ΤΟ ΞΥΡΙΣΜΑ…Δείτε εδώ..
Αλήθεια πόσα χρόνια χρειάζεται να ξαναφυτρώσει η πίστη σε αυτόν τον τόπο;
Η πίστη ότι τελικά θα επικρατήσει το δίκαιο, το περί δικαίου αίσθημα του ανθρώπου; Η πίστη ότι το εγώ είναι το ίδιο με το εμείς; H πεποίθηση ότι κάπου στο βάθος υπάρχει το δίκαιο και η κοινωνική περί δικαίου συνείδηση;
Μα τι λεω αλήθεια; Ποιά συνείδηση και ποιό δίκαιο;
Aρθρο ΤΕΕ
Μπορεί το περιβάλλον να είναι σύστημα ιεραρχικά ανώτερο και ασκεί -σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα – έλεγχο στα ανθρώπινα συστήματα της οικονομίας και της κοινωνίας, εντούτοις όλα αυτά εφαρμόζονται σε κοινωνίες επίσης ιεραρχικά “ανώτερες” από τη δική μας. Η δική μας κοινωνία είναι απλά φοβική.
Mια κοινωνία που αγνοεί γενικά είναι φοβική. Μια κοινωνία που ζει με φόβους, όμως, δεν μπορεί να έχει οράματα, προοπτικές, αλλά ούτε καν να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά τα οποιαδήποτε καθημερινά προβλήματά της.
Δυστυχώς, η κοινωνία μας σήμερα αναρωτιέται γιατί, αφού πρώτα προέτρεψε και γαλουχήθηκε στο εύκολο κέρδος απαξιώνοντας στην πράξη κάθε άλλη αξία, τα μέλη της επιζητούν το εύκολο κέρδος.
Οπως, επανειλημμένες φορές ο καμηλοκαβαλάρης φίλος αυτού του ιστοχώρου, μας έχει κρούσει το καμπανάκι με τα σχόλιά του, η ίδια η κοινωνία που καλλιέργησε την ανασφάλεια σε κάθε πτυχή της ζωής και τον γρήγορο ρυθμό ανάπτυξης αναρωτιέται γιατί τα μέλη της αισθάνονται ανασφαλή κι ασχολούνται μόνο με τον “εαυτό” τους. Μέσω του ανταγωνιστικού μηχανισμού της ώθησε στην περιθωριοποίηση και απαξίωσε κάθε άλλο «πιστεύω», οδήγησε τα μέλη της σε έναν βίαιο κι ατέλειωτο αγώνα, χωρίς ουσιαστικούς κανόνες και χωρίς περιθώρια επιλογής. Μόνο που σήμερα συνειδητοποίησε το αδιέξοδο και κλυδωνίζεται ανάμεσα στην εύθραυστη συντήρηση του σχήματος και στην μεταβολή του σε κάτι νέο.
Σήμερα, είμστε σίγουρα μπροστά σε κάτι νέο. Μόνο που δεν φαίνεται αν αυτό θα αποτελεί πρόοδο ή όχι. Πρόοδος δεν είναι η στοχευμένη ανάπτυξη, είτε λέγεται βιώσιμη είτε με περιβαλλοντικούς κανόνες, αλλά η συνολική βελτίωση. Δεν σου χρειάζεται το ελατοδάσος, όταν δεν έχεις παιδεία και κοινωνική ασφάλιση, διότι δεν είσαι πλέον ινδιάνος στα βάθη της ζούγκλας του αμαζονίου… και φυσικά διότι δεν έχεις καμία τύχη να το διατηρήσεις υπό τις παρούσες συνθήκες χωρίς την ανάλογη παιδεία.
Στο ρευστό σημερινό σκηνικό τελικά μεγαλύτερη αξία έχουν οι αξίες και οι μηχανισμοί που τις εξυπηρετούν, όχι οι μέθοδοι αυτές καθ’ εαυτές. Αποψή μου είναι ότι η βελτίωση αυτή περνάει μέσα από ένα δρόμο, μία στενωπό, ad auguste pass agusta (στα ένδοξα δια των «στενών»). Κι αυτός ο μονόδρομος ονομάζεται παιδεία.
