Το 2024 αποτελεί μια χρονιά ορόσημο για τον Σύνδεσμο Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων, καθώς σηματοδοτεί 100 χρόνια αδιάλειπτης λειτουργίας και προσφοράς στον κλάδο της εξόρυξης.
Για να τιμήσει αυτή την επέτειο, ο ΣΜΕ αφιερώνει το 2024 στους Ορυκτούς Πόρους, ανακηρύσσοντάς το ως «Έτος Ορυκτών Πόρων». Στόχος της πρωτοβουλίας είναι να αναδείξει την καίρια σημασία της εξορυκτικής δραστηριότητας στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας, φέρνοντας στο προσκήνιο τον ζωτικό ρόλο που διαδραματίζουν τα ορυκτά σε κάθε πτυχή της καθημερινής μας ζωής.
Στο πλαίσιο των εορταστικών εκδηλώσεων, ο ΣΜΕ, σε συνεργασία με την Εθνική Αρχή Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (ΕΑΓΜΕ), διοργανώνει εκδήλωση με θέμα: «Η εξόρυξη είναι (και) γένους θηλυκού». Η εκδήλωση, η οποία θα λάβει χώρα την Τετάρτη 6 Μαρτίου 2024 (11:30 – 15:30) στο αμφιθέατρο της ΕΑΓΜΕ, φιλοδοξεί να ρίξει φως στη γυναικεία παρουσία στον εξορυκτικό κλάδο, αναδεικνύοντας τη δυναμική συμβολή των γυναικών σε ένα πεδίο που παραδοσιακά θεωρούνταν ανδρικό.
Η εξορυκτική βιομηχανία, όπως και σχεδόν όλοι οι βιομηχανικοί κλάδοι, δεν μπορεί να υπερηφανεύεται για την ισότιμη εκπροσώπηση των δυο φύλων. Με εξαίρεση τις εμπορικές και διοικητικές δραστηριότητες, η παρουσία γυναικών στον κλάδο μας είναι σχεδόν μηδαμινή. Οι αιτίες είναι πολλές. Το ερώτημα είναι αν οι γυναίκες «εμποδίζονται» να απασχοληθούν στην εξόρυξη, ή αν δεν επιλέγουν οι ίδιες τον κλάδο για επαγγελματική σταδιοδρομία.
Ένας σημαντικότατος αποτρεπτικός παράγοντας είναι τα στερεότυπα και οι προκαταλήψεις. Μέχρι πρόσφατα, αρκετοί θεωρούσαν «γρουσουζιά» το να μπει μια γυναίκα σε ορυχείο. Για τις περισσότερες κοινωνίες, τα τεχνικά επαγγέλματα, ακόμα και σε επιστημονικό επίπεδο, θεωρούνται «ανδρικά επαγγέλματα». Αυτό σε ένα βαθμό οφείλεται και στο γεγονός ότι τα περισσότερα από αυτά απαιτούν κάποια σωματική δύναμη. Είναι αλήθεια ότι, ακόμα και σήμερα, μετά από τις τόσες σημαντικές τεχνολογικές αλλαγές, ο «τεχνίτης» καλείται να χρησιμοποιήσει και την μυϊκή του δύναμη για να φέρει σε πέρας κάποιες εργασίες, με αποτέλεσμα οι άνδρες να θεωρούνται πιο αποτελεσματικοί από τις γυναίκες. Το μη φιλικό εργασιακό περιβάλλον (θόρυβος, σκόνη, κίνδυνοι) αλλά και ο τόπος εργασίας (μακριά από αστικά κέντρα) συνηγορούν, έστω και λόγω στερεοτύπων, προς την μη επιλογή γυναικών.
Το ερώτημα είναι αν οι γυναίκες «εμποδίζονται» να απασχοληθούν στην εξόρυξη, ή αν δεν επιλέγουν οι ίδιες τον κλάδο για επαγγελματική σταδιοδρομία. Όλα αυτά οδηγούν σε ένα φαύλο κύκλο. Το γεγονός ότι δεν έχουμε αρκετές γυναίκες στην εξόρυξη ενισχύει την άποψη ότι η εξόρυξη δεν είναι δουλειά για γυναίκες. Εξ αιτίας αυτού δεν υπάρχει προθυμία από τις γυναίκες να ακολουθήσουν αυτό το επάγγελμα. Το αποτέλεσμα είναι ότι δεν θα έχουμε αρκετές γυναίκες στην εξόρυξη ούτε στο μέλλον. Άρα η ανατροπή του στερεότυπου και η είσοδος μιας κρίσιμης μάζας γυναικών στο επάγγελμα αποτρέπεται από την ίδια την έλλειψη αυτής της κρίσιμης μάζας.
Στα ανώτερα επίπεδα της ιεραρχίας τα πράγματα είναι εξίσου απογοητευτικά. Παρότι δεν έχουμε στοιχεία, τολμώ να πω με βεβαιότητα ότι το ποσοστό γυναικών στελεχών στην εξόρυξη υπολείπεται σημαντικά του μέσου όρου της «αγοράς», ο οποίος είναι ήδη εξαιρετικά χαμηλός. Προφανώς δε θα μπορούσε να είναι αλλιώς, δεδομένου του απελπιστικά χαμηλού ποσοστού των γυναικών που επιλέγουν τις Ανώτατες σχολές που αφορούν τα επαγγέλματα του κλάδου μας.
