[Γρηγορόπουλος Παναγιώτης, Μηχανικός Μεταλλείων – Μεταλλουργός Εxtraco SA]
Eντός του 2018 πραγματοποιήθηκε επίσκεψη στο μεταλλείο Μαύρες Πέτρες της ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΧΡΥΣΟΣ στο Στρατώνι, ώστε να μπορέσουμε να δοκιμάσουμε τη χρήση των ηλεκτρονικών πυροκροτητών ως λύση για το ζήτημα ελαχιστοποίησης των δονήσεων που έχει τεθεί στο μεταλλείο αυτό από την ιδιοκτήτρια εταιρεία.
Για να αντιληφθούμε καλύτερα το θέμα, στο χάρτη παρουσιάζονται η θέση του μεταλλείου, η είσοδος της στοάς που έχει κατεύθυνση προς το χωριό της Στρατονίκης και το χωριό της Στρατονίκης, όπου και παρουσιάζονται τα εντονότερα προβλήματα από τις δονήσεις.
Τα μέτωπα εργασίας βρίσκονται σε απόσταση 2,5-3 χιλιόμετρων από την είσοδο της στοάς άλλα το υπερκείμενο πέτρωμα είναι από 250 έως και 160 μέτρα μόνο, οπότε τοποθετούνται σχετικά κοντά στο χωριό.
Μετρήσεις κάτω από 0,15mm/sec δεν μπορούν να καταγραφούν από τους δονησιογράφους που είναι μόνιμα εγκατεστημένοι στο χωριό. Ενδεικτικά αναφέρουμε και άλλους περιορισμούς όπως ότι ανατινάξεις μπορούν να γίνουν δυο φορές την ημέρα συγκεκριμένες ώρες, στις 13.00 και 21.00.
Η εταιρία ζήτησε να βρεθεί εναλλακτικός τρόπος έναυσης ώστε να διατηρηθεί το πολύ χαμηλό επίπεδο δονήσεων αλλά και να μπορέσει να είναι αποδοτικότερος ο κύκλος εργασιών.Προτάθηκε να γίνει παρουσίαση και δοκιμή των ηλεκτρονικών πυροκροτητών.
Ειδικά στην περίπτωση των ανατινάξεων σε στείρα μέτωπα η προχώρηση είναι ένα σημαντικό ζητούμενο. Οι περιορισμοί στις δονήσεις έχουν ως αποτέλεσμα το τυπικό πλάνο διάτρησης να είναι με διατρήματα το πολύ 2 μέτρων.
Η ευελιξία και η ακρίβεια που προσφέρουν οι ηλεκτρονικοί πυροκροτητές οδήγησαν στην δημιουργία ενός πλάνου με διακεκομμένη γόμωση και διατρήματα 3 μέτρων. Το στάδιο της μελέτης μιας τέτοιας ανατίναξης με 57 διατρήματα και 2 χρόνους καθυστέρησης στο καθένα μπορεί να γίνει αρκετά πολύπλοκο.
Η δική μας πρόταση μετά την παρουσίαση του συστήματος ήταν ένα απλοποιημένο σχέδιοώ ώστε να μπορέσει να γίνει μια πρώτη εφαρμογή τόσο ώστε να φανούν τα πλεονεκτήματα της ευελιξίας αλλά και να υπάρχει μια αρχική επαφή με αυτό το σύστημα ώστε στη συνέχεια να μπορέσει να υπάρξει ανάπτυξη και βελτιστοποίηση του.
Με βάση λοιπόν το σχέδιο μιας τυπικής ανατίναξης που μας δόθηκε διατηρήσαμε την ίδια σειρά πυροδότησης των διατρημάτων δημιουργώντας ένα «βήμα» 100ms ανά διάτρημα.
