του κ. Π. Τζεφέρη
Γνωρίζαμε το βόριο ή καλύτερα τον βόρακα και τις ενώσεις του βορίου από τη χρήση τους στα απορρυπαντικά και από τα γυάλινα σκεύη μαγειρικής από πιρέξ που είναι επί της ουσίας βοροπυριτικό γυαλί. Α, και από την γείτονα Τουρκία που κατέχει περίπου το 75% των παγκοσμίων αποθεμάτων βορικών ορυκτών.
Όμως το Βόριο, χρησιμοποιείται σήμερα ευρέως και στις τεχνολογίες των ΑΠΕ και του υδρογόνου, ειδικά στους ηλιακούς συλλέκτες, αυξάνοντας την αποδοτικότητά τους αλλά και την αποθήκευση ηλιακής ενέργειας. Το βόριο μπορεί να προστεθεί ως αντιανακλαστική επίστρωση πάνω από την επιφάνεια των φωτοβολταϊκών κυψελών, αυξάνοντας την ανακλαστικότητά του πάνελ ή δυνητικά μπορεί να αναμιχθεί κατά την κατασκευή των ίδιων των ηλιακών κυψελών, ώστε να εντάξουν το βόριο μέσα στην κρυσταλλική τους δομή αντί απλώς στην επίστρωση.
Το Βόριο μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί σε πυρηνικούς αντιδραστήρες για τον έλεγχο της πυρηνικής αντίδρασης ή ως πρόσθετο σε χάλυβα και κράματα αλουμινίου, ενισχύοντας την αντίσταση αυτών των υλικών έναντι της διάβρωσης.
Το μεγαλύτερο ορυχείο βορικών αλάτων στον Δυτ. κόσμο βρίσκεται στην αφιλόξενη Κοιλάδα του Θανάτου στη Νότια Καλιφόρνια. Η Κοιλάδα του Θανάτου ονομάστηκε έτσι από μεταναστεύοντες αποίκους το 1849, επειδή αρκετοί πέθαιναν ενώ τη διέσχιζαν, λόγω των εξαιρετικά υψηλών θερμοκρασιών της κατά το καλοκαίρι. Εκεί βρίσκεται και η μικρή πόλη Boron, η οποία αποτελεί το κέντρο των επιχειρήσεων εξόρυξης βορικών από τις ΗΠΑ.
Ωστόσο, τα πλουσιότερα στον κόσμο επιβεβαιωμένα αποθέματα βορικών αλάτων βρίσκονται στην Τουρκία, η οποία είναι η μεγαλύτερη παραγωγός χώρα βορικών αλάτων. Τα πιο άφθονα ορυκτά βορίου στην Τουρκία από άποψη αποθεμάτων είναι το Tincal και ο Colemanite. Στην Τουρκία, τα αποθέματα Tincal (βόρακα) βρίσκονται στο Eskişehir – Kırka, τα αποθέματα colemanite (κολεμανίτης) βρίσκονται στο Kütahya – Emet, το Balıkesir – Bigadiç και το Bursa – Kestelek.
Στις ανωτέρω εικόνες παρουσιάζονται ορυχεία και εγκαταστάσεις της ETIMADEN στην Τουρκία: 1) ορυχείο βόρακα-tincal (Na2B4O7·10H2O) και εγκαταστάσεις κοντά πόλη Kirka της επαρχίας Εσκισεχίρ και 2) ορυχείο κολεμανίτη (CaB3O4(OH)3·H2O) κοντά στην πόλη Emet της επαρχίας Κιουτάχιας και εγκαταστάσεις (ΕTIMADEN).
Οι κύριες παραγωγές χώρες βορικού οξέος και αλάτων του και τα παγκόσμια αποθέματα ορυκτών του βορίου (πηγή USGS):
Σημαντικά κοιτάσματα βορικών αλάτων εντοπίζονται, όπως προκύπτει και από τον παραπάνω πίνακα, στα υψίπεδα των Άνδεων (+Lithium Triangle), όπως επίσης και αυτά των ψυχρών λιμνών στα σύνορα Κίνας-Θιβέτ.
Στην Ευρώπη και συγκεκριμένα στη Σερβία έχει εντοπισθεί πριν το 2000 κολεμανίτης μαζί με χοουλίτη (howlite) σε μια Άνω Μειοκαινική λιμναία απόθεση πλούσια σε αργίλλους και ζεολιθικους τόφφους στην περιοχή Jarandol, όπου και τα κοιτάσματα ιζηματογενούς μαγνησίτη. Το 2006 εντοπίστηκαν για πρώτη φορά σε ευρωπαϊκό έδαφος σημαντικά κοιτάσματα γιανταρίτη στην Σερβία, ενός βοριοπυριτικού άλατος νατρίου και λιθίου (LiNaSiB3O7(OH)), τα οποία μπορούν να αξιοποιηθούν για την παραγωγή βορίου αλλά και λιθίου, στοιχείου μεγάλης πλέον σημασίας για την παραγωγή μπαταριών ιόντων λιθίου.
Στην Ελλάδα υπάρχουν ορισμένες ενδείξεις κολεμανίτη αλλά χωρίς να έχει εστιάσει περαιτέρω η έρευνα. Ενδιαφέρουσα περίπτωση είναι η πηγή Χάμζας Παλαιοβράχας Φθιώτιδας, όπου το βόριο ξεπερνά τα 20ppm στο νερό. Το νερό χρησιμοποιείτο από παλιά για θεραπευτικούς σκοπούς. Στη Σάμο, λεκάνη Καρλοβασίου – Άνω Μειόκαινο, αλμυρή αλκαλική λίμνη, έχει εντοπισθεί κολεμανίτης με ίχνη ουλεξίτη, μέσα σε αργίλλους και ζεολιθικούς τόφφους. Λόγω έντονου τεκτονισμού, μεγάλο μέρος της απόθεσης έχει εκτεθεί στην επιφάνεια όπου και μετατράπηκε σε σπογγώδη ασβεστίτη (καθ. Μ. Σταματάκης).
Loading…
Reload document 
Open in new tab