Ερευνα Ελλήνων επιστημόνων για την Αψίδα του Γαλερίου στην Θεσσαλονίκη

Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά μνημεία της Θεσσαλονίκης είναι η Θριαμβική Αψίδα του Γαλερίου, γνωστή και ως Καμάρα. Ο μαρμάρινος διάκοσμος, προερχόμενος από το λατομείο της Αλυκής στην Θάσο, έχει υποστεί φθορές, τις οποίες εξέτασε μια διατμηματική ομάδα Ελλήνων επιστημόνων από το ΑΠΘ.

Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά μνημεία της Θεσσαλονίκης είναι η Θριαμβική Αψίδα του Γαλερίου, γνωστή και ως Καμάρα, που βρίσκεται στην πάνω πλευρά της οδού Εγνατίας και σε μικρή απόσταση από την Ροτόντα.

Αποτελεί ένα από τα πιο γνωστά σημεία συνάντησης των κατοίκων και επισκεπτών της πόλης. Η Καμάρα είναι κτίσμα της εποχής της Ρωμαϊκής «Τετραρχίας» (αρχές 4ου μ.Χ. αιώνα) και αποτελεί το ένα σκέλος (δυτικό) μίας στεγασμένης στοάς, που σχηματιζόταν από αψίδες και τόξα.

Κατασκευάστηκε για να τιμηθεί ο Ρωμαίος Αυτοκράτορας Γαλέριος, όταν αυτός επέστρεψε νικητής στην πόλη (περί το 306 μ.Χ.) μετά από πολέμους του κατά των Περσών.

Sampling points of particulate deposits (D) and crust (C) from the Triumphal Arch of Galerious and summary description.

Comparison of images of the northern pillar. a. Image since 1917–18 by Ernest Hebrard (Ephorate of Antiquities of Thessaloniki). b. Image since 2017, where marble deterioration appears to be relatively limited over a period of >100 years.

a. The Arch of Galerius from East. b–d. Parts of the marble decoration, where black crust and loss of the relief details are observed, due to marble deterioration (particularly on faces and figure details). Photographs were taken in 2020.

Characterization of the marble used in the Arch of Galerius. a. The coarse-grained white-grey marble. b. Photomicrograph of the marble under cross polarized light (XP) which shows the heteroblastic texture with small calcite grains filling the interspaces among larger crystals. GBS is mainly straight to curved. c. Photomicrograph of the marble under cross polarized light (XP) which shows the lamellar or polysynthetic twinning of the calcite crystals and the triple-grain junctions at about 120° angles. GBS is straight. c. δ18O-δ13C diagram for the marble of the Arch of Galerius and the reference isotopic fields of the marbles from the ancient quarries of Alyki (Thassos island), Proconnesus island, and Vermion mountain. Isotopic data from Herz (1988), Asgari and Matthews (1995), Bruno et al. (2002), Pentia et al. (2002), Capedri et al. (2004), Attanasio et al. (2006), Melfos (2015).

Είναι γνωστό ότι το εμβληματικό αυτό μνημείο, που το τμήμα που σώζεται μέχρι σήμερα, στέκει όρθιο και αλώβητο στο πέρασμα του χρόνου εδώ και πάνω από 1700 χρόνια, έχει υποστεί φθορές, κυρίως στο μαρμάρινο γλυπτό διάκοσμο, οι οποίες είναι εμφανείς.

Έτσι μία διατμηματική ερευνητική ομάδα με μέλη από το Τμήμα Γεωλογίας, το Τμήμα Χημείας και το Τμήμα Φυσικής του ΑΠΘ, καθώς και από το Τμήμα Συντήρησης της Εφορείας Αρχαιοτήτων Πόλης αναλάβαμε να μελετήσουμε τους παράγοντες φθοράς.

Αποτέλεσμα της συνεργασίας αυτής ήταν η επιστημονική εργασία που μόλις δημοσιεύθηκε στο Science of the Total Environment.

Δείτε την πλήρη εργασία στο παρακάτω link:

Morphological and geochemical characterization of the particulate deposits and the black crust from the Triumphal Arch of Galerius in Thessaloniki, Greece: Implications for deterioration assessment.

Πολύ συνοπτικά τα αποτελέσματα της μελέτης συνοψίζονται στα εξής:

1. Το μάρμαρο υπέστη σημαντική καταστροφή μέχρι και τον 19ο αι. από τις πυρκαγιές των ξύλινων κτισμάτων που στηριζόταν στους πεσσούς του μνημείου.

2. Η «γυψοποίηση» που ήταν ο κύριος παράγοντας φθοράς του μαρμάρου όπως προέκυψε από την προηγούμενη μελέτη του 1995, δεν υφίσταται πλέον στον ίδιο βαθμό, λόγω της δραστικής μείωσης του SO2 στην ατμόσφαιρα που οφείλεται στην αποθείωση των υγρών καυσίμων τα τελευταία 20 χρόνια.

3. Οι κυριότεροι παράγοντες που συνεχίζουν να επηρεάζουν την φθορά μνημείου σήμερα είναι τα περιττώματα των περιστεριών, τα ριζίδια των μικρόφυτων, τα μεταλλικά αντικείμενα από τα οχήματα, οιαέριοι ρυπαντές (πχ NO3, SO4, Cl), καθώς και η ίδια η φύση του μαρμάρου.

Λαμβάνοντας όλα αυτά υπόψη η αρμόδια Εφορεία Αρχαιοτήτων θα προχωρήσει σύντομα στον καθαρισμό και την προστασία του μνημείου.

Επίσης για πρώτη φορά προσδιορίστηκε με ορυκτολογικές-γεωχημικές μεθόδους η πηγή προέλευσης του μαρμάρου που είναι το λατομείο της Αλυκής στην Θάσο, αν και γενικά αυτό ήταν αποδεκτό, χωρίς όμως να έχει αποδειχθεί.

Σύνδεση

Σχετικά Άρθρα