Η μεταλλευτική στοά Νο 80 στην Πλάκα Λαυρίου: ένας γεώτοπος στην αναμονή...

Ο ΓΕΩΤΟΠΟΣ Νο 10“ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΗ ΣΤΟΑ Νο 80 “ ΣΤΗΝ ΠΛΑΚΑ ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΜΕΝΕΙ ΗΜΙΤΕΛΗΣ ΚΑΙ ΧΩΡΙΣ ΙΔΙΑΙΤΕΡΟ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ ΓΙΑ ΤΟ ΕΥΡΥ ΚΟΙΝΟ ΔΕΔΟΜΕΝΟΥ ΟΤΙ Η ΣΤΟΑ Νο “80”, ΠΟΥ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΤΟΝ ΚΥΡΙΑΡΧΟ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟ ΤΟΥ ΓΕΩΤΟΠΟΥ, ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΕΠΙΣΗΜΑ ΚΑΙ ΜΕ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΕΠΙΣΚΕΨΙΜΗ ΓΙΑ ΤΟ ΕΥΡΥ ΚΟΙΝΟ.

Φωτογραφία της επεξηγηματικής πινακίδας του Γεωτόπου Νο 10 “Μεταλλευτική Στοά Νο “80 “, του – υπό ένταξη στην UNESCO – Γεωπάρκου της Λαυρεωτικής. Ο επισκέπτης του γεωτόπου αυτού μπορεί να ενημερωθεί για τα μεταλλευτικά και γεωλογικά χαρακτηριστικά της κεντρικής στοάς μεταφοράς No “80” με διεύθυνση από Νότο προς Βορρά, που ορύχθηκε από την Γαλλική Εταιρεία Μεταλλείων Λαυρίου- Γ.Ε.Μ.Λ. (Compagnie Française des Mines du Laurium – C.FM.L.) σε υψόμετρο 80 μ., κατά το διάστημα 1954-56 και λειτούργησε μέχρι το 1977, αποτελώντας την κεντρική στοά με στόχο την μεταφορά με βαγονέτα του εξορυσσόμενου αργυρομολυβδούχου μεταλλεύματος από στοές και μεταλλευτικούς τομείς που βρίσκονται στα ανώτερα καθώς και στα κατώτερα υψομετρικά επίπεδα και η οποία επικοινωνούσε μαζί τους με εσωτερικά φρέατα, φιρέδες, σιλό και άλλα μεταλλευτικά έργα σύμφωνα με την μεταλλευτική επιστήμη και τεχνική.

*Η καλαίσθητη ξύλινη κατασκευή της πινακίδας που ταιριάζει με το περιβάλλον.*

των Δ. Μπίτζιου και Η. Κατσάρου

Συνεχίζοντας το όμορφο ταξίδι μας στους Γεώτοπους του- υπό ένταξη στην UNESCO- Γεωπάρκου της Λαυρεωτικής επισκεπτόμαστε σήμερα τον Γεώτοπο Νο 10 “Μεταλλευτική Στοά Νο “80“. Πρέπει να επισημάνουμε ότι ο Γεώτοπος αυτός παραμένει ημιτελής διότι δυστυχώς δεν μπορεί να επισκεφτεί το ευρύ κοινό τη μεταλλευτική στοά Νο “80” επειδή δεν είναι επισήμως επισκέψιμη με ασφάλεια.

Στον περιβάλλοντα χώρο της στοάς, θα ενημερωθούμε για τον Γεώτοπο από την αναρτημένη Πινακίδα του Γεωπάρκου (Εικόνες 1,2) σχετικά με το μεταλλευτικό και γεωλογικό ενδιαφέρον που παρουσιάζει. Τη στοά “80”, επισκέπτονται κάθε χρόνο καθηγητές και σπουδαστές Ελληνικών και ξένων Πανεπιστημίων καθώς και επιστήμονες ερευνητές, όμως δεν είναι επίσημα επισκέψιμη για το κοινό παρόλο που υπάρχει έντονο προς τούτο ενδιαφέρον.

