Η εξορυκτική/μεταλλουργική βιομηχανία και η περιβαλλοντικά ασφαλής διαχείρισή της εμπλέκουν έναν πλατύ κλάδο βασικών επιστημών.Μπορεί ή ίδια η ανάπτυξη των περιβαλλοντικών κινημάτων να αποτυπώνει την αντίληψη ότι τα οικολογικά προβλήματα εκλαϊκεύονται και δεν είναι μόνο υπόθεση των ειδικών αλλά υπόθεση όλων των πολιτών. Και είναι σωστή η αντίληψη αυτή. Όμως στα ειδικά θέματα, δεν ζητούνται απαντήσεις από τους (ειλικρινώς ή υποκριτικώς) ευαισθητοποιημένους εθελοντές των περιβαλλοντικών και οικολογικών οργανώσεων αλλά από τους ειδικούς επιστήμονες της ακαδημαϊκής κοινότητας.
Εξυπακούεται ότι αναμένουμε από αυτούς απαντήσεις και προτάσεις στα θέματα νέων υλικών με καινοτομίες σε σχέση με την εκμετάλλευση και το περιβάλλον, ανακύκλωσης και επαναχρησιμοποίησης προϊόντων και παραπροϊόντων εξόρυξης, αποκατάστασης τοπίου και διαχείρισης αποβλήτων, νέων τεχνολογιών με στόχο την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής (πχ CCS), τεχνολογιών που αμφισβητείται η περιβαλλοντική τους διάσταση, αποκαταστάσεις ανενεργών λατομείων/μεταλλείων, αξιοποίησης της τεχνογνωσίας στον τομέα της υπόγειας ανάπτυξης, των εκρηκτικών υλών, των πυρίμαχων υλών κλπ.
1) Σχολεία Μηχανικών. Τόσο η Σχολή Μηχανικών Μεταλλείων-Μεταλλουργών του ΕΜΠ , όσο και το νεώτερο (αλλά όχι πλέον νεοσύστατο μια και συμπλήρωσε εντός του 2008 τα 20 χρόνια λειτουργίας) Τμήμα Μηχανικών Ορυκτών Πόρων του Πολυτεχνείου Κρήτης, διαθέτουν, τουλάχιστον αυτή τη στιγμή, από δώδεκα (12) εργαστήρια (δηλ. 24 συνολικά), εξοπλισμένα με σύγχρονα επιστημονικά όργανα και τα οποία στελεχώνονται από κατά τεκμήριο υψηλού επιπέδου ερευνητικές ομάδες και καλύπτουν όλο σχεδόν το επιστημονικό εύρος του κλάδου.
6 λόγοι για να σπουδάσεις στη Σχολή Μηχανικών Μεταλλείων-Μεταλλουργών (Μ.Μ.Μ.)
Ζ. Αγιουτάντη: Σπουδές στο Πολυτεχνείο Κρήτης και μελλοντικές επαγγελματικές προοπτικές
Επίσης το πραγματικά νεοσύστατο Τμήμα Μηχανικών Ορυκτών Πόρων της Πολυτεχνικής Σχολής του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, κάνει σοβαρές προσπάθειες να συμβάλει κι αυτό στον ίδιο σκοπό, βλ. https://mre.uowm.gr/to-tmima/
Εντούτοις, μόλις πρόσφατα ρυθμίστηκε το θέμα κατοχύρωσης των επαγγελματικών δικαιωμάτων για τους αποφοίτους των σχολών αυτών κι ακόμη το 45% τουλάχιστον των μηχανικών μεταλλείων ή ορυκτών πόρων ετεροαπασχολούνται.
2) Γεωλογικές Σχολές. Τα Γεωλογικά Τμήματα ασχολούνται επίσης σε μεγάλο βαθμό με το αντικείμενο της βιώσιμης έρευνας και αξιοποίησης του εξορυκτικού κλάδου. Α) Το τμήμα Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος Β) Το τμήμα γεωλογίας ΑΠΘ Γ) τμήμα γεωλογίας πανεπιστημίου πατρών
Eξάλλου και οι Μεταλλευτικές/Μεταλλουργικές επιχειρήσεις (μέλη του ΣΜΕ) διαθέτουν σε μεγάλο βαθμό σύγχρονα εποπτικά όργανα αλλά και άρτια στελέχωση, με σκοπό την ανάπτυξή τους αλλά και τη συνεισφορά τους στο θέμα. Επιπλέον, οι εποπτευόμενοι επιστημονικοί φορείς ή σύμβουλοι της πολιτείας (ΙΓΜΕ, ΙΤΕΣΚ κλπ) διαθέτουν κι αυτοί τεχνογνωσία και μπορούν να συμβάλλουν στο αντικείμενο. Οι υπηρετούντες στα υπουργεία γνωρίζουν πολύ καλά τη νομοθεσία, τις προϋποθέσεις αδειοδότησης και ορθολογικής λειτουργίας των επιχειρήσεων, το πλαίσιο νομιμότητας αλλά και το πραγματικό πλαίσιο λειτουργίας των μεταλλευτικών επιχειρήσεων, τα επιμέρους προβλήματα της ασφάλειας, των εργολαβικών αναθέσεων κλπ.
