Η πιο διάσημη έκφραση μεγέθυνσης καλλιτεχνικής και ιστορικής δημιουργίας, είναι αυτή της λάξευσης των τεσσάρων εμβληματικών Αμερικανών προέδρων (Τζωρτζ Ουάσινγκτον, Τόμας Τζέφερσον, Θεόδωρου Ρούζβελτ και Αβραάμ Λίνκολν) σε γιγαντικές διαστάσεις στο Εθνικό Μνημείο του Όρους Ράσμορ στην Νότια Ντακότα των Η.Π.Α., το 1932. Γλύπτης ήταν ο Gutzon Borglum και ο γιος του Λίνκολν, κι απαιτήθηκε χρονικό διάστημα 6 ετών για να ολοκληρωθεί το έργο.
Ανάλογης κλίμακας έργο επιχειρήθηκε να δημιουργηθεί και στην Ελλάδα των ανθρωπίνων διαστάσεων, των μικρών κλιμάκων και του μέτρου, όταν το 2001 ζητήθηκε από ομογενείς των ΗΠΑ να λαξευτεί η γιγαντική μορφή του Μεγάλου Αλεξάνδρου σ’ έναν εντυπωσιακό βράχο των Κερδυλλίων Ορέων, στην έξοδο των αποκαλούμενων «Μακεδονικών Τεμπών», κοντά στο χωριό Κερδύλλια στην Ασπροβάλτα του νομού Θεσσαλονίκης.
Τότε, αντέδρασε σύσσωμη η επιστημονική κοινότητα, με πρώτους τους αρχαιολόγους και τους περιβαλλοντολόγους (ήταν χαρακτηριστικό το άρθρο-καταπέλτης του καθηγητή Δημήτρη Μαρωνίτη στο “Βήμα” τότε), μ’ αποτέλεσμα το ευφάνταστο κείνο έργο, να σταματηθεί.
Μάλιστα τότε, ως αρμόδιος εισηγητής του Υπουργείου Γεωργίας για την έγκριση της επέμβασης που απαιτούνταν στη δασική έκταση των Κερδυλλίων (η δασική υπηρεσία υπάγονταν κείνο τον καιρό στο συγκεκριμένο υπουργείο), είχα αντιδράσει και είχα εισηγηθεί αρνητικά στην αδειοδότησή του, αντιμετωπίζοντας την έντονη δυσαρέσκεια και την αποδοκιμασία όσων το επιθυμούσαν και το υποστήριζαν, ακόμα και μέσα στα πλαίσια της διοίκησης, όπως και της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου, που χαρακτήρισαν τη στάση μου ακραία και «προσβλητική» για το έργο και την ιστορία!
Επανήλθαν οι ομογενείς με την ίδια πρόταση το 2011 και το 2013. Μάλιστα, για το σκοπό αυτό έχει συσταθεί το μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα ίδρυμα «Ο επί Όρους Αλέξανδρος», τ’ οποίο έχει συλλέξει 15 εκατομμύρια δολάρια από προσφορές Ομογενών. Σύμφωνα με τον σχεδιασμό η προτομή θα έχει ύψος 80 μέτρα και πλάτος 57 μέτρα.
Ο βράχος θα λαξευτεί από τέσσερις εκπαιδευμένους γλύπτες που, επεξεργαζόμενοι στοιχεία ειδικού προγράμματος σε ηλεκτρονικό υπολογιστή, θα προχωρούν την κατασκευή με γεωμετρικούς συσχετισμούς. Μόλις το έργο προχωρήσει, οι γλύπτες που θα λαξεύουν το βουνό θ’ αυξηθούν σταδιακά σε οκτώ. Καθένας από αυτούς θα χρειαστεί δεκάδες εργάτες ως τεχνική υποστήριξη. Το έργο αναμένεται να διαρκέσει από οκτώ έως δέκα χρόνια.
Επιμένουν λοιπόν οι καλοί μας οι ομογενείς στην προσβολή της υπερβολής, στη μεγέθυνση της ανθρώπινης πράξης, κρίνοντας με τ’ αμερικάνικα μέτρα και πρότυπα πρόσληψης των τόπων και θεώρησης του κόσμου!.. Κάποιοι αυτά τ’ αποκαλούν δηκτικά «αμερικανιές», όμως αποτελούν μιαν αντίληψη ζωής βασισμένη στα πρότυπα βάσει των οποίων οι συγκεκριμένοι άνθρωποι θεωρήθηκαν!
Όμως, ας παραδειγματιστούμε από την ιστορία:
Ο φιλόδοξος μεγαλοαστός αρχιτέκτονας Δεινοκράτης είχε τη φαεινή ιδέα να δημιουργήσει στον Άθω άγαλμα που να παριστάνει τον Μέγα Αλέξανδρο, κρατώντας στο αριστερό του χέρι μια πολιτεία και στο δεξί μια κούπα από όπου, συγκεντρωμένα τα νερά του βουνού θα χύνονται στη θάλασσα.
Διασκέδασε ο Αλέξανδρος με την πρόταση και την απέρριψε αμέσως, λέγοντας επικριτικά στον Δεινοκράτη να «αφήσει ήσυχο το βουνό». Είχε νόηση και βαθύ πνεύμα ο μέγας στρατηλάτης…
* Το κείμενο είναι του Α. Καπετάνιου και προέρχεται από το βιβλίο του “ΜΕΓΕΘΥΝΣΗ. Το κοσμοείδωλο της ανάπτυξης και το μέλλον της γης”, ιδιωτική έκδοση, Αθήνα 2019, https://www.bookstation.gr/Product.asp?ID=50820#).