[του Πέτρου Τζεφέρη] [by Tzeferis Petros]
Στην περιοχή –πριν από 20 χρόνια- δραστηριοποιούνταν πάνω από 15 επιχειρήσεις με 450 εργαζόμενους, ενώ έχουν δημιουργηθεί και αρκετές μονάδες επεξεργασίας των προϊόντων (σχιστήρια). Σήμερα έχουν απομείνει μόνο 2 νόμιμα δραστηριοποιούμενες επιχειρήσεις και για τα υπόλοιπας η δυνατότητα λειτουργίας είναι εξαιρετικά δύσκολη – σε συνθήκες ημιπαρανομίας και με επικίνδυνες συνθήκες ασφάλειας. Αυτό είναι το αποτέλεσμα της ανορθολογικής εκμετάλλευσης και της έλλειψης σχεδιασμού. Υψηλά μέτωπα 50 μέτρων, 600.000 μ3 στείρα υλικά που καλύπτουν ακόμα και υγιείς όγκους μαρμάρου έχουν καταστήσει τη συνέχιση της εκμετάλλευσης σχεδόν αδύνατη.
Loading…
Reload document 
Open in new tab Οι έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί στην περιοχή (ΙΓΜΕ –ΑΝΚΟ), πιστοποιούν την ύπαρξη ικανών εκμεταλλεύσιμων αποθεμάτων τόσο στο μεγάλο πρανές που έχει δημιουργηθεί όσο και στον βαθύτερο ορίζοντα. Επίσης ολες οι παραπάνω διαπιστώσεις προκύπτουν και από τη συνημμένη μελέτη του ΤΕΕ Δυτ. Μακεδονίας για την αξιολόγηση της κατάστασης που είχε εκπονηθεί το 2004.
Στο τέλος του 2014, κλιμάκιο υπηρεσιακών παραγόντων του τ. Υπουργείου Περιβάλλοντος Ενέργειας & Κλιματικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ) είχε επισκεφθεί τα λατομεία μαρμάρου του Τρανοβάλτου μετά από επαφές της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Ηπείρου-Δυτικής Μακεδονίας και του Δημάρχου Σερβίων-Βελβεντού με την τότε ηγεσία του ΥΠΕΚΑ. Το κλιμάκιο είχε κάνει προτάσεις αναφορικά με τη δημοτική έκταση, άνω των 600 στρεμμάτων με στόχο:
- Την ενιαία αντιμετώπιση του χώρου με σκοπό την καλύτερη αξιοποίηση του μαρμάρου, την εξοικονόμηση πόρων και τη εξασφάλιση της αποκατάσταση του περιβάλλοντος. Προτάθηκε νέος σχεδιασμός των λατομικών χώρων, η εκμετάλλευση των οποίων θα εντάσσεται σε μια ενιαία αντιμετώπιση όλης της έκτασης.
- Την επαναδραστηριοποίηση των λατομείων με συνθήκες ασφάλειας και ορθολογικής εκμετάλλευσης. Συγκεκριμένα προτάθηκε να επανασχεδιαστούν οι χώροι των δυνητικών αδειών, με καθορισμό 10-15 νέων λατομείων, με τα εξής κριτήρια: α) Δυνατότητα πρόσβασης β) Ύπαρξη επαρκών αποθεμάτων και γ) Συνεχόμενη εκμετάλλευση με δυνατότητα συνεκμετάλλευσης των κοινών ορίων, ώστε να υλοποιείται η ενιαία εκμετάλλευση όλου του χώρου.
Για την επίτευξη των στόχων είχε μάλιστα προσδιοριστεί και ένα “roadmap” όπου είχαν προσδιοριστεί οι διαδοχικές απαιτούμενες ενέργειες, όπως ενδεικτικά:
1. Απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου για την παύση των υφιστάμενων αδειών εκμετάλλευσης.
2. Δημιουργία μητρώου εκμεταλλευτών από τον Δήμο και ρύθμιση για τυχόν “πρόκριμα” επί των μισθώσεων με βάση το μητρώο.
3. Προκήρυξη δημοπρασίας των εκτάσεων που είναι δυνατόν να ενεργοποιηθούν άμεσα, στα πλαίσια της ενιαίας εκμετάλλευσης του χώρου.
4. Επικαιροποίηση των υφιστάμενων μελετών και επανασχεδιασμός νέων λατομικών χώρων προς δημοπράτηση και αδειοδότηση.
5. Κατασκευή των απαραίτητων έργων υποδομής από τον Δήμο με σκοπό την εξασφάλιση οδικής πρόσβασης, ηλεκτρικού δικτύου κ.λ.π. σε όλους τους προς δημοπράτηση χώρους.
6. Προκήρυξη για μίσθωση σταδιακά και των υπόλοιπων χώρων με αποθέματα μαρμάρου.
Τέλος θα πρέπει τα ανωτέρω να συμπληρωθούν με πρόταση σχετικά με τη δυνατότητα αξιοποίησης των υφισταμένων στείρων υλικών, που έχουν συσσωρευτεί από την μακρόχρονη, άναρχη εκμετάλλευση των λατομείων και για τα οποία θα πρέπει να εξευρεθεί δυνατότητα αξιοποίησης . Πρόκειται για υλικά τα οποία θα μπορούσαν, αφού υποστούν κατάλληλη επεξεργασία να αξιοποιηθούν ως αδρανή υλικά, π.χ. για την κατασκευή έργων οδοποιίας. Επίσης, λόγω και της καθαρότητας του κοιτάσματος, θα μπορούσαν να αποτελέσουν ίσως και πρώτη ύλη μονάδας παραγωγής πληρωτικών ασβεστολιθικών υλικών (filler) αυξημένης προστιθέμενης αξίας.
Πριν από λίγες μέρες, ο Γενικός Διευθυντής της Αναπτυξιακής Εταιρείας Δυτικής Μακεδονίας Γιώργος Αμανατίδης, μιλώντας στην ΕΡΤ Κοζάνης δήλωσε ότι τους αμέσους επόμενους μήνες και δεδομένης της βούλησης της τοπικής και περιφερειακής αυτοδιοίκησης να εντάξει τους προϋπολογισμούς των απαραίτητων περιβαλλοντικών και άλλων μελετών για την διαχείριση και ανάπτυξη του μαρμάρου στον τοπικό πόρο ανάπτυξης, θα αδειοδοτηθούν οι επιχειρήσεις μαρμάρου του Τρανοβάλτου που στην ουσία θα σημάνει και μια νέα πορεία του κλάδου, ο οποίος τα τελευταία χρόνια ακολούθησε μια φθίνουσα πορεία. Επίσης υπογράμμισε πως στο πλαίσιο συμφωνίας αρχών μεταξύ των μαρμαράδων που υπογράφηκε πριν από τρία χρόνια προβλέπεται κανονισμός διαχείρισης και δεοντολογίας καθώς και μελέτη ενιαίας εξόρυξης στην μαρμαροφόρα περιοχή Τρανοβάλτου όπως και την δημιουργία επιχείρησης διαχείρισης των παραπροϊόντων μαρμάρου.
Συμπερασματικά, η εξόρυξη, επεξεργασία και εμπορία μαρμάρου στην περιοχή της Δυτ. Μακεδονίας και ειδικότερα στον Τρανόβαλτο, αποτελεί μια ευκαιρία για μια υποβαθμισμένη περιοχή η οποία μπορεί να δώσει ουσιαστική ανάπτυξη στην περιοχή αυτή, ακόμα και συναλλαγματικά οφέλη μακροπρόθεσμα.