Φωτογραφία του γενικού πλάνου της θέσης της εισόδου της κεντρικής μεταλλευτικής στοάς μεταφοράς Νο “80” στην Πλάκα Λαυρεωτικής.

Με δεδομένο λοιπόν ότι η στοά δεν είναι επισκέψιμη για το κοινό, παραθέτουμε μία σειρά από φωτογραφίες με επεξηγηματικά σχόλια, ώστε ο αναγνώστης να αποκομίσει μία εικόνα από τα έγκατα της μεταλλευτικής Λαυρεωτικής που η πολιτιστική της αξία είναι γνωστή και αναγνωρίζεται παγκοσμίως.

Αρχικά ό αναγνώστης μπορεί να πληροφορηθεί, μέσα από τις εικόνες 4 έως 9, για τα έργα εξωραϊσμού, αναμόρφωσης και αποκατάστασης του περιβάλλοντος χώρου της στοάς που έγιναν πρόσφατα από το Δήμο Λαυρεωτικής. Έτσι η επικρατούσα μέχρι πριν από δύο μήνες εικόνα της εγκατάλειψης και απαξίωσης και η οποία προκαλούσε δυσμενή σχόλια από ερευνητές – επισκέπτες του χώρου άλλαξε με την αναβάθμισή του. Επιπλέον χάρη στις εργασίες αποκατάστασης ανακαλύφθηκε και ένα ενδιαφέρον υπόγειο αποστραγγιστικό έργο του περιβάλλοντος χώρου της στοάς (Εικόνα 6).

Πρόσφατα έγιναν έργα καθαρισμού και διαμόρφωσης του περιβάλλοντος χώρου υποδοχής της μεταλλευτικής στοάς Νο “80”, που έγιναν από την Δ.ΑΝ.ΕΤ.Α.Λ Α.Ε.(Δημοτική Ανώνυμη Εταιρεία Ακινήτων Λαυρεωτικής) Δήμου Λαυρεωτικής, στα πλαίσια της προετοιμασίας για την ένταξη της Λαυρεωτικής στο παγκόσμιο δίκτυο Γεωπάρκων της UNESCO. Τα έργα βέβαια του εξωραϊσμού του χώρου δεν σταμάτησαν αλλά θα συνεχιστούν.

Στην σύνθετη αυτή εικόνα διακρίνουμε την εξέλιξη των εργασιών αποκατάστασης του περιβάλλοντος χώρου : A: Η θέση (με το βέλος) όπου λίμναζαν τα νερά, που προέρχονταν από την απορροή των νερών της στοάς Νο “80”. Β: Εργασίες με εκσκαφέα με επίβλεψη του Δημάρχου και Προέδρου του Γεωπάρκου καθώς και του Προέδρου της Δ.ΑΝ.ΕΤ.Α.Λ Α.Ε και Αντιπροέδρου Γεωπάρκου με ειδικό Συνεργείο της Δ.ΑΝ.ΕΤ.Α.Λ Α.Ε και με την παρουσία του Συντονιστή των έργων του Γεωπάρκου. Γ: “Πρέκι” από κομμάτι σιδηροτροχιάς στην οροφή στοάς που ανακαλύφθηκε σε βάθος 5μ. περίπου από την επιφάνεια. Δ: Η είσοδος (Σ) της στοάς (κανάλι -τούνελ ?) αποστράγγισης που ανακαλύφθηκε.