Το πρόβλημα δυστυχώς δε σταματάει εκεί. Η κρατούσα άποψη στην αγορά εργασίας είναι ότι η άνοδος στα ανώτατα κλιμάκια της ιεραρχίας απαιτεί την αποδοχή ενός ιδιαίτερου εργασιακού μοντέλου, που προϋποθέτει σοβαρότατες «θυσίες». Το στέλεχος πρέπει να μπορεί να δουλέψει πολλές ώρες, μακριά από τον τόπο κατοικίας του, με ακατάστατα ωράρια, χωρίς Σαββατοκύριακα και διακοπές, να μπορεί να λείψει συχνά σε ταξίδια, να είναι διαθέσιμο να μετοικήσει σε άλλη πόλη, χώρα ή και ήπειρο.
Παρόλα τα όσα έχουν γραφεί για την ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής (work – life balance), εξακολουθεί σήμερα να θεωρείται δεδομένο ότι το στέλεχος πρέπει να στερηθεί βασικά στοιχεία της προσωπικής του ζωής για να ανέβει στην ιεραρχία. Δυστυχώς, ακόμα και σε προοδευτικές Δυτικές κοινωνίες, αυτό θεωρείται διαχειρίσιμο – ίσως και επιθυμητό – για τους άνδρες, αλλά όχι για τις γυναίκες, με αποτέλεσμα, να τις αποτρέπει από την επιλογή μιας τέτοιας καριέρας. Προφανώς, σε κάποιες περιπτώσεις καθιστά και τους εργοδότες επιφυλακτικούς στο να προτείνουν τέτοιες θέσεις εργασίας σε γυναίκες.
Το γεγονός ότι δεν έχουμε αρκετές γυναίκες στην εξόρυξη ενισχύει την άποψη ότι η εξόρυξη δεν είναι δουλειά για γυναίκες. Εξ αιτίας αυτού δεν υπάρχει προθυμία από τις γυναίκες να ακολουθήσουν αυτό το επάγγελμα. Το αποτέλεσμα είναι ότι δεν θα έχουμε αρκετές γυναίκες στην εξόρυξη ούτε στο μέλλον.
Η κατάργηση των στερεοτύπων και των προκαταλήψεων είναι μια αργή και δύσκολη διαδικασία, που προϋποθέτει τη συνεργασία του συνόλου της κοινωνίας. Η αλλαγή του – αναποτελεσματικού – προτύπου «στέλεχος = εργασιομανής σκλάβος» συντελείται, αλλά όχι με ικανοποιητικούς ρυθμούς. Ένα πράγμα όμως που θα μπορούσε και θα όφειλε να βελτιωθεί άμεσα είναι η προσέλκυση νέων ταλέντων – ανεξαρτήτως φύλου – στον κλάδο μας.
Η δραματική βελτίωση των συνθηκών εργασίας, η εισαγωγή νέων τεχνολογιών, η κυριαρχία της καινοτομίας, η συμβολή της εξόρυξης στην προστασία του περιβάλλοντος και την βιώσιμη ανάπτυξη, η αναπτυξιακή δυναμική και οι εξαιρετικές επαγγελματικές προοπτικές, είναι στοιχεία που δεν τονίζονται επαρκώς, με αποτέλεσμα τα νέα παιδιά να έχουν μια τελείως λάθος αντίληψη για την εξορυκτική βιομηχανία. Είναι κρίσιμο για τον κλάδο, την εθνική οικονομία αλλά και την χώρα να αναδείξουμε την πραγματική εικόνα της Ελληνικής εξορυκτικής βιομηχανίας.
Πρόγραμμα εκδήλωσης
− 11.30-12.00 Επίσκεψη στο Μουσείο ΕΑΓΜΕ
− 12.00-12.10 Καλωσόρισμα – Κ. Σάλτας – Πρόεδρος ΔΣ ΕΑΓΜΕ
− 12.10-12.25 «2024 – Έτος Ορυκτών Πόρων» – Α. Κεφάλας – Πρόεδρος ΟΕ εορτασμού − 12.25-12.40 Η εξόρυξη δεν είναι γένους θηλυκού – Κ. Γιαζιτζόγλου – Πρόεδρος ΔΣ ΣΜΕ – 12.40-13.00 Σκέψεις για την ισότιμη συμμετοχή των γυναικών στην αγορά εργασίας – Α. Σδούκου – Υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας
− 13.00-14.30 «Η εξόρυξη είναι (και) γένους θηλυκού» – συζήτηση πάνελ. Συμμετέχουν:
– Αικατερίνη Αδάμ, ΕΜΠ
– Ελευθερία Βαγκλή, ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ
– Πάτρα Γκρίτζαλη, Lafarge
– Ήλια Μπαρδάνη, EHSQ Development
– Σίσσυ Μπούρα, ΕΕΚΟΜ
– Ιουλία Χαϊδά, ΙΚΤΙΝΟΣ ΕΛΛΑΣ
– Κυριακή Χατζηλαζαρίδου, ΕΑΓΜΕ
Τη συζήτηση θα συντονίσει η δημοσιογράφος κα Λέττα Καλαμαρά.
