Δύσκολο να χωρέσεις περισσότερα από 4000 χρόνια ιστορίας σε ένα φύλλο χαρτί, πρέπει να αφήσεις πίσω δεκάδες ενδιαφέρουσες πληροφορίες.
Δύσκολο να κάνεις την επιλογή. Αλλωστε, ο λόφος από μόνος του σου μιλά.Πάνω από τις μπουλτόζες βλέπεις την στοά που οδηγεί σε μια αρχαία γαλαρία.
Κάτω από το λόφο της Σκουριώτισσας βλέπεις τους αρχαίους Σόλους, κάνεις τη σύνδεση και τοποθετείς εκατοντάδες εργάτες να κουβαλούν, να παρακολουθούν, να επιβλέπουν την πορεία του χαλκού από το λόφο του μεταλλείου στη θάλασσα του Ξερού. Κι από πάνω το επιβλητικό αρχαίο θέατρο. Το φημισμένο βασίλειο που για εκατοντάδες χρόνια έσκαβε τον ίδιο λόφο…
«Τα κοιτάσματα μεικτών θειούχων μεταλλευμάτων της Κύπρου, σχετίζονται με τα ηφαιστειακά πετρώματα γύρω από τις παρυφές του Τροόδους. Σχηματίστηκαν κατά μήκος του άξονα διεύρυνσης του ωκεάνιου πυθμένα της Νεστηθύος από την κυκλοφορία υδροθερμικών διαλυμάτων πλούσιων σε μέταλλα. Το θαλάσσιο νερό, το οποιο διείσδυσε μέσα στα πετρώματα του ωκεάνιου φλοιού δια μέσου ρωγμών και διακλάσεων, θερμάνθηκε από ανερχόμενους θύλακες μάγματος, απόπλυνε μεταλλικά στοιχεία από τα περιβάλλοντα πετρώματα και ανήλθε.
Με την εκβολή των υδροθερμικών διαλυμάτων στο θαλάσσιο πυθμένα υπό μορφή θερμών μαύρων καπνοδόχων, ευνοήθηκε η απόθεση θειούχων ορυκτών όπως του σιδηροπυρίτη και του χαλκοπυρίτη. Τέτοια κοιτάσματα σχηματίζονται και σήμερα σε άξονες διεύρυνσης στον Ατλαντικό, Ειρηνικό και Ινδικό Ωκεανό και είναι γνωστά ως κοιτάσματα “Τύπου Κύπρου”.
Η ανύψωση του Τροόδους, σε συνδυασμό με τη διάβρωση έφεραν τα κοιτάσματα πιο κοντά στην επιφάνεια. Στη συνέχεια αυτά υπέστησαν οξείδωση με αποτέλεσμα το σχηματισμό εκτεταμένων σιδηρών καλυμμάτων κυρίως από υδροξείδια και οξείδια του σιδήρου με εντυπωσιακά κόκκινα και κίτρινα χρώματα».
Αυτή η πανδαισία χρωμάτων, προσέλκυσε τους αρχαίους οι οποίοι πολύ γρήγορα άρχισαν να εκμεταλλεύονται αυτό που η φύση για εκατομμύρια χρόνια δημιουργούσε και χάριν σ’ αυτή όλη τη μαγεία εσύ τώρα έχεις απέναντι σου τον μεγαλύτερο σωρό σκουριάς από την οποία πήρε το όνομα του και το Μεταλλείο, «Σκουριώτισσα».
Η σκουριά αποτελεί το μεταλλευτικό κατάλοιπο/απόβλητο της καμίνου μετά την εξαγωγή του χαλκού, το οποίο οι αρχαίοι απέρριπταν σχηματίζοντας μεγάλους σωρούς κοντά στα εργαστήρια εκκαμίνευσης. Αρχαιολογικοί χώροι, ονομάζονται επίσημα οι σωροί της σκουριάς και σε διάφορα σημεία του Τροόδους έχουν εντοπιστεί εκατόν τέτοιοι σωροί.
Πάνω από τα σύγχρονα κοιτάσματα, μπηγμένες στο λόφο διακρίνεις τις αρχαίες γαλαρίες. Από τη 2η χιλιετία π.Χ λειτουργεί αυτό το μεταλλείο και είναι ένα από τα αρχαιότερα στον κόσμο. Πήρε το όνομα του από τη «Σκουριά» της γης ενώ είναι γνωστό και ως μεταλλείο της «Φουκάσας». Ο Όμηρος το αναφέρει στα Έπη του χρησιμοποιώντας το όνομα Βούκασα.
Η μεταλλευτική δραστηριότητα σε αυτή την ίδια περιοχή, συνεχίστηκε μέχρι τον 4ον αιώνα μ.Χ. και στη συνέχεια υπήρξε μια ύφεση.
Το μεταλλείο λειτουργούσε αλλά πρόσφερε διάφορα παράγωγα του χαλκού τα οποία χρησιμοποιούνται κυρίως στη φαρμακευτική βιομηχανία. Αναβίωσε ξανά το 1916 από την εταιρεία Cyprus Mines Corporation (CMC) όταν ο Αμερικάνος Gunther ανακάλυψε ξανά το κοίτασμα και συνέχισε μέχρι το 1974 οπόταν λόγω της Τουρκικής εισβολής του ’74, χωρίστηκε και το μεταλλείο έμεινε στις ελεύθερες περιοχές ενώ οι εγκαταστάσεις επεξεργασίας βρίσκονται στο κατεχόμενο μέρος της Κύπρου.
Η Ελληνική Μεταλλευτική Εταιρεία ανέλαβε τη μεταλλευτική μίσθωση για το διάστημα 1976-1995, παράγοντας συμπυκνώματα χαλκού και χρυσού.
Από το 1996 μέχρι και σήμερα, το μεταλλείο διαχειρίζεται με υπερσύγχρονα μέσα, φιλικά προς το περιβάλλον η εταιρεία Hellenic Copper Mines (HCM).
Το μαύρο βουνό της Σκουριώτισσας συνεχίζει να γράφει στις σελίδες του βιβλίου του και ο λόφος συνεχίζει να δίνει την ψυχή του στον άνθρωπο.Τι κι αν η αξίνα και το κοπίδι, έγιναν εκρηκτικά, τι κι αν τα σιδερένια βαγόνια μετατράπηκαν σήμερα σε υπερσύγχρονα μέσα μεταφοράς. Τι κι αν η μια εποχή δίνει τη θέση της στην επόμενη και φθάνουμε στο σήμερα.
Ο χαλκός συνεχίζει να είναι ο ίδιος και είναι όπως πάντα κρυμμένος στην ψυχή του ίδιου λόφου..
[Πηγή: http://www.philenews.com/][Γράφει: Μαριλένα Παναγή Φωτο: Γιάννης Νησιώτης]