Συνέχεια της προηγούμενης εικόνας Νο 5 όπου απεικονίζεται η είσοδος της στοάς (Σ) που ανακαλύφτηκε σε βάθος περίπου 5μ από την επιφάνεια. Προχωρώντας μερικά μέτρα από την είσοδο (Σ), προς Νότο (Εικόνα Α), βρισκόμαστε σε μια λιθόκτιστη τοξωτή στοά (κανάλι – τούνελ ? απορροής) ύψους 1,70 μ. περίπου, πλάτους 0,70 μ. – 1,00 μ. και μήκους πάνω από 70μ. Πιθανώς να πρόκειται για υπόγειο αποστραγγιστικό κανάλι απορροής οδηγώντας το νερό, προς Νότο, εκτός του περιβάλλοντος χώρου. Α: Η είσοδος (Σ) της στοάς αποστράγγισης με γενική κατεύθυνση προς Νότο. Β, Γ & Δ: Όμορφη τοξωτή λιθόκτιστη οροφή. Η στοά στρέφεται κατά διαστήματα και είναι κλιμακωτή παρουσιάζοντας κλίση για ροή του νερού προς Νότο.

Η εξέλιξη των εργασιών της αποκάλυψης του συστήματος αποστράγγισης του περιβάλλοντος χώρου της απορροής των νερών της στοάς Νο “80”. Α: Κατασκευή Νότιου τοίχου αντιστήριξης με λιθοδομή, Β: Στον πυθμένα της αύλακας καθίζησης διακρίνεται η είσοδος της στοάς – καναλιού ? αποστράγγισης (Σ) που ανακαλύφθηκε σε βάθος 5μ., μετα από τις εκσκαφικές εργασίες, Γ: Απορροή νερών από τη στοά Νο “80” που καταλήγουν με πτώση στην αύλακα καθίζησης και στη συνέχεια στη στοά αποστράγγισης με γενική διεύθυνση προς Νότο. Δ: Η εικόνα του έργου μετα την ολοκλήρωση των εργασιών.

*Έργα αποκατάστασης κτιρίου συντήρησης της πετρελαιοκίνητης μηχανής μεταφοράς βαγονέτων με μετάλλευμα.*

H σημερινή γενική άποψη του χώρου εισόδου του Γεώτοπου “Nο 10 Μεταλλευτική στοά Νο 80“ μετα από τα έργα αποκατάστασης. Ο προγραμματισμός και η εκτέλεση των έργων αναβάθμισης του περιβάλλοντος χώρου θα συνεχιστεί .

Η είσοδος της στοάς Νο “80” στην Πλάκα της Λαυρεωτικής κατά την κατασκευή της και όπως εiναι σήμερα. Η κατασκευή της στοάς από την Γαλλική εταιρεία, όπως αναφέρεται στην επιγραφή της εισόδου, έγινε κατά το διάστημα 1954-56.

Η φωτογραφία αυτή τραβήχτηκε στις 15-7-1956 την εποχή που άρχισε η λειτουργία της στοάς και απεικονίζει την πετρελαιοκίνητη μηχανή να σύρει τα βαγονέτα με το εξορυγμένο μετάλλευμα.

Στις εικόνες από 12 – 15 παρουσιάζουμε τα “αξιοθέατα” της μεταλλευτικής στοάς Νο “80” τα οποία θα μπορούσε να παρατηρήσει ο μελλοντικός περιηγητής εφόσον βέβαια η στοά γίνει επίσημα επισκέψιμη. Επιλέξαμε ορισμένες φωτογραφίες από χαρακτηριστικά μεταλλευτικά έργα και γεωλογικά φαινόμενα που θεωρούμε ότι θα κινήσουν το ενδιαφέρον ακόμη και του μη εξοικειωμένου με τα θέματα αυτά. Ωστόσο δεν μπορούν οι φωτογραφίες αυτές να υποκαταστήσουν μία πραγματική περιήγηση.

