Στο τέλος του 2019 έγινε ένας πολύ θετικός απολογισμός εξελίξεων για την ελληνική οικονομία καθώς σε ένα περιβάλλον συγκρατημένης ανάπτυξης της ευρωπαϊκής οικονομίας και του διεθνούς εμπορίου, η ελληνική ανάπτυξη πλησίασε το 2%, σε σχέση με το 1% στην Ευρώπη, μετά από μία παρατεταμένη περίοδο ύφεσης και υψηλής ανεργίας. Με την έναρξη του νέου έτους, σημαντικές προκλήσεις-κατάλοιπα της κρίσης παρέμεναν αλλά η έμφαση πέρασε πια στην ανάπτυξη, τον εκσυγχρονισμό και την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της εξωστρέφειας, όπως καταδεικνύει και η πορεία στους δείκτες οικονομικού κλίματος και επενδυτικών προσδοκιών.
Μερικούς μήνες αργότερα, όταν γράφεται αυτό το μήνυμα, δεδομένου του ισχυρού κλυδωνισμού που υπέστη η παγκόσμια οικονομία από την υγειονομική κρίση, εκείνη η κατάσταση μοιάζει πολύ μακρινή. Πέρα από τις προκλήσεις που προϋπήρχαν και συνεχίζουν να υφίστανται, προστίθεται η ανάγκη διατήρησης της απασχόλησης και τόνωσης των επενδύσεων σε ένα περιβάλλον κατάρρευσης της ζήτησης και της προσφοράς καθώς και σημαντικής διατάραξης της εφοδιαστικής αλυσίδας.
Σ’ αυτή τη δύσκολη συγκυρία ο εξορυκτικός κλάδος δείχνει αντοχές, δίνει ιδιαίτερο βάρος στη φροντίδα για την υγεία των εργαζομένων και των συνεργατών του, στηρίζει το σύστημα υγείας και τις τοπικές κοινωνίες και οργανώνεται για να συμβάλλει, με το μέγιστο των δυνατοτήτων του, στην ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας.
Στη διάρκεια του 2019 στις αγορές των ορυκτών πρώτων υλών και των καθετοποιημένων προϊόντων τους εμφανίστηκε μικρότερη σχετική ζήτηση και πτωτικές τάσεις τιμών. Οι ελληνικές εταιρείες με δυσκολία πλησίασαν τα οικονομικά αποτελέσματα του 2018 και σε ορισμένες περιπτώσεις ο κύκλος εργασιών είχε μικρές υστερήσεις. Παράγοντες που επηρέασαν τη διεθνή αγορά των προϊόντων του κλάδου ήταν η ιδιαίτερα χαμηλή ισοτιμία της τουρκικής λίρας η οποία οδήγησε σε οξύτατο ανταγωνισμό με τα αντίστοιχα ελληνικά προϊόντα, η άρση των περιορισμών παραγωγής σε πολλά μεταλλικά προϊόντα στην Κίνα που είχε επιβληθεί για περιβαλλοντικούς λόγους, η πτώση της ζήτησης στην Ευρωπαϊκή Ένωση, οι εμπορικές αντιπαραθέσεις ΗΠΑ και Κίνας και η γενικευμένη κρίση στα χυτήρια που οδήγησε σε μείωση κατανάλωσης ορυκτών πρώτων υλών.
Ειδικότερα, όσον αφορά στα προϊόντα των μελών του Συνδέσμου, παρατηρούμε τα ακόλουθα:
- Στο αλουμίνιο συνεχίστηκε η πτώση των τιμών, ενώ στο νικέλιο μετά από κάποιες αυξήσεις το δεύτερο τρίμηνο του 2019, προς το τέλος του έτους, εμφανίστηκε πάλι πτωτική τάση.
- Τα προϊόντα λευκολίθου-μαγνησίας λόγω κάμψης του κατασκευαστικού κλάδου, των χαλυβουργιών και της επανεμφάνισης στην αγορά των κινεζικών προϊόντων, σημείωσαν πτώση ζήτησης. Οι εξαγωγές φτηνού Κινεζικού χάλυβα επέτειναν τα προβλήματα στη διεθνή αγορά.
- Τα βιομηχανικά ορυκτά παρά τον έντονο διεθνή ανταγωνισμό και την κρίση στα χυτήρια, κρατήθηκαν σε καλά επίπεδα, περίπου ίδια με το 2018. Η κίσσηρις και ο περλίτης είχαν πολύ καλή πορεία λόγω εκτεταμένης χρήσης σε αγροτικές εφαρμογές.
- Ο βωξίτης είχε παρόμοια εικόνα με το 2018, ενώ τα συμπυκνώματα μολύβδου-ψευδαργύρου και πυρίτη εμφάνισαν υστέρηση έναντι του 2018 επειδή αντιμετωπίστηκαν δυσκολότερες συνθήκες στα μεταλλεία αλλά και έγιναν πιο απαιτητικές οι προδιαγραφές της αγοράς.
- Ο τομέας των μαρμάρων εμφάνισε μείωση κατά 13% σε ζήτηση και όγκους επειδή υπήρξε μειωμένη ζήτηση από την Κίνα, ενώ υπάρχει μια στροφή σε καθετοποιημένα προϊόντα που επηρεάζει θετικά τα οικονομικά αποτελέσματα.
- Για το τσιμέντο και τα αδρανή υλικά το 2019 ήταν ένα μέτριο έτος από πλευράς αποτελεσμάτων. Εμφανίζεται παρόμοια εικόνα με το 2018, όμως οι προοπτικές για το 2020 δεν είναι ιδιαίτερα θετικές.
