου.
Έτσι μετά την απάντηση και των υπηρεσιών, οι κάτοικοι και των τριών χωρίων του Δήμου που λειτουργούν τα λατομεία σχιστολιθικών πετρωμάτων (Καλαμακίου-Νεοχωρίου και Συκής) προχώρησαν σε σύσταση αστικών συνεταιρισμών λατόμων όπου όλα τα μέλη τους είναι κάτοικοι και δημότες των χωριών που είχαν το δικαίωμα εκμετάλλευσης των χώρων αυτών. Οι συνεταιρισμοί αυτοί έχουν συσταθεί με διαταγή του Ειρηνοδίκη Βόλου το 2016 και έχουν προβεί σε έναρξη στην αρμόδια οικονομική υπηρεσία.
Στη συνεχεία ο Δήμος και αφού είχαν συσταθεί οι συνεταιρισμοί έλαβε τις υπ’αριθμ.151,152 και 153/19-5-2017 αποφάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου περί απευθείας εκμίσθωσης των λατομικών χώρων στους συσταθέντες συνεταιρισμούς (με την αναβλητική αίρεση της ισχύος των περιβαλλοντικών όρων!!)
Εντούτοις, στο πλαίσιο της κατάργησης γενικά των απευθείας μισθώσεων, με τον νέο λατομικό νομοσχέδιο καταργείται η συγκεκριμένη διάταξη του άρθρου 24 του Ν. 669/1977 μαζί με όλον σχεδόν τον νόμο αυτό. Ετσι, αν θέλουμε να κρατήσουμε κατ’εξαίρεσιν τα λατομεία αυτά, που λειτουργούν παραδοσιακά εδώ και 2 αιώνες και ακόμη να εντάξουμε στην ίδια κατηγορία και άλλες περιοχές που ευνοούν την δημιουργία συνεταιρισμών λατόμων, χρειάζεται νομοθετική ρύθμιση που με ρητή διάταξη να προβλέπει την απευθείας εκμίσθωση των δημοτικών λατομείων σε συνεταιρισμούς.
Πρόταση ρύθμισης απευθείας εκμίσθωσης δημοτικών λατομείων σε συνεταιρισμούς.
Στο νέο νομοσχέδιο να συμπεριληφθεί στο άρθρο 12 διάταξη η οποία να προβλέπει τα εξής:
Επιτρέπεται, κατ΄ εξαίρεση, και μετά από απόφαση που λαμβάνεται με την απόλυτη πλειοψηφία του συνολικού αριθμού των μελών του δημοτικού συμβουλίου, η απευθείας εκμίσθωση δημοτικών εκτάσεων που έχει διενεργηθεί στο παρελθόν έρευνα ή εκμετάλλευση σε συνεταιρισμούς λατόμων που λειτουργούν νόμιμα, των οποίων όλα τα μέλη είναι κάτοικοι του πρωτοβάθμιου Ο.Τ.Α.
Η με οποιονδήποτε τρόπο παραχώρηση του δικαιώματος εκμετάλλευσης από τον μισθωτή προς τρίτο ή μέλος του συνεταιρισμού ατομικά, απαγορεύεται και παρέχει το δικαίωμα στον εκμισθωτή να προβεί σε άμεση καταγγελία της μίσθωσης.
Για τις προϋποθέσεις και τη διαδικασία που ακολουθείται ισχύουν τα λοιπά αναφερόμενα στον παρόντα νόμο σχετικά με την εκμίσθωση των δημοτικών λατομείων.
Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται να μην ανατραπούν τα δικαιώματα ήδη υφιστάμενων συνεταιρισμών. Εντούτοις, ας επιτραπεί ένα σχόλιο δεδομένης της μακράς εμπειρίας που αφορά λατόμους εξόρυξης πέτρας και μάλιστα εντασσόμενους σε ειδικό καθεστώς (βλ. Κάρυστος, Πήλιο κλπ). Θα πρέπει να αποφασίσουν επιτέλους οι παραδοσιακοί λατόμοι της κάθε περιοχής που εντάσσονται σε ευνοϊκό καθεστώς, να συντάξουν και να εφαρμόσουν με σχολαστικότητα τις εγκεκριμένες μελέτες συμφώνως με τον ΚΜΛΕ, τόσο ως προς τα θέματα ασφάλειας αλλά και περιβάλλοντος. Η εν τοις πράγμασι ένταξη στο καθεστώς νομιμότητας είναι ο μόνος τρόπος να εξασφαλίσουν βιωσιμότητα αλλά και υποστήριξη των υπηρεσιών. Διαφορετικά, μοιραία και μετά την ευνοϊκή νομοθετική ρύθμιση, σύντομα θα βρεθούν στην ίδια θέση, δηλ. την απαγόρευση λειτουργίας.
Τέλος, επισημαίνεται ότι με την νομοθετική ρύθμιση ειναι δυνατή η λειτουργία συνεταιρισμών λατόμων και σε άλλες περιοχές που είχαν και στο παρελθόν διενεργηθεί εργασίες. Η περίπτωση των λατομείων της περιοχής του Τρανόβαλτου που κάποτε ευημερούσε παράγοντας εξαιρετικής ποιότητας μάρμαρο και σήμερα χρειάζεται κίνητρα για την επανέναρξη εργασιών, εντάσσεται στις περιπτώσεις που εξυπηρετεί μια τέτοια διάταξη.