Μεταλλευτικά έργα σύμφωνα με την μεταλλευτική επιστήμη και τεχνική που μπορεί να γνωρίσει ο περιηγητής των υπογείων της μεταλλευτικής στοάς Νο “80”. Α: Διακρίνουμε στην φωτογραφία την κεντρική στοά μεταφοράς Νο “80”, την διακλάδωση των σιδηροτροχιών για την εγκάρσια στοά των Σκληβών και το φρέαρ που συνδέει τη στοά No “80” με τα υπόγεια μεταλλευτικά έργα στα κατώτερα επίπεδα. Β: Κεκλιμένη στοά Σκληβών για την υπόγεια εξόρυξη της φλέβας μεταλλεύματος Ag-Pb “Φελόνι 80”. Γ: “Λούκι” για την αποκομιδή μεταλλεύματος από στοές που βρίσκονται σε ανώτερα υψομετρικά επίπεδα . Το Λούκι λειτουργεί μετά από την κίνηση του μοχλού και παραμένει λειτουργικό ακόμη και μετά από παρέλευση 50 ετών από το κλείσιμο των μεταλλείων. Δ. Το μεταλλευτικό φρέαρ του Βορρά- Βιλίων που συνδέει την στοά “80” με την επιφάνεια για μεταφορά με ανελκυστήρα, του μεταλλεύματος, όπως και για τον αερισμό καθώς και για τις μετακινήσεις του τεχνικού προσωπικού. Μεταλλευτικά έργα σύμφωνα με την μεταλλευτική επιστήμη και τεχνική που μπορεί να γνωρίσει ο περιηγητής των υπογείων της μεταλλευτικής στοάς Νο “80”. Α: Διακρίνουμε στην φωτογραφία την κεντρική στοά μεταφοράς Νο “80”, την διακλάδωση των σιδηροτροχιών για την εγκάρσια στοά των Σκληβών και το φρέαρ που συνδέει τη στοά No “80” με τα υπόγεια μεταλλευτικά έργα στα κατώτερα επίπεδα. Β: Κεκλιμένη στοά Σκληβών για την υπόγεια εξόρυξη της φλέβας μεταλλεύματος Ag-Pb “Φελόνι 80”. Γ: “Λούκι” για την αποκομιδή μεταλλεύματος από στοές που βρίσκονται σε ανώτερα υψομετρικά επίπεδα . Το Λούκι λειτουργεί μετά από την κίνηση του μοχλού και παραμένει λειτουργικό ακόμη και μετά από παρέλευση 50 ετών από το κλείσιμο των μεταλλείων. Δ. Το μεταλλευτικό φρέαρ του Βορρά- Βιλίων που συνδέει την στοά “80” με την επιφάνεια για μεταφορά με ανελκυστήρα, του μεταλλεύματος, όπως και για τον αερισμό καθώς και για τις μετακινήσεις του τεχνικού προσωπικού.

Επιστημονική ξενάγηση το 2019, καθηγητών και σπουδαστών του Technische Universitat Bergakademie Freiberg στο μεγάλο υπόγειο θάλαμο εξόρυξης της στοάς No “80” (μεταλλευτικός Τομέας 23). Υπόγεια εξόρυξη με την μέθοδο “Θαλάμων και Στύλων”, που είναι η ίδια που εφάρμοζαν και οι αρχαίοι μεταλλευτές πριν από χιλιάδες χρόνια. Στην οροφή της στοάς το Ρήγμα Αποκόλλησης Δυτικών Κυκλάδων (WCDS) – ένας εντυπωσιακός και μοναδικός “Γεώτοπος” – που διαχωρίζει την Μεσαία από την Κατώτερη Τεκτονική ενότητα (1η επαφή) και συνδέεται – λόγω κυκλοφορίας των υδροθερμικών μεταλλοφόρων διαλυμάτων- με τα κοιτάσματα αργυρομολυβδούχων μεταλλευμάτων της 1ης επαφής.

Ο περιηγητής των υπογείων μεταλλευτικών έργων της στοάς No “80”, μπορεί να παρατηρήσει στη θέση της (in situ) την πρωτογενή θειούχο αργυρομολυβδούχο μεταλλοφορία. Στην άνω δεξιά φωτογραφία παρατηρούμε φλεβική θειούχο μεταλλοφορία Pb -Ag, As, Sb, Cu πλούσια σε αργυρο (Ag) γνωστή στους μεταλλωρύχους ως “Φελόνι 80” . Στην κάτω αριστερή φωτογραφία: Στύλος υποστήριξης οροφής με εναπομείνασα θειούχο μεταλλοφορία Pb-Ag, Zn ± Fe ± Cu που αντικαθιστά το Ανώτερο Μάρμαρο (M) το οποίο είναι τεκτονισμένο (κατακερματισμένο), διότι έχει υποστεί την επίδραση της θραυσιγενούς τεκτονικής παραμόρφωσης.