Δυστυχώς, στις ημερίδες και στα συνέδρια που γίνονται στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, όπου όλοι οι παραπάνω φορείς (πανεπιστημιακή κοινότητα, επιχειρήσεις και πολιτεία) καταφέρνουν ενίοτε να “συναντιώνται”, μοιάζουν με “πλίνθοι και κέραμοι ατάκτως ερριμμένοι”…Δυστυχώς, ο καθένας από τη μεριά του παράγει έργο που δεν είναι όμως αξιοποιήσιμο από την άλλη μεριά.
- Δεν επιτρέπεται όμως σήμερα, η πολιτεία να μην “γνωρίζει” τι γίνεται στα πανεπιστήμια και στους ερευνητικούς φορείς, ενίοτε και αυτούς που χρηματοδοτεί άμεσα ή έμμεσα, θεωρώντας σε μεγάλο βαθμό ότι όλοι αυτοί οι φορείς βρίσκονται συλλήβδην εγκλωβισμένοι στα πανεπιστημιακά εργαστήρια προσπαθώντας να ανακαλύψουν το ..μποζόνιο του Χιγκς ή να παράγουν «καρότα αιωνίως τραγανά». Αλλά και αντίστροφα, ορισμένοι ακαδημαϊκοί φορείς πρέπει να αντιληφθούν ότι το θέμα τους αφορά και να εκδηλώσουν τη συμμετοχή τους αναλαμβάνοντας την προβεβλημένη θέση που τους αξίζει φυσικά.
- Ούτε είναι σωστό η σχέση επιχειρήσεων και πανεπιστημίων να είναι ελάχιστη, και η πανεπιστημιακή έρευνα να διεξάγεται σε θεωρητικό επίπεδο και με κατεξοχήν θεωρητικά θέματα ή θέματα που ακόμη κι αν ευωδοθούν δεν αφορούν κανένα, δεν λύνουν κανένα πραγματικό, τεχνικό ή άλλο, πρόβλημα.
- Τέλος, δεν επιτρέπεται σήμερα, να χορηγούνται διπλώματα, προπτυχιακού και μεταπτυχιακού επιπέδου, και οι καθόλα αξιότατοι νέοι επιστήμονες να βγαίνουν στο επάγγελμα χωρίς να γνωρίζουν, πώς εκπονούνται οι τεχνικές και οι περιβαλλοντικές μελέτες, ποιό είναι το πλαίσιο αδειοδότησης και λειτουργίας των μεταλλευτικών επιχειρήσεων, ποιές είναι οι αρμοδιότητές τους και οι υποχρεώσεις τους στην αγορά εργασίας, ποιά είναι τα προβλήματα που θα αντιμετωπίσουν στο πραγματικό περιβάλλον μια επιχείρησης του τομέα αλλά και ποιά είναι τα μεγάλα προβλήματα του κλάδου σε σχέση με τις απαιτήσεις των καιρών και των σημερινών παγκοσμιοποιημένων κοινωνιών.
Μόνο όλοι μαζί μπορούμε, κι αυτό είναι το κεντρικό νόημα, αυτής της προσπάθειας.
[του Πέτρου Τζεφέρη] [by Dr. Petros Tzeferis]
Το θεσμικό πλαίσιο πρέπει να διδάσκεται!
Επαγγελματικά δικαιώματα Μηχ. Μεταλλείων-Μεταλλουργών (ΜΜΜ, 2)
Τμήμα Γεωλογίας Πανεπιστημίου Πατρών: Προτάσεις αξιοποίησης των ορυκτών πρώτων υλών
Επιστημονική δεοντολογία, διαδίκτυο και ορυκτός πλούτος!