Τα ατυχήματα που γίνονται κατά την λειτουργία των συρματοκοπών έχουν αυξηθεί τα τελευταία χρόνια στον Ελλαδικό χώρο, ακολουθώντας μοιραία την κατακόρυφη αύξηση στη χρήση των συγκεκριμένων μηχανών. Παρακάτω δίνονται οδηγίες για την ασφαλή χρήση των συρματοκοπών οι οποίες (δέον όπως) ενσωματώνονται στους ειδικούς κανονισμούς ασφαλείας που εγκρίνονται για τον σκοπό αυτό σύμφωνα με τον Κανονισμό Μεταλλευτικών και Λατομικών Εργασιών (ΚΜΛΕ).
1. Κατά την εκκίνηση:
- Πριν από κάθε χρήση να γίνεται σχολαστικός οπτικός έλεγχος του σύρματος κοπής προκειμένου να εντοπιστούν τυχόν παραμορφώσεις ή ίχνη έντονης καταπόνησης τα οποία μπορούν να οδηγήσουν σε αστοχία του σύρματος. Το παραπάνω θα πρέπει να αντικαθίσταται ακόμα και στην περίπτωση όπου διαπιστωθεί η ύπαρξη έστω και ενός κομμένου συρματιδίου. Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δίνεται στην περιοχή σύνδεσης του σύρματος με τη μούφα.
- Η έναρξη λειτουργίας θα πρέπει να γίνεται, μόνο εφόσον έχει εξασφαλιστεί ότι όλα τα προστατευτικά μέρη, όπως αυτά προβλέπονται από τον κατασκευαστή, είναι στη θέση τους (π.χ. σταθερό προστατευτικό παραπέτασμα για το σύρμα κοπής, τα πλευρικά καλύμματα κλπ). Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να τηρούνται όλα όσα προβλέπονται από το εγχειρίδιο καλής & ασφαλούς λειτουργίας του κατασκευαστή.
- Η επιφάνεια πάνω από την οποία διέρχεται το σύρμα κοπής θα πρέπει να είναι καθαρή έτσι ώστε να εξασφαλίζεται η απρόσκοπτη κίνηση του.
- Κατά το αρχικό στάδιο κοπής του όγκου να χρησιμοποιούνται τροχαλίες παρεκκλίσεως με σκοπό την άμβλυνση των γωνιών κοπής και συνεπώς την μείωση της καταπόνησης του σύρματος και την ελαχιστοποίηση της πιθανότητας αστοχίας αυτού.
- Σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να ελέγχονται τακτικά οι πέρλες, ώστε να λαμβάνονται τα κατάλληλα μέτρα σε περίπτωση φθοράς.
2. Κατά την λειτουργία κάθετης κοπής (ευρωπαϊκό πρότυπο EN 15163 / 2008). Απαγορεύεται η διέλευση οχημάτων / πεζών όταν η συρματοκοπή βρίσκεται σε λειτουργία και πιο συγκεκριμένα:
Στην βαθμίδα εκμετάλλευσης: Απαγορεύεται η διέλευση / ύπαρξη οχημάτων και εργαζομένων σε κάθετη απόσταση ενός (1) μέτρου επιπλέον του ενός τετάρτου (1/4) του συνολικού μήκους του σύρματος κοπής (8 μέτρων κατ’ ελάχιστο) εκατέρωθεν της συρματοκοπής. Ως προς
την κατεύθυνση παράλληλα με την την διεύθυνση κοπής του σύρματος, η απαγόρευση
ισχύει για όλο το πλάτος της βαθμίδας στην οποία είναι τοποθετημένη η συρματοκοπή
καθώς και στην αμέσως ανώτερη και κατώτερη αυτής. Ο παραπάνω χώρος θα πρέπει να οριοθετείται εμφανώς και να υπάρχουν οι αντίστοιχες προειδοποιητικές πινακίδες. Το χειριστήριο θα πρέπει να βρίσκεται σε κάθετη απόσταση από τον άξονα κοπής τουλάχιστον ενός (1) μέτρου επιπλέον του ενός τετάρτου (1/4) του συνολικού μήκους του σύρματος κοπής (ελάχιστη απόσταση 8 μέτρα) από την συρματοκοπή.
την κατεύθυνση παράλληλα με την την διεύθυνση κοπής του σύρματος, η απαγόρευση
ισχύει για όλο το πλάτος της βαθμίδας στην οποία είναι τοποθετημένη η συρματοκοπή
καθώς και στην αμέσως ανώτερη και κατώτερη αυτής. Ο παραπάνω χώρος θα πρέπει να οριοθετείται εμφανώς και να υπάρχουν οι αντίστοιχες προειδοποιητικές πινακίδες. Το χειριστήριο θα πρέπει να βρίσκεται σε κάθετη απόσταση από τον άξονα κοπής τουλάχιστον ενός (1) μέτρου επιπλέον του ενός τετάρτου (1/4) του συνολικού μήκους του σύρματος κοπής (ελάχιστη απόσταση 8 μέτρα) από την συρματοκοπή.