Ρήγμα Αποκόλλησης Δυτικών Κυκλάδων (WCDS). Πρόκειται για ένα εντυπωσιακό Γεώτοπο στην οροφή της στοάς “80”, που διαχωρίζει την Μεσαία από την Κατώτερη Τεκτονική ενότητα (Α). Πριν από 10 εκατομμύρια χρόνια και για μερικά εκατομμύρια χρόνια γλιστρούσε, κατά μήκος του Ρήγματος Αποκόλλησης, η βραχομάζα της Μεσαίας Τεκτονικής Ενότητας επί των πετρωμάτων της Κατώτερης Τεκτονικής Ενότητας. Το Ρήγμα Αποκόλλησης των Δυτικών Κυκλάδων, συνδέεται με την κινηματική των τεκτονικών πλακών του Αιγαιακού χώρου καθώς και με τη δημιουργία (μεταλλογένεση) των κοιτασμάτων της Λαυρεωτικής. Β και Γ: Εντυπωσιακό λατυποπαγές (breccia) έως 5 μέτρα πάχος στο υποκείμενο του Ρήγματος Αποκόλλησης. Το κονιορτοποιημένο αυτό υλικό (fault gouge) αποτελείται από θραύσματα πετρωμάτων και από μικροκοκκώδες μετάλλευμα, κυρίως γαληνίτη αλλά και σφαλερίτη, που έτυχε εκμετάλλευσης από τους μεταλλευτές της νεότερης μεταλλευτικής δραστηριότητας του 19ου -20ου αι. (Καθηγητής Β. Μέλφος 2019). Δ: “Με τα χέρια ψηλά” η επιστημονική ομάδα του Πολυτεχνείου του Freiberg, με τους Έλληνες επιστήμονες και τεχνικούς που τους συνόδευαν στην ξενάγηση, βρίσκονται κάτω από το Ρήγμα Αποκόλλησης των Δυτικών Κυκλάδων “συγκρατώντας” – ως νέοι Άτλαντες- την βραχομάζα της Μεσαίας Τεκτονικής Ενότητας.

Επισημαίνεται ότι και άλλα υπόγεια μεταλλευτικά έργα θα μπορούσαν να γίνουν επίσημα επισκέψιμα και με ασφάλεια όπως στην Καμάριζα, το κατεξοχήν σπουδαιότερο μεταλλευτικό κέντρο της αρχαίας και νεότερης μεταλλευτικής δραστηριότητας της Λαυρεωτικής, καθώς και στη μεταλλευτική περιοχή “3ο χλμ”, που συνδυάζει την νεότερη με την αρχαία μεταλλευτική δραστηριότητα και θα μπορούσε να γίνει ένα ημιυπαίθριο φυσικό μεταλλευτικό μουσείο.

Η αριστερή δορυφορική φωτογραφία δείχνει την στοά Νο “80” έως το φρέαρ του Βορρά- Βιλίων με κατεύθυνση από Νότο προς Βορρά. Είναι η προτεινόμενη διαδρομή (με κίτρινο χρώμα) υπόγειας μεταλλευτικής περιήγησης συνολικού μήκους περίπου 2.000 μ. Στην δεξιά φωτογραφία ο τοπογραφικός χάρτης προγραμματισμού των μεταλλευτικών έργων του 1963 της Γαλλικής Εταιρείας, όπου σημειώνεται με κόκκινο χρώμα η κεντρική στοά μεταφοράς Νο “80” και με κόκκινο κύκλο ο μεγάλος θάλαμος υπόγειας εξόρυξης – μεταλλευτικός τομέας 23 (Εικόνα 13), όπως και τα μεταλλευτικά έργα (στοές, φρέατα, κεκλιμένα κ.α.) σε διάφορα υψομετρικά επίπεδα των διαφόρων μεταλλευτικών τομέων παλαιότερων εποχών της μεταλλευτικής δραστηριότητας από τον 19ον αι. έως τον 20ον αι.

