ΑΡΘΡΑΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑΓΕΩΛΟΓΙΑ/ΚΟΙΤΑΣΜΑΤΟΛΟΓΙΑ

Η κοινωνική αξία των (γεω)επιστημών

Cerussite, Adami 2, Plaka, Lavrion, Greece, by V. Stergiou

Βασικός προορισμός της επιστημονικής γνώσης και των εφαρμογών της είναι να υπηρετεί το κοινωνικό σύνολο και τον άνθρωπο. Να δημιουργεί θέσεις εργασίας, να προσφέρει οικονομική σταθερότητα, να προστατεύει το φυσικό περιβάλλον, να διασφαλίζει βιώσιμη και δυναμική αναπτυξιακή προοπτική και γενικά να βελτιώνει διαρκώς την ποιότητα ζωής.

Αναμενόμενο είναι σε μια εποχή όπως η σημερινή με πολλές, μεγάλες, μεταβαλλόμενες και συχνά αντικρουόμενες προκλήσεις, και την παρουσία πολυσύνθετων προβλημάτων, με διαπλεκόμενο περιεχόμενο και δυσδιάκριτες λύσεις, απαιτούνται συνδυασμός βαθιάς γνώσης, ευρείας επιστημονικής αντίληψης και υψηλής εξειδίκευσης.

Χρειάζονται παράλληλα σεβασμός σε αρχές, δεοντολογικό ήθος, επαγγελματικός πολιτισμός και προσήλωση στο θεματικό απόλυτο και την επιστημονική μοναδικότητα.Να αγνοούνται και να παραμερίζονται τα συντεχνιακά συμφέροντα, και οι τυχόν ατέρμονες εγωκεντρικές αντιπαραθέσεις διάφορων που δεν μπορούν να εντάξουν τις απόψεις (ή τα συμφέροντά τους) στις απόψεις των πολλών και στο δημόσιο συμφέρον.
Να γεφυρώνονται και να συνεργάζονται επιστημονικές γνώσεις και δυνάμεις για να προστίθεται περισσότερη και μεγαλύτερη κοινωνική αξία στο αποτέλεσμα.

Να διατηρούνται οι όποιοι ιστορικοί δεσμοί, αν και η σχέση τους με το παρελθόν είναι και παραμένει μάλλον παθητική, αλλά να υπηρετείται πάντοτε η δυναμική του παρόντος και η προοπτική του μέλλοντος.

Αν πάρει κάποιος σαν παράδειγμα την περίπτωση του μεγάλου αριθμού ειδικοτήτων που εντάσσονται στις γεωεπιστήμες, είναι χαρακτηριστικό το γεγονός συνέργειας και του ρόλου των γνώσεων τους ανάλογα με το φυσικό αντικείμενο, τους επιδιωκόμενους στόχους και τις εκάστοτε κοινωνικές ανάγκες και απαιτήσεις που καλούνται να αντιμετωπίσουν. Οι γεωεπιστήμες αποτελούν διαχρονικά σημαντικό συντελεστή της εξέλιξης του Πολιτισμού. Έτσι λοιπόν,

Κοιτασματολόγοι, ορυκτολόγοι, γεωφυσικοί, οικονομικοί γεωλόγοι, μηχανικοί μεταλλείων, τεχνολόγοι εμπλουτιστές, μεταλλουργοί, χημικοί μηχανικοί εγγυώνται την βιώσιμη αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου με βέλτιστες πρακτικές εκμετάλλευσης.
Γεωχημικοί, υδρογεωλόγοι «γεφυρώνουν» τις γνώσεις τους με αυτές των περιβαλοντολλόγων, εδαφολόγων, δασολόγων και άλλων γεωτεχνικών για την ορθολογική διαχείριση, προστασία και αποκατάσταση του περιβάλλοντος.
Τεκτονικοί γεωλόγοι, τεχνικοί γεωλόγοι συνεργάζονται με σεισμολόγους και πολιτικούς μηχανικούς για την θωράκιση απέναντι σε κάθε σχετική απειλή και κίνδυνο, αλλά και στην κατασκευαστική ασφάλεια των κτιριακών υποδομών και δικτύων.

Είναι πασίδηλο ότι απαιτείται η συνέργεια όλων των παραπάνω ειδικοτήτων για την ανάπτυξη του Ορυκτού Πλούτου της χώρας μας.  Η σημερινή κοινωνία, με την ευρεία εκπαίδευση και την εξειδικευμένη γνώση που επιλέγει να δημιουργεί και να παρέχει, είναι σε θέση να πορεύεται δυναμικά και αποτελεσματικά προς το αύριο, με όρους και συνθήκες που διασφαλίζουν την ευημερία των πολιτών. Όλα αυτά βέβαια είναι εφικτά όταν στηρίζονται στην επαγγελματική προσήλωση και την επιστημονική γνώση, χωρίς περιορισμούς, αγκυλώσεις και προαπαιτούμενα. Κάτι φυσικά που δεν συμβαίνει πάντοτε αφού υπάρχουν και αυτοί που συχνά θέτουν άλλες προτεραιότητες, στη βάση κυρίως πολιτικών σκοπιμοτήτων και προσωπικών συμφερόντων. Γιατί όλα θα ήταν πολύ διαφορετικά αν τελικά οι άνθρωποι, όλοι μας δηλαδή κάναμε μόνο και πάντοτε αυτό που γνωρίζουμε καλά.

Η αλλαγή του τρόπου σκέψης μας, ειδικά σε περιόδους κρίσης όπως αυτή που διανύουμε, είναι αναγκαία. Περισσότερη επιστήμη θα μας κάνει έστω και λίγο περισσότερο ορθολογιστές και αυτό είναι σημαντικό διότι η καλλιέργεια της κριτικής σκέψης είναι μια ασπίδα απέναντι στον ανόητο λαϊκισμό, στους κάθε λογής τσαρλατάνους και τις ακρότητες. Πρέπει να αλλάξουμε την κοινωνία μας και να την κάνουμε κοινωνία της πληροφορίας και όχι της προκατάληψης. Εξάλλου, ζούμε σε έναν τεχνολογικό κόσμο οπότε περισσότερη επιστήμη στη ζωή μας θα μας βοηθήσει να πάρουμε συλλογικά καταλληλότερες αποφάσεις για το πώς θα διαχειριστούμε το κάθε νέο εργαλείο ή πρόβλημα. Σε κάθε περίπτωση για να πάμε λίγο πιο μπροστά σε διάφορα επίπεδα (τεχνολογικά, οικονομικά, ηθικά) ο επιστημονικός τρόπος σκέψης μπορεί να βοηθήσει.

[βασισμένο σε κείμενο του Δρ. Ν. Αρβανιτίδη]


[Επιμέλεια: Π. Τζεφέρη]

Σχετικά Άρθρα