Στην πλατεία: Απαγορεύεται η διέλευση / ύπαρξη οχημάτων και εργαζομένων σε κάθετη απόσταση ενός (1) μέτρου επιπλέον του ενός τετάρτου (1/4) του συνολικού μήκους του σύρματος κοπής (8 μέτρων κατ’ ελάχιστο) εκατέρωθεν της συρματοκοπής. Ως προς την κατεύθυνση παράλληλα με την διεύθυνση κοπής του σύρματος, η απαγόρευση ισχύει για απόσταση τουλάχιστον πενήντα (50) μέτρων εκατέρωθεν αυτής. Το χειριστήριο θα πρέπει να βρίσκεται σε κάθετη απόσταση τουλάχιστον ενός (1) μέτρου επιπλέον του ενός τετάρτου (1/4) του συνολικού μήκους του σύρματος κοπής (ελάχιστη απόσταση 8 μέτρα) από την συρματοκοπή. Ο παραπάνω χώρος θα πρέπει να οριοθετείται εμφανώς και να υπάρχουν οι αντίστοιχες προειδοποιητικές πινακίδες.
3. Στην περίπτωση οριζόντιας κοπής (ευρωπαϊκό πρότυπο EN 15163 / 2008): Απαγορεύεται η διέλευση / ύπαρξη οχημάτων και εργαζομένων σε ακτίνα ενός (1) μέτρου επιπλέον του μισού (1/2) του συνολικού μήκους του σύρματος κοπής (8 μέτρων κατ’ ελάχιστο) από την συρματοκοπή. Θα πρέπει να τοποθετούνται ξύλινα μαδέρια ελάχιστου πάχους 5 εκατ. & πλάτους (ύψους) τουλάχιστον 50 εκατ. σε απόσταση έως 30 εκατ. παράλληλα του σύρματος καθόλη την διαδρομή του εφόσον αυτό είναι δυνατό. Η εγκατάσταση των προστατευτικών θα πρέπει να γίνεται με τέτοιο τρόπο έτσι ώστε το σύρμα κοπής να βρίσκεται στο μέσο περίπου του πλάτους (ύψους) των παραπάνω ενώ κατά την διαδικασία κοπής ο χειριστής οφείλει να προσαρμόζει την απόσταση αυτών στο εκτεθειμένο μέρος του σύρματος έτσι ώστε να μην υπερβαίνει τα 30 εκατ. από το σύρμα κοπής. Ο παραπάνω χώρος θα πρέπει να οριοθετείται εμφανώς και να υπάρχουν οι αντίστοιχες προειδοποιητικές πινακίδες.
4. Σε όλες τις περιπτώσεις:
- Όταν απαιτούνται ρυθμίσεις κατά την διαδικασία της κοπής θα πρέπει να διακόπτεται η λειτουργία του μηχανήματος.
- Απαγορεύεται η ταυτόχρονη λειτουργία παραπάνω της μίας (1) συρματοκοπής από ένα χειριστή. Κατ’ εξαίρεση επιτρέπεται η ταυτόχρονη λειτουργία δύο (2) συρματοκοπών στην περίπτωση όπου η διεύθυνση κοπής αυτών είναι παράλληλη και τα χειριστήρια είναι τοποθετημένα ανάμεσα σε αυτές με τους ανωτέρω περιορισμούς.
- Να καταγράφονται όλες οι διαδικασίες συντήρησης του εκάστοτε μηχανήματος οι οποίες θα πρέπει να πραγματοποιούνται από κατάλληλα εκπαιδευμένο προσωπικό για τον σκοπό αυτό και να καταχωρούνται οι σχετικές εργασίες στο Βιβλίο Συντήρησης του μηχανήματος (άρθρο 20 παρ. 11 του ΚΜΛΕ).
Τέλος, προτείνεται η εξέταση της δυνατότητας χρήσης ειδικών συρμάτων κοπής, τα οποία ενσωματώνουν τον κοπτικό φορέα (πέρλες) μέσα σε πλαστική μήτρα, μειώνοντας έτσι τον κίνδυνο πρόκλησης ατυχήματος από την εκτόξευση αυτών κατά την αστοχία (σπάσιμο) του σύρματος.
Diamond wire cutting: failure modes, risks for safety and workers’ protection
Η ασφάλεια των συρματοκοπών (ΙΙ)
[του Πέτρου Τζεφέρη] [by Tzeferis Petros]