Προτεινόμενη διαδρομή υπόγειας μεταλλευτικής περιήγησης (Α) συνολικού μήκους 2.000μ. περίπου, αρχίζει απo την είσοδο της στοάς Νο “80” και καταλήγει στο φρέαρ του Βορρά-Βιλίων (Β) απο όπου με ανελκυστήρα – που προτείνουμε να κατασκευαστεί στο φρέαρ – θα ανέρχονται οι περιηγητές στην επιφάνεια. Στην περίπτωση που ο σχεδιασμός αυτός, σχετικά με την έξοδο μέσω ανελκυστήρος στο Φρέαρ Βορρά – Βιλίων, δεν μπορέσει να πραγματοποιηθεί, τότε οι περιηγητές θα επιστρέφουν ακλουθώντας την διαδρομή της εισόδου τους.

Ο μελλοντικός περιηγητής πριν επισκεφτεί την στοά θα πρέπει να φορέσει το προστατευτικό κράνος , την ειδική στολή προστασίας και τις γαλότσες οπότε αρχίζει να νοιώθει έντονα το συναίσθημα της προσμονής για το άγνωστο. Στη συνέχεια όταν θα περπατάει στη στοά μέσα σε ένα πρωτόγνωρο υπόγειο περιβάλλον, όπου επικρατεί η απόλυτη σιωπή, απομονωμένος από εξωτερικά ερεθίσματα και σε συνδυασμό με τις γνώσεις που θα αποκομίζει στην πορεία της διαδρομής , το αρχικό αυτό συναίσθημα του φόβου του αγνώστου δίνει τη θέση του σε μία αλησμόνητη εμπειρία.

Κατά την υπόγεια αυτή περιήγηση, οι επισκέπτες θα έχουν τη δυνατότητα να παρατηρούν σε ειδικές φωτιζόμενες προθήκες, τοποθετημένες σε εσοχές ή σε διευρυμένους χώρους, εργαλεία και κατάλοιπα ή τμήματα συσκευών ή μηχανημάτων (Εικόνα 19), που βρέθηκαν στην στοά ή σε παρακείμενες γαλαρίες της περιοχής, ενώ θα μπορεί να θαυμάζει και συλλογές από τον ορυκτολογικό πλούτο της Λαυρεωτικής.

Εξοπλισμός, εργαλεία καθώς και προθήκη χαρακτηριστικών ορυκτών που θα τοποθετηθούν με επεξηγηματικές πινακίδες σε επιλεγμένες και δια μορφωμένες φωτιζόμενες θέσεις στη στοά, ώστε να κατανοήσουν οι υπόγειοι περιηγητές το μεταλλευτικό εξοπλισμό και τα εργαλεία, που χρησιμοποιούσαν οι μεταλλωρύχοι, και παράλληλα να θαυμάσουν τον ορυκτολογικό πλούτο της Λαυρεωτικής .

Σε ορισμένες θέσεις της στοάς θα προβάλλονται, με τη βοήθεια ομοιωμάτων μεταλλωρύχων, ορισμένες χαρακτηριστικές σκηνές από την εργασία τους, αλλά και από στιγμές ανάπαυσης, όπως για παράδειγμα ο χώρος του κολατσιού (Εικόνα 20) .