Η γόμωση αποφασίστηκε πάλι με βάση τους περιορισμούς που υπάρχουν και με τη μέχρι τώρα πρακτική τους. Σε κάθε διάτρημα τοποθετήθηκαν αρχικά με τον πρώτο πυροκροτητή 2 φυσίγγια ζελατινοδυναμίτιδας και έγινε η απαραίτητη διακοπή με χρήση 2 φυσιγγίων πηλού και στην συνέχεια με διαφορετικό πυροκροτητή ακόμα ένα φυσίγγιο ζελατινοδυναμίτιδας, ενώ χρησιμοποιήθηκε και ένα φυσίγγιο πηλού ως επιγόμωση. Η διαδικασία γόμωσης ήταν απλή και γρήγορη δεδομένου ότι δεν υπήρχε ανάγκη να προσδιοριστεί από πριν ποιος πυροκροτητής έπρεπε να πάει σε κάθε διατρημα αφού ο προγραμματισμός του θα γινόταν στην συνέχεια.Το εσωτερικό «βήμα» καθυστέρησης μεταξύ των πυροκροτητών του ίδιου διατρήματος ορίστηκε στα 25ms ώστε να αποφευχθούν υπερκαλύψεις και να διατηρήσουμε τους περιορισμούς που υπάρχουν.
Ο προγραμματισμός του χρόνου επιβράδυνσης των πυροκροτητών ήταν εύκολος και έγινε εξολοκλήρου από τους 2 μηχανικούς της βάρδιας υπό την επίβλεψη μας. Το τελικό στάδιο ήταν η σύνδεση όλων των πυροκροτητών με απλό καλώδιο σύνδεσης ώστε να δημιουργηθεί ένα κύκλωμα.
Η διαδικασία ολοκληρώθηκε άμεσα και πραγματοποιήθηκαν οι απαραίτητοι έλεγχοι στο κύκλωμα των πυροκροτητών από τον μηχανισμό προγραμματισμού. Αυτό είναι μια υποχρεωτική διαδικασία που γίνεται πριν από κάθε ανατίναξη, πρακτικά αποτελεί ακόμα ένα πλεονέκτημα των ηλεκτρονικών πυροκροτητών, δεδομένου ότι παρέχεται πλήρης έλεγχος όλων των πυροκροτητών του κυκλώματος.
Έχοντας αναγνωριστεί και επιβεβαιωθεί όλοι οι πυροκροτητές του κυκλώματος έπρεπε να περιμένουμε να έρθει η προκαθορισμένη ώρα ανατίναξης για να πραγματοποιηθεί η πυροδότηση
με τη χρήση του ειδικού πυροδοτικού μηχανισμού.
Στη λήξη της βάρδιας πραγματοποιήθηκαν 3 ανατινάξεις. Οι 2 ήταν σε άλλα μέτωπα χρησιμοποιώντας nonel και το τυπικό σχέδιο διάτρησης με διατρήματα 2 μέτρων. Η άλλη ήταν η ανατίναξη με τους ηλεκτρονικούς πυροκροτητές και διατρήματα στα 3 μέτρα.
Η πρώτη εντύπωση που είχαμε μετά την πυροδότηση ήταν ότι οι δονήσεις αλλά και ο θόρυβος με τους ηλεκτρονικούς πυροκροτητές ήταν μικρότερες από τις άλλες 2.
Κάτι που επιβεβαιώθηκε την επομένη μέρα οπότε μας ενημέρωσαν ότι δεν καταγράφηκε από τους δονησιογράφους, που σημαίνει ότι δεν ξεπέρασε ούτε καν το όριο ενεργοποίησης μηχανημάτων.
Μετά από την επιτυχημένη δοκιμή και τις αυξημένες δυνατότητες του συστήματος των ηλεκτρονικών πυροκροτητών το επόμενο βήμα είναι μια εμπεριστατωμένη μελέτη για την βέλτιστη χρήση τους και την εισαγωγή του συστήματος στην παραγωγική διαδικασία του μεταλλείου.
ΕΧΤΡΑCΟ Newsletter — Τεύχος 27, Δεκέμβριος 2018