[Του Δρ. Μάριου Λεονάρδου*, http://www.capital.gr/]
Μια μικρή εισαγωγή
Our strategy is to own and operate large, long-life, low-cost, expandable, upstream assets diversified by commodity, geography and market. Our strategy has remained unchanged for over a decade and has enabled us to deliver superior margins throughout economic and commodity cycles for many years. (BHP Billiton, a leading global resources company [1])
Το παραπάνω απόσπασμα από την στρατηγική της κορυφαίας Μεταλλουργίας BHP Billiton δεν επελέγη τυχαία. Συγκεκριμένα:
- Η εν λόγω Μεταλλουργία περιλαμβάνει πλέον την Western Mining Corporation (WMC Αυστραλίας [2] και 5η Μεταλλουργία σε παγκόσμια κατάταξη το 1999), η οποία το 1999 προσπάθησε έντονα να αποκτήσει την τότε παραπαίουσα ΛΑΡΚΟ. Βεβαίως απεχώρησε όταν διεπίστωσε ότι, παρ΄όλον που η ΛΑΡΚΟ ήταν τυπικά υπό πώληση, η τότε Κυβέρνηση δεν είχε διάθεση να την πωλήσει προτιμώντας να καλύπτει τις ζημιές της.
- Το κείμενο καθορίζει τη σωστή στρατηγική μιας Μεταλλουργικής επιχείρησης: να κατέχει και να εκμεταλλεύεται κοιτάσματα: – μεγάλα,- μακράς «ζωής»,- επεκτάσιμα και – χαμηλού κόστους.
Ενας χρόνος ΛΑΡΚΟ στο ΤΑΙΠΕΔ
Ας εξετάσουμε κατ’ αρχήν πως απεφάσισε το ΤΑΙΠΕΔ να υλοποιήσει την ιδιωτικοποίηση της ΛΑΡΚΟ στα τέλη του περασμένου χρόνου. Μια εταιρία ειδικού σκοπού (SPV) και όχι την ΛΑΡΚΟ θα ήταν αυτή που θα πωλούσε το ελληνικό δημόσιο με βάση το σχέδιο του Ταμείου Ιδιωτικοποιήσεων (ΤΑΙΠΕΔ) προκειμένου να ξεπεραστεί, σύμφωνα με το Ταμείο, μια σειρά εμποδίων. Με τον τρόπο αυτό εγίνετο διαχωρισμός της ΛΑΡΚΟ σε «καλή» και «κακή»:
- Η «καλή» [ΛΑΡΚΟ 3] θα περιελάμβανε το εργοστάσιο στη Λάρυμνα Φθιώτιδας και τα μεταλλεία του Αγ. Ιωάννη, ενώ στην
- «κακή» [δηλ. τη σημερινή ΛΑΡΚΟ-2, μια και η παλαιά ΛΑΡΚΟ τελεί υπό εκκαθάριση] θα έμεναν οι μεγάλες ζημίες που δημιουργήθηκαν από ατυχείς επενδυτικές και λοιπές επιλογές προηγούμενων διοικήσεων, αλλά και το κεντρικό κτίριο στη Λεωφόρο Κηφισίας. Η «κακή» ΛΑΡΚΟ, εάν απαιτείτο, θα συνέχιζε να εκμεταλλεύεται τα μεταλλεία της Καστοριάς και της Εύβοιας, με καθεστώς εκκαθάρισης εν λειτουργία.
Το ΤΑΙΠΕΔ θεωρούσε τη δημιουργία της εταιρίας ειδικού σκοπού (της «καλής» ΛΑΡΚΟ) ως μονόδρομο για την αντιμετώπιση ζητημάτων όπως οι τεράστιες συσσωρευμένες ζημίες, οι υποχρεώσεις και τα προβλήματα με την περιβαλλοντική επιβάρυνση στη Λάρυμνα. Το μοντέλο αυτό, εκτιμούσε το Ταμείο, ως το μοναδικό το οποίο θα εγκρίνετο από την Κομισιόν, καθώς η σύμβαση της ΛΑΡΚΟ για την εκμετάλλευση των μεταλλείων νικελίου έληξε στις 30 Ιουνίου και παρατάθηκε προσωρινά για έξι μήνες με υπουργική απόφαση. Πάντα κατά το ΤΑΙΠΕΔ, με βάση την κοινοτική νομοθεσία, το Δημόσιο θα έπρεπε να προχωρήσει σε διεθνή διαγωνισμό για να επιλέξει τον νέο μισθωτή του μεταλλείου.