Εκτός απο τα μεταλλευτικά έργα και τα γεωλογικά φαινόμενα, θα έχουμε την ευκαιρία να δούμε τα ίχνη απο την σκληρή υπόγεια εργασία και το μόχθο των μεταλλωρύχων. Α: Μέτωπο υπόγειας εξόρυξης με τις θέσεις των διατρημάτων , Β: Πιστολαδόρος κατά την διάτρηση των διατρημάτων του μετώπου για γόμωση με εκρηκτική ύλη και τελικά την ανατίναξη του μετώπου με αποτέλεσμα την προχώρηση της στοάς. Γ, Δ: Τραπεζαρία για ανάπαυση και κολατσιό, Ε: Χειριστής εκσκαφέα σε υπόγειο θάλαμο εξόρυξης.

Στην επιβλητική αίθουσα του θαλάμου υπόγειας εξόρυξης (Εικόνα 13) , θα έχει προσαρμοσθεί μία γιγαντοοθόνη προβολής, όπου θα προβάλλονται θέματα που έχουν σχέση με την σκληρή εργασία των μεταλλωρύχων, από την αρχαιότητα μέχρι και τον 20ον αι., καθώς και τις θυσίες και τους συνδικαλιστικούς τους αγώνες, αποτίωντας έτσι ένα ελάχιστο φόρο τιμής σε αυτούς τους ήρωες υπογείτες του Λαυρίου, που ορισμένοι από αυτούς έχασαν τη ζωή τους στην ώρα του καθήκοντος (Εικόνα 21).

Τιμή σε αυτούς που “έφυγαν” την ώρα του καθήκοντος: Με βάση την ανάρτηση στο Fb του Χημικού Μηχανικού Δρ. Ηλία Κονοφάγου στις 29-5-2019: «Αναμνήσεις απο την πρόσφατη επιμνημόσυνη επίσκεψη 2019 -του Jean-Louis Reboul (πρώην Προξένου της Γαλλικής Δημοκρατίας στην Μαδαγασκάρη) και της κόρης του Tiaina Reboul. H επίσκεψη και αργότερα η Δέηση στην Καθολική Εκκλησία της Αγίας Βαρβάρας, ήταν αφιερωμένη στο θάνατο απο ατύχησα του πατέρα του, Μηχανικού – Μεταλλειολόγου της Γαλλικής Εταιρείας Μεταλλείων Λαυρίου (Γ.Ε.Μ.Λ.), Auguste Reboul, που συνέβη εντός της στοάς Νο “80” στις 15-03-1955 την ώρα του καθήκοντος» .

Πριν ολοκληρωθεί η υπόγεια αυτή διαδρομή η ομάδα των επισκεπτών θα βγάζει μία αναμνηστική φωτογραφία με τα “Χέρια Ψηλά” κάτω από το Ρήγμα Αποκόλλησης (Detachment Fault) (Εικόνα 15 Δ), που πρώτα καθιέρωσε ο καθηγητής Β. Μέλφος, έτσι ώστε να δίνεται η εντύπωση ότι “κρατάνε” ως νέοι Άτλαντες, μία υπερκείμενη του ρήγματος βραχομάζα που συνίσταται από πετρώματα της Μεσαίας Τεκτονικής Ενότητας, με σημερινό πάχος πάνω από 100 μ.

Στην πρότασή μας πριν από 1 χρόνο (Εικόνα 22) σχετικά με την περιήγηση της στοάς Νο “80” (Εικόνα 18) και την οποία είχαμε αποστείλει στην πολιτική ηγεσία σε φορείς και Πανεπιστημιακά ιδρύματα, είχαμε προτείνει οι υπόγειοι επισκέπτες να ολοκληρώνουν την περιήγησή τους εξερχόμενοι στην επιφάνεια μέσω ενός ανελκυστήρος που θα κατασκευάζονταν στο φρέαρ του Βορρά – Βιλίων όπως γινόταν και κατά τον 20ον αι. Ακόμη όμως και αν αυτό δεν γίνει εφικτό βραχυπρόθεσμα, οι περιηγητές θα μπορούν να εξέρχονται στην επιφάνεια επιστρέφοντας από την ίδια διαδρομή εισόδου.

