[Αντωνίνα Παπαθανάσογλου]
Το φαινόμενο της παράνομης απόρριψης αποβλήτων εντός σπηλαιωδών σχηματισμών είναι δυστυχώς εκτεταμένο σε όλη την Ελληνική επικράτεια.
Το ζήτημα έχει απασχολήσει την Ανεξάρτητη Αρχή του Συνηγόρου του Πολίτη και έχουν αναδειχθεί σοβαρά ζητήματα, τόσο σχετικά με το πλαίσιο της αποτελεσματικής διαχείρισης, ιδίως, των στερεών αποβλήτων, όσο και σχετικά με την ελλιπή προστασία των γεωλογικών σχηματισμών.
Η Ελλάδα διαθέτει χιλιάδες καταγεγραμμένους σπηλαιώδεις σχηματισμούς εξαιτίας των καρστικών πετρωμάτων της. Τα σπήλαια είναι ένα τμήμα του περιβάλλοντος και εξ αυτού προστατεύονται από το Σύνταγμα με το αρθρ. 24 και ευθέως από τον Ν. 1650/89 όπως τροποποιήθηκε από τον Ν. 3937/11 και ισχύει.
Εδώ και αρκετές δεκαετίες πολλά σπήλαια, και ιδίως βάραθρα, τα οποία βρίσκονται πλησίον οικισμών ή πλησίον βιομηχανικών – βιοτεχνικών εγκαταστάσεων, γίνονται αποδέκτες μεγάλου όγκου απορριμμάτων.
Οι συνέπειες είναι ποικίλες και ενδεικτικά μπορούν να αναφερθούν η μόλυνση του υδροφόρου ορίζοντα με κίνδυνο την προσβολή της υγείας των κατοίκων, η καταστροφή εξαιρετικών γεωλογικών μνημείων που πιθανά να παρουσιάζουν και αρχαιολογικό – παλαιοντολογικό ενδιαφέρον, η εξαφάνιση των προστατευόμενων ειδών που ενδιαιτώνται εκεί, η πρόκληση θανάτου σε ερευνητές σπηλαιολόγους κατά την κατάβασή τους κλπ.
Τα νομικά και διοικητικά προβλήματα που τίθενται είναι δυστυχώς πολλά και δυσεπίλυτα. Η συγκέντρωση και καταγραφή αυτών των περιπτώσεων είναι δύσκολη και μόνο μέσω ενός ολοκληρωμένου προγραμματισμού ανά περιοχή μπορεί να πραγματοποιηθεί.
Τα ζητήματα που τίθενται στην πράξη αφορούν, σε μεγάλο βαθμό, τα μεγάλα κόστη αποκατάστασης (λόγω της δυσκολίας του εγχειρήματος) αλλά και τις δυσκολίες των υπηρεσιών οι οποίες υποχρεούνται να προσδιορίσουν το είδος των αποβλήτων, να αξιολογήσουν την κατάσταση του σπηλαίου, να εκτιμήσουν τις βλάβες που έχει αυτό υποστεί, να προβούν σε χημικές αναλύσεις για την μόλυνση των υδάτων κλπ.
και έρευνας.