Hellenic Minerals: νέα υδρομεταλλουργική μονάδα αξιοποίησης λατεριτών για battery nickel

 Στην αξιοποίηση νικελιούχων μεταλλευμάτων προσανατολίζεται η Hellenic Copper Mines, η οποία θα εισάγει την πρώτη ύλη από την Ακτή Ελεφαντοστού, θα την επεξεργάζεται στις εγκαταστάσεις της στην Σκουριώτισσα  και θα την επανεξάγει για την κατασκευή μπαταριών ηλεκτρικών αυτοκινήτων.

 

H Hellenic Minerals Ltd (ΗΜ) είναι μια καινοτόμος εταιρεία, η οποία δραστηριοποιείται στον τομέα της υδρομεταλλουργίας στην ιστορική περιοχή της Σκουριώτισσας, στα Κατύδατα Λευκωσίας . Στόχος της ΗΜ είναι η δημιουργία ενός έργου υψηλής τεχνολογίας το οποίο αξιοποιώντας νικελιούχα μεταλλεύματα (λατερίτες), θα παράγει άλας νικελίου με φιλικές προς το περιβάλλον μεθόδους. Η ΗΜ συνεχίζει την πιο ιστορική παραγωγική δραστηριότητα της Κύπρου, την μεταλλουργία. Η εταιρεία λειτουργεί με τις υψηλότερες περιβαλλοντικές και παραγωγικές προδιαγραφές όπως αυτές προβλέπονται από την εθνική και ευρωπαϊκή νομοθεσία.

 

Η εγκατάσταση της νέας μονάδας θα γίνει στον χώρο της μεταλλευτικής μίσθωσης Σκουριώτισσας, όπου οι υδρομεταλλουργικές εργασίες χαλκού έχουν τερματιστεί, αξιοποιώντας μεγάλο μέρος των υφιστάμενων εγκαταστάσεων και υποδομών. Σύμφωνα με τους μελετητές, η νέα δραστηριότητα δεν θα διαφέρει σημαντικά από την υδρομεταλλουργική δραστηριότητα παραγωγής χαλκού η οποία λειτουργεί από το 1996 έως σήμερα. Η μόνη ουσιαστική διαφορά είναι η εξαίρεση των διεργασιών της εξόρυξης μεταλλεύματος και της ηλεκτρόλυσης που δεν θα γίνονται πλέον. 

 

Αντί αυτών, η πρώτη ύλη θα εισάγεται από τρίτες χώρες και θα δημιουργηθεί μονάδα κρυσταλλοποίησης για την παραγωγή του τελικού προϊόντος. Για το ήδη αδειοδοτηθέν έργο εκτός από ορισμένες νέες υποδομές που θα κατασκευαστούν, θα χρησιμοποιηθεί μεγάλο μέρος των υφιστάμενων εγκαταστάσεων που χρησιμοποιούνταν για την παραγωγή χαλκού.

 

Το προτεινόμενο έργο σκοπό έχει την αξιοποίηση λατεριτικών νικελιούχων μεταλλευμάτων από την Ακτή του Ελεφαντοστού, τα οποία λόγω της ορυκτολογικής σύστασής τους και της περιεκτικότητάς τους σε νικέλιο μπορούν να τύχουν οικονομικής επεξεργασίας με τις σύγχρονες μεθόδους της υδρομεταλλουργίας. Με την εφαρμογή της νέας και φιλικής προς το περιβάλλον μεθόδου της υδρομεταλλουργίας, που έχει αναπτυχθεί και εφαρμόζεται με μεγάλη επιτυχία κατά τις τελευταίες τρεις δεκαετίες για την αξιοποίηση φτωχών μεταλλευμάτων χαλκού στην περιοχή της Σκουριώτισσας, η αξιοποίηση των νικελιούχων μεταλλευμάτων είναι εφικτή. 

 

Με βάση τον σχεδιασμό του έργου, 430.000 τόνοι νικελιούχου μεταλλεύματος (λατερίτη) θα τυγχάνουν υδρομεταλλουργικής επεξεργασίας κάθε χρόνο για την παραγωγή 5.000 τόνων Νικελίου και 76 τόνων κοβαλτίου που μεταφράζεται σε 24.000 τόνους εξαϋδρικού θειικού νικελίου (τελικού προϊόντος). 

