[του Δρ. Δ. Μπίτζιου]
ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΟΜΩΣ ΤΟ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΔΙΚΤΥΟ ΤΗΣ UNESCO ΚΑΙ ΠΟΙΑ ΤΑ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΑ ΠΛΕΟΝΕΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΛΑΥΡΕΩΤΙΚΗΣ ΠΟΥ ΕΝΙΣΧΥΟΥΝ ΤΗΝ ΠΡΟΤΑΣΗ ΕΝΤΑΞΗΣ ΤΗΣ;
Ωστόσο η Λαυρεωτική την οποία προσπαθούμε σε πρώτη φάση να εντάξουμε στο παγκόσμιο δίκτυο των γεωπάρκων UNESCO, διαθέτει ένα πλήθος από ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που την κάνουν να ξεχωρίζει . Η ιστορική της διαδρομή στο πέρασμα των αιώνων που συνδέεται με τον αρχαιοελληνικό και Ευρωπαϊκό πολιτισμό, τα εντυπωσιακά αρχαιομεταλλουργικά εργαστήρια δηλωτικά της εφευρετικότητας και των τεχνικών δεξιοτήτων των αρχαίων μεταλλευτών, τα εκπληκτικά αρχαιολογικά μνημεία πολιτισμού, η αρχαιο-βιομηχανική κληρονομιά στην οποία συμπεριλαμβάνονται και τα διατηρητέα μνημεία της βιομηχανικής αρχιτεκτονικής, οι γεωμορφές και τα μοναδικά τεκτονικά φαινόμενα που συνδέονται με την γεωλογική εξέλιξη του Αιγαιακού μας χώρου, ο ανεκτίμητος ορυκτολογικός θησαυρός της Λαυρεωτικής γης και το απίστευτο δίκτυο των υπόγειων μεταλλευτικών έργων αποτελούμενα από φρέατα και στοές των Αρχαίων και στη συνέχεια των νεότερων μεταλλευτών της τάξης εκατοντάδων χιλιομέτρων συνθέτουν τα απαράμιλλα συγκριτικά πλεονεκτήματα της Λαυρεωτικής.
Εντούτοις χρειάζονται επιπρόσθετες ενέργειες όσον αφορά σε δύο από τα πιο πάνω απαράμιλλα χαρακτηριστικά της Λαυρεωτικής που κατά την άποψή μας έχουν παγκόσμια σημασία και τα οποία θα πρέπει να τα αναδείξουμε περισσότερο ώστε να ενισχυθεί επιπλέον η πρόταση της ένταξης στο παγκόσμιο δίκτυο των γεωπάρκων της UNESCO.
Στον αναθεωρημένο φάκελο που καλούμαστε να καταθέσουμε για την ένταξη της Λαυρεωτικής στο παγκόσμιο δίκτυο γεωτόπων της UNESCO θεωρούμε ότι θα πρέπει να συμπεριληφθούν και να αναδειχθούν τα ακόλουθα που αποτελούν κυρίαρχα χαρακτηριστικά της γεω-μεταλλευτικής μας κληρονομιάς :
1. Μετεγκατάσταση και αναδιάρθρωση με σύγχρονη μουσειακή αντίληψη του ορυκτολογικού μουσείου Λαυρίου .
Προβολή και ανάδειξη της Καμάριζας, που ως γνωστό αποτελούσε το σημαντικότερο κέντρο της αρχαίας (πιθανόν η Μαρώνεια των αρχαίων μεταλλευτών) και της νεότερης μεταλλευτικής δραστηριότητας. Ιδιαίτερη μνεία να γίνεται για τους εργατικούς απεργιακούς αγώνες των μεταλλωρύχων το 1896. Επίσης θα πρέπει να προβλεφτεί η ανασυγκρότηση , η αναβάθμιση και η θεματική επέκταση του ορυκτολογικού μουσείου της Καμάριζας ώστε να γίνει και κέντρο της ενημέρωσης της ιστορικής διαδρομής του Μεταλλευτικού Λαυρίου .
2. Να δρομολογηθούν οι απαραίτητες ενέργειες για να καταστούν επισκέψιμες και ασφαλείς χαρακτηριστικές υπόγειες μεταλλευτικές εργασίες. Ήδη έχει προβλεφτεί να γίνουν εργασίες για την επισκεψιμότητα του ημιυπόγειου μεταλλευτικού χώρου γνωστού ως “3οχλμ” της νεότερης μεταλλευτικής δραστηριότητας όπου μπορούμε να παρατηρήσουμε και υπολείμματα αρχαίων μεταλλευτικών εξορύξεων και ίχνη αρχαίων λατομεύσεων (Εικόνα 2). Επιπλέον έχει προβλεφθεί να γίνουν στοχευμένες εργασίες ώστε να μπορεί ο επισκέπτης να παρατηρήσει αρχαία φρέατα όπως η περίπτωση των γνωστών Διδύμων φρεάτων στο Σπιθαροπούσι της Σούριζας και το φρέαρ στην περιοχή κοντά στην Αγία Τριάδα.
Ωστόσο παρ’ όλες αυτές τις σωστές προβλεπόμενες ενέργειες θα πρέπει να προβλεφθεί με συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα η διεξαγωγή μελέτης και στη συνέχεια οι αναγκαίες εργασίες για να γίνει επισκέψιμη και ασφαλής για το κοινό, η μεταλλευτική στοά “80” στην περιοχή της Πλάκας Λαυρεωτικής των μέσων του 20ου αι. που θεωρείται ότι είναι χαρακτηριστική της νεότερης μεταλλευτικής δραστηριότητας (Εικόνα 3). Η στοά αυτή, που θεωρείται ότι βρίσκεται σε καλή κατάσταση, παρουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον διότι ο επισκέπτης μπορεί να βιώσει τη ζωή των υπογειτών σε ένα πρωτόγνωρο υπόγειο περιβάλλον, να γνωρίσει τις μεταλλευτικές μεθόδους, να παρατηρήσει πρωτογενές αργυρομολυβδούχο και χαλκούχο μετάλλευμα στη θέση του και να εντυπωσιαστεί από τεκτονικά γεωλογικά φαινόμενα που συνδέονται με τη γεωλογική διαμόρφωση του Αιγαιακού χώρου πριν από 10 εκατομμύρια χρόνια περίπου.