Είναι το εξώφυλλο της έκθεσης που είχαμε συντάξει το Φεβρουάριο του 2020 με θέμα: “ΟΝΕΙΡΕΥΟΜΑΣΤΕ ΜΙΑ ΟΡΓΑΝΩΜΕΝΗ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΗ ΥΠΟΓΕΙΑ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ ΣΤΗ ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΗ ΣΤΟΑ “80” ΣΤΗΝ ΠΛΑΚΑ ΤΗΣ ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗΣ” με στόχο να γίνει η στοά Νο ”80” επισκέψιμη και ασφαλής. Την είχαμε αποστείλει στην πολιτική ηγεσία, σε φορείς, στην Περιφέρεια, στην Αυτοδιοίκηση, σε Πανεπιστημιακά ιδρύματα κ.α., ώστε να ευαισθητοποιήσουμε τους αρμοδίους να αξιοποιηθεί η υπόγεια μεταλλευτική κληρονομιά που κατά την άποψή μας αποτελεί ίσως από τα σημαντικότερα συγκριτικά πλεονεκτήματα της αρχαίας και νεότερης μεταλλευτικής Λαυρεωτικής. Κατά την άποψή μας ο στόχος αυτός μπορεί να επιτευχθεί με τη συνεργασία του Δημόσιου (με την ευρεία έννοια συμπεριλαμβανομένης και της Αυτοδιοίκησης) και της ιδιωτικής πρωτοβουλίας. Η έκθεση αυτή αναρτήθηκε στον ιστότοπο oryktosploutos και αναρτήθηκε στον Ιστότοπο και μπορείτε να την διαβάσετε : https://www.oryktosploutos.net/2020/02/80/ https://www.oryktosploutos.net/2020/02/80_15/

Αυτό λοιπόν το συγκριτικό πλεονέκτημα της Λαυρεωτικής που είναι το τεράστιο δίκτυο των υπόγειων μεταλλευτικών έργων- μοναδικό παγκοσμίως – που καλύπτει μία μακραίωνη ιστορική περίοδο πάνω από 6.000 χρόνια, θέλουμε να το αναδείξουμε και να το αξιοποιήσουμε ώστε να αποτελέσει ένα τουριστικό προϊόν με υψηλή προστιθέμενη αξία με δεδομένο ότι θα προσελκύσει το ενδιαφέρον κύρια των νεώτερων ηλικιών, όπως συμβαίνει και στην Ευρώπη σε ανάλογες περιπτώσεις ανενεργών μεταλλείων .

Κατά την άποψή μας μόνον αν γίνει ΕΠΙΣΗΜΩΣ ΕΠΙΣΚΕΨΙΜΗ ΚΑΙ ΜΕ ΑΣΦΑΛΕΙΑ η στοά Νο “80” θα έχει ολοκληρωθεί ο στόχος και ο συγκεκριμένος Γεώτοπος θα αποκτήσει πραγματικό νόημα και σημασία, συνεισφέροντας σημαντικά στην αλματώδη αύξηση της επισκεψιμότητας και συμβάλλοντας καθοριστικά στην οικονομική αυτοδυναμία του Γεωπάρκου. Διαφορετικά, την συγκεκριμένη στοά θα επισκέπτονται όπως γίνεται σήμερα μόνον ορισμένοι ειδικοί ερευνητές που θα εισέρχονται στη στοά για επιστημονική έρευνα ή για εκπαιδευτική ξενάγηση των σπουδαστών .

Αν συνεργασθεί ο Δημόσιος τομέας (με την ευρεία έννοια περιλαμβανομένης και της Αυτοδιοίκησης) με την ιδιωτική πρωτοβουλία, το ΟΡΑΜΑ της επίσκεψης του κοινού σε επιλεγμένες μεταλλευτικές στοές της Λαυρεωτικής μπορεί να γίνει ΕΠΙΤΕΛΟΥΣ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ.

Σύνδεση

των Δ. Μπίτζιου και Η. Κατσάρου

Σχετικά Άρθρα