 

Στη μελέτη σημειώνεται ότι όλες οι παραγόμενες ποσότητες θα εξάγονται με όφελος στην εθνική οικονομία της τάξεως των €70-90 εκατομμυρίων ετησίως.

 

Η μονάδα εφόσον αδειοδοτηθεί προγραμματίζεται να είναι έτοιμη για λειτουργία εντός του 2021, και ως καθαρά εξαγωγική μονάδα θα συνεισφέρει σημαντικά στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας (εισροή συναλλάγματος, Royalties, φορολογία) και στην δημιουργία νέας προηγμένης τεχνολογίας και νέων θέσεων εργασίας σε μια ακριτική περιοχή της Κύπρου. Να σημειωθεί, ότι πρόκειται για μονάδα πρωτογενούς παραγωγής υψηλής προστιθέμενης αξίας, καθώς από την πρώτη ύλη (μετάλλευμα) θα παράγεται τελικό προϊόν που θα εξάγεται. Το δε προϊόν (θειικό νικέλιο και θειικό κοβάλτιο) είναι υψηλής αξίας, άριστα εμπορεύσιμο και αποτελεί κρίσιμη πρώτη ύλη για την παραγωγή μπαταριών ηλεκτρικών αυτοκινήτων που συμβάλλουν καταλυτικά στην μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Τονίζεται ότι όλες οι λύσεις που περιλαμβάνονται στον σχεδιασμό του έργου στοχεύουν στην υψηλή αξιοπιστία όσον αφορά τη λειτουργικότητα και την ασφάλεια όλων των εγκαταστάσεων νέας μονάδας.

 

Η αξιοποίηση των νικελιούχων μεταλλευμάτων (λατεριτών) θα γίνει εντός της μεταλλευτικής μίσθωσης της Σκουριώτισσας. Η διατάραξη της μορφολογίας του εδάφους της περιοχής από τις μεταλλευτικές – μεταλλουργικές εργασίες που εκτελούνται στην περιοχή της Σκουριώτισσας για περισσότερο από 4.000 χρόνια (από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα) αποτελεί τη σημαντικότερη και μη αναστρέψιμη περιβαλλοντική επίπτωση στο έδαφος. Στην περιβαλλοντική μελέτη σημειώνεται ότι ο προσεκτικός σχεδιασμός πριν την έναρξη των δραστηριοτήτων, ο σωστός προγραμματισμός των εργασιών, η επέμβαση μόνο στην απαραίτητη περιοχή και η εκμετάλλευση σύμφωνα με τις βέλτιστες διαθέσιμες τεχνικές, η απόθεση των εξορυκτικών αποβλήτων στις δημιουργηθείσες κοιλότητες και η αποκατάσταση μέσω κατάλληλων χωματουργικών εργασιών και δεντροφυτεύσεων αποτελούν τους κύριους άξονες περιορισμού των επιπτώσεων στην μορφολογία του εδάφους της περιοχής που εφαρμόστηκαν από την Hellenic Copper Mines Ltd από το 1996 όταν της παραχωρήθηκε η μεταλλευτική μίσθωση. 

Το νέο έργο της αξιοποίησης των νικελιούχων μεταλλευμάτων δεν περιλαμβάνει εξορυκτικές δραστηριότητες και συνεπώς δεν θα επιφέρει επιπρόσθετη αλλοίωση της τοπογραφίας του εδάφους. Αντίθετα, το έργο θα συνεισφέρει στην περιβαλλοντική αποκατάσταση της περιοχής της μίσθωσης καθώς ο λατερίτης, μετά το τέλος της εκχύλισης θα ξεπλένεται και είτε θα απορρίπτεται εντός των υπαρχουσών κοιλοτήτων είτε θα χρησιμοποιείται για την περιβαλλοντική αποκατάσταση των σωρών εκχύλισης χαλκούχου μεταλλεύματος (η καταλληλότερη χρήση είναι υπό διερεύνηση) λόγω της καθαρότητας και άλλων ιδιοτήτων που έχει.