Έτσι οι επενδυτές θα παρελάμβαναν ένα «καθαρό» εργοστάσιο στην περιοχή της Λάρυμνας για το οποίο θα έπρεπε ούτως ή άλλως να δαπανήσουν περισσότερα από 130 εκατ. ευρώ. Περί τα 100 εκατ. απαιτούνται για την προστασία του περιβάλλοντος καθώς η ΛΑΡΚΟ σήμερα επιβαρύνει σημαντικά την περιοχή και απειλείται με μεγάλα πρόστιμα. Επιπλέον 30 εκατ. ευρώ απαιτούνται για τον εκσυγχρονισμό της μονάδας, που θεωρείται απαραίτητος.Τελικά το σχέδιο του ΤΑΙΠΕΔ συνάντησε ολόπλευρη καταδίκη και απεσύρθη.Σήμερα (26/7/2013) το σχέδιο ουσιαστικά επανέρχεται με την εκδοχή της εκκαθάρισης της Εταιρίας και την τμηματική πώληση των παγίων της.
Το προβληματικό εργοστάσιο της Λάρυμνας
Το πυρομεταλλουργικό εργοστάσιο της Λάρυμνας χρειάζεται μετάλλευμα, για το οποίο υπάρχουν οι εξής επιλογές:
Η τροφοδοσία του εργοστασίου θα γίνεται με απαράδεκτα χαμηλής ποιότητας μετάλλευμα, κατάσταση που είναι η κύρια πηγή προβλημάτων της σημερινής, αλλά και της παλαιότερης, ΛΑΡΚΟ. Έτσι η ΛΑΡΚΟ-3 θα είναι μια ωραιοποιημένη ΛΑΡΚΟ-2 αλλά σε κάθε περίπτωση θνησιγενής.
Β. Μετάλλευμα εισαγόμενο:
* Τουρκίας. Το μετάλλευμα αυτό είναι παρόμοιο με το ελληνικό αλλά, περιέχοντας υψηλό ποσοστό αρσενικού, δημιουργεί περιβαλλοντικά προβλήματα και ρύπανση στο παραγόμενο μέταλλο.
* Ινδονησίας, Φιλιππίνων κτλ. Τα κοιτάσματα αυτά είναι διαφορετικά από ελληνικά νικελιούχα και απαιτούν την διπλάσια ηλεκτρική ενέργεια για την εκκαμίνευσή τους. Επίσης, πέραν του υψηλού κόστους μεταφοράς, επιβαρύνονται και από την πολύ υψηλή φυσική τους υγρασία (~40% έναντι 6% των ελληνικών). Οι διάφορες δοκιμές με τα κοιτάσματα αυτά αποδείχθηκαν οικονομικά, και εν μέρει τεχνικά, ανεπιτυχείς.
Εάν προς στιγμήν δεχθούμε ότι υπάρχει επενδυτής για πυρομεταλλουργικό εργοστάσιο της Λάρυμνας, πρέπει τώρα να απαντηθεί ένα άλλο κρίσιμο ερώτημα: ποιος επενδύει στη ΛΑΡΚΟ-3 με τις ελληνικές τιμές ηλεκτρικής ενέργειας (ΗΕ); Εάν σήμερα οι τιμές αυτές είναι υψηλές (και δημιουργούν μια συμμετοχή ΗΕ 30-35% στο κόστος παραγωγής του Νικελίου), τότε ας αναλογισθούμε τι θα είναι τιμές σύντομα, όταν:
* Υλοποιηθούν αυξήσεις για την αντιμετώπιση του σημερινού ελλείμματος στην αγορά ΗΕ
* Εφαρμοσθεί η πιθανή πρόσθετη αύξηση λόγω επιβολής φόρων CO2 , φόροι που πιθανόν να επιβληθούν και για τα στερεά καύσιμα που αναλίσκει το πυρομεταλλουργικό εργοστάσιο
* Αυξηθεί στο 20% (ή στο 30% που ζητούν κάποιοι άφρονες) η συμμετοχή των πανάκριβων ΑΠΕ μαζί με αύξηση του ποσοστού συμμετοχής του ακριβού φυσικού αερίου και τη συρρίκνωση της παραγωγής του φθηνού λιγνίτη στην ηλεκτροπαραγωγή.
Η χώρα έχασε την δυνατότητα της παραγωγής φθηνής ΗΕ το 1998, όταν η τότε Κυβέρνηση, υποχωρώντας σε άλογες κραυγές, δεν επέτρεψε την κατασκευή εργοστασίων ΗΕ με λιθάνθρακα της κοινοπραξίας ΔΕΗ-RWE. Το ένα μάλιστα εργοστάσιο εσχεδιάζετο να εγκατασταθεί στην Λάρυμνα δημιουργώντας μια ισχυρή στήριξη για το εργοστάσιο της ΛΑΡΚΟ και το εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό της περιοχής.
* Οι διατυπωμένες στις εργασίες θέσεις ή απόψεις, απηχούν τις προσωπικές θέσεις ή απόψεις του συγγραφέα και μόνο.