Η παιδεία αποτελεί το σημαντικότερο μέσο για την αλλαγή της ανθρώπινης συμπεριφοράς, αφού ξεκινά από την μικρή ηλικία, όπου αρχίζουν να διαμορφώνονται οι νοοτροπίες και οι συμπεριφορές των μελλοντικών κοινωνιών. Όλα πηγάζουν από αυτήν και όλα καταλήγουν σε αυτήν.
Η παιδεία, πιστεύω, είναι το μοναδικό εργαλείο που είναι ικανό να δρομολογήσει τελικές, ολοκληρωμένες λύσεις. Ο μόνος τρόπος για να δει κανείς το περιβάλλον ως ευθύνη είναι να απαγκριστωθεί από την ατομοκεντρική θεώρησή του, κάτι που μόνο η παιδεία είναι σε θέση να προσφέρει. Το περιβάλλον θεωρείται από ολους εμάς δικαίωμα ατομικό, που εξοπλίζει το άτομο με εξουσίες αποκλειστικής χρήσης, κάρπωσης και κτήσης του κατά το παράδειγμα της ατομικής ιδιοκτησίας. Το περιβάλλον όμως, δεν είναι κτήμα του ανθρώπου, που δικαιούται να το εξουσιάζει και να το εκμεταλλεύεται, ως κύριός του, αλόγιστα και ατιμώρητα. Το περιβάλλον είναι ο «οίκος του Ανθρώπου», ο φυσικός χώρος της ύπαρξής του, ο βιόκοσμός του. Το περιβάλλον είναι ένα κοινό τοις πάσι αγαθό, που δεν γνωρίζει σύνορα και επικράτειες και δεν υπόκειται σε εξουσίες και σε εξουσιάσεις, Ανήκει εξ αδιαιρέτου σε όλους μας. Όταν το καταλάβουμε αυτό, θα περάσουμε από το ατομικό δικαίωμα στο συλλογικό, από το δικαίωμα στην υποχρέωση, στην ευθύνη, στην περιβαλλοντική ηθική.
Η περιβαλλοντική συνείδησή είναι έμφυτη στον άνθρωπο όπως έμφυτη είναι και η ασυδοσία και ο ωχαδερφισμός. Όμως η συνείδηση αυτή σφυρηλατείται, χτίζεται, διδάσκεται και σιγά-σιγά μπορεί να μετατραπεί σε περιβαλλοντική ηθική. Η ηθική σχετικά με το περιβάλλον, που αποτελεί σήμερα διακριτή αδήριτη ανάγκη, δεν είναι φυσικά ανεξάρτητη από την γενικότερη ανάγκη για ηθική στην πολιτική και τον δημόσιο βίο. Στην αρχαία Αθήνα, οι ηγέτες έδιναν πρώτοι το παράδειγμα εντιμότητας και ήθους, διαβιούντες «απλόν βίον» (πχ. ο Αριστείδης) και όπως διαπίστωνε ο Ισοκράτης « Ου γαρ τοις ψηφίσμασιν (νόμοι) αλλά τοις ήθεσι (ηθική) καλώς οικείσθαι τας πόλεις» δηλ. ότι «οι πόλεις δεν διοικούνται σωστά χάρη στα ψηφίσματα και τους νόμους, αλλά χάρη στην ηθική συμπεριφορά των πολιτών», εννοώντας ότι η δεσπόζουσα, έμφυτη ηθική συνείδηση θεμελιώνει χρηστές πολιτείες. Στη σημερινή εποχή, μπορεί οι ανάγκες να έχουν αλλάξει, όμως η απυρόβλητη ηθική συμπεριφορά αποτελεί προϋπόθεση παραγωγής γόνιμου και θετικού έργου. Και η περιβαλλοντική πολιτική, όπου σχεδιάζονται και υλοποιούνται οι βασικοί άξονες της μέλλουσας λειτουργίας της Πολιτείας, αποτελεί μια καλή άσκηση ήθους τόσο για τις πολιτικές ηγεσίες όσο και για τις κοινωνίες.
[Τζεφέρης Πέτρος] [by Tzeferis Peter]