- Για το λιγνίτη ανακοινώθηκε από την κυβέρνηση πρόγραμμα απολιγνιτοποίησης. Σύμφωνα με αυτό, σταδιακά μέχρι το 2023, θα σταματήσουν όλες οι μονάδες παραγωγής ρεύματος που λειτουργούν σήμερα με λιγνίτη. Η παραγωγή λιγνίτη σταδιακά θα μειωθεί και ενδεχομένως θα χρειάζεται μόνο για τις ανάγκες της νέας μονάδας Πτολεμαΐδα V.
Ο Σύνδεσμος Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων, ασκώντας το θεσμικό του ρόλο της εκπροσώπησης της Ελληνικής Εξορυκτικής Βιομηχανίας στην Πολιτεία και τη Δημόσια Διοίκηση, είχε το 2019 συναντήσεις και υπέβαλλε υπομνήματα στην πολιτική ηγεσία των αρμοδίων υπουργείων προβάλλοντας και εξειδικεύοντας τις θέσεις και τα αιτήματα για τα θέματα που απασχόλησαν τον κλάδο.
Στο δεύτερο εξάμηνο του 2019, μετά την αλλαγή κυβέρνησης, ο Σύνδεσμος έκανε σειρά παρεμβάσεων που αφορούσαν στα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο κλάδος. Συγκεκριμένα, υποστηρίξαμε και πετύχαμε την ένταξη του κλάδου στο νέο Αναπτυξιακό Νόμο καθώς και μερικές απλοποιήσεις στην περιβαλλοντική αδειοδότηση, τον εξορθολογισμό των συλλογικών διαπραγματεύσεων, τροποποιήσεις διατάξεων «περί αιγιαλού και παραλίας» και τελών Ρυθμιστικής Αρχής Λιμένων. Προτείναμε νέες διατάξεις για εγκατάσταση ιδιωτικών πρατηρίων καυσίμων στα υπόγεια έργα και συμβάλλαμε στην ορθολογική ένταξη στο Εθνικό Δίκαιο των ευρωπαϊκών οδηγιών για 16 νέες καρκινογόνες ουσίες.
Σημαντική επίσης ήταν η παρουσία του Συνδέσμου σε ευρωπαϊκά όργανα και φορείς που αφορούν στην Υγεία και Ασφάλεια. Ιδιαίτερα επισημαίνεται η συμμετοχή μας στη διαμόρφωση θέσεων που αφορούσαν στην ένταξη της βενζίνης και ενώσεων νικελίου στην Οδηγία περί καρκινογόνων ουσιών, στη δια μόρφωση θέσεων για τη νέα Ευρωπαϊκή Στρατηγική για την Υγεία και Ασφάλεια Εργασίας, στον εκσυγχρονισμό σχετικών Οδηγιών και τέλος στη συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων στην εκστρατεία για την αντιμετώπιση των επικίνδυνων ουσιών στους χώρους εργασίας.
Επιπλέον, μέσω της Euromines, συμβάλλαμε στη διαμόρφωση θέσεων του κλάδου για την κατηγοριοποίηση των επενδύσεων στην Ευρωπαϊκή Ένωση, Πρωτοβουλία «Πράσινη Χρηματοδότηση» και την ένταξη των εξορυκτικών έργων σε αυτήν, καθώς και στη μελέτη βάσης (baseline study) που αφορά στα ΝΟx και τις εκπομπές καύσης πετρελαίου στους εξορυκτικούς χώρους.
Η πληροφόρηση του κοινού και των τοπικών κοινωνιών για τη σημασία της εξορυκτικής βιομηχανίας στην ευημερία των ανθρώπων, είναι ζωτικής σημασίας για την κοινωνική αποδοχή της. Έτσι με ενέργειες και χρηματοδότηση του Συνδέσμου όπως και τις χορηγίες μελών μας, η επιτυχημένη έκθεση «Τα Ορυκτά και ο Άνθρωπος», λειτούργησε για τρίτο κύκλο στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Γουλανδρή στην Αθήνα και στη συνέχεια μεταφέρθηκε στο Αριστοτέλειο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Θεσσαλονίκης. Τα εγκαίνια της Έκθεσης, τον Οκτώβριο του 2019 στη Θεσσαλονίκη, έγιναν από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας και την επισκέφθηκαν μέχρι τώρα 30.000 επισκέπτες. Επίσης, υποστηρίξαμε με χορηγίες συνέδρια και επιμέρους προσπάθειες για την ανάδειξη της ιστορίας της εξόρυξης στη χώρα μας και ειδικά στο Λαύριο.
Το πλούσιο έργο της περασμένης χρονιάς, με τη συμβολή των μελών των Ομάδων Εργασίας, του Προσωπικού και των Συνεργατών μας στην κοινή προσπάθεια πραγμάτωσης των στόχων του Συνδέσμου μας, δημιουργεί στέρεα βάση για τις δράσεις του 2020. Στη φετινή χρονιά θα εστιασθούμε στη μετρίαση των επιπτώσεων από την υγειονομική κρίση και την γρήγορη ανάκαμψη του κλάδου σε ένα ιδιαίτερα απαιτητικό διεθνές οικονομικό κλίμα, εξασφαλίζοντας υψηλά επίπεδα ασφάλειας και υγείας για το προσωπικό και τους συνεργάτες μας και με έμφαση σε δράσεις και προτάσεις, νομοθετικές και άλλες, οι οποίες θα διασφαλίζουν τη διατήρηση της παραγωγικής ικανότητας και της ανταγωνιστικής θέσης μας στο διεθνή στίβο.