Επιπτώσεις στο έδαφος κατά τη διάρκεια των κατασκευαστικών εργασιών μπορεί να προκληθούν από την πιθανή απόρριψη μη-επικίνδυνων αποβλήτων (απορρίμματα συσκευασιών εξοπλισμού) και σε μικρότερο βαθμό επικίνδυνων στερεών αποβλήτων (δοχεία αποθήκευσης χημικών, μηχανέλαιων, καυσίμων, κ.λπ), υγρών χημικών αποβλήτων (μεταχειρισμένα μηχανέλαια) και καυσίμων από τη λειτουργία και τη συντήρηση των οχημάτων και του εξοπλισμού. Λόγω του μικρού μεγέθους των κατασκευαστικών εργασιών (το μεγαλύτερο μέρος των απαιτούμενων εγκαταστάσεων είναι ήδη υφιστάμενες εγκαταστάσεις), της μικρής χρονικής διάρκειάς τους και των διαχειριστικών μέτρων περιορισμού της παραγωγής αποβλήτων, οι αναμενόμενες επιπτώσεις στην ποιότητα του εδάφους θα είναι μικρές.

 

Η περιοχή της μεταλλευτικής μίσθωσης καλύπτει έκταση 2,8 τετ. χλμ, βρίσκεται μέσα στα κοινοτικά όρια των χωριών Κατύδατα, Λινού, Σκουριώτισσα, Πέτρα και Αγ. Γεώργιος της επαρχίας Λευκωσίας και εφάπτεται στα όρια της ζώνης κατάπαυσης του πυρός. Η προς αδειοδότηση δραστηριότητα καταλαμβάνει έκταση ίση με περίπου το 30% της συνολικής μίσθωσης. Στην έκταση αυτή συμπεριλαμβάνονται η περιοχή εκχύλισης του μεταλλεύματος, η περιοχή του εργοστασίου και οι κώνοι των μεταλλείων, περιοχές απομακρυσμένες από κάθε άλλη δραστηριότητα ή κατοικία. Σε γενικές γραμμές, ο χώρος είναι καθαρά μεταλλευτικός καθώς η εκμετάλλευση του χαλκού ξεκίνησε από τα αρχαία χρόνια και συνεχίζεται μέχρι σήμερα.

 

H νέα δραστηριότητα χωροθετείται εντός μεταλλευτικής περιοχής, γυμνής από βλάστηση και απομακρυσμένη από κατοικίες. Στο ανατολικό άκρο της (εφαπτόμενο της περιοχής εκχύλισης) υπάρχουν καλλιέργειες σιτηρών, ενώ στο νοτιοανατολικό και δυτικό τμήμα της μεμονωμένες καλλιέργειες ελιών και εσπεριδοειδών. Λόγω της εγγύτητας της μίσθωσης με την ζώνη κατάπαυσης του πυρός, η κοντινότερη δραστηριότητα (πλην της γεωργικής) είναι η στρατιωτική. Το φυλάκιο της Εθνικής Φρουράς «Άσπρα» βρίσκεται σε απόσταση 800 μ. βορειοδυτικά του χώρου των πλατειών εκχύλισης του νικελιούχου μεταλλεύματος με υψομετρική διαφορά 105 μ. Η κοντινότερη κοινότητα είναι τα Κατύδατα σε απόσταση περίπου 1.100 μ. Πιο μακριά και σε ακτίνα που δεν επηρεάζεται καθόλου από τις μεταλλευτικές εργασίες βρίσκονται οι κοινότητες Λινού και Φλάσου.

 

Η πρόσβαση στις εγκαταστάσεις του μεταλλείου γίνεται από τον κεντρικό αυτοκινητόδρομο Λευκωσίας – Τρόοδους στην διασταύρωση προς το χωριό Κατύδατα, ενώ για την παράδοση του μεταλλεύματος θα χρησιμοποιείται το λιμάνι της Λεμεσού.