ΑΔΕΙΟΔΟΤΗΣΗ/ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΓΕΩΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ/ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΗ ΠΕΡΙΗΓΗΣΗ

Ομάδα εργασίας από το ΥΠΕΝ για το θέμα των γεωτόπων

Πρώτη συνάντηση της επιτροπής με προεδρεύουσα την Γεν. Γραμματέα Περιβάλλοντος κα Χριστίνα Μπαριτάκη

Με πρωτοβουλία του Αν. Υπουργού Περιβάλλοντος  και των υπηρεσιών του ΥΠΕΝ,  διαμορφώθηκε ομάδα εργασίας από καθηγητές πανεπιστημίων, εξειδικευμένους επιστήμονες και υπηρεσιακούς παράγοντες σχετικά με το θεσμικό πλαίσιο προστασίας των γεωτόπων της Χώρας. Το συντονισμό της Ομάδας Εργασίας θα έχει η Μιχαλοπούλου Κωνσταντίνα, Ειδική Σύμβουλος Αναπληρωτή Υπουργού ΠΕΝ.

Αναμφισβήτητα, σε εθνικό επίπεδο, η σημασία των γεωτόπων έως τώρα έχει υποτιμηθεί. Το θεσμικό πλαίσιο που υφίσταται για την προστασία και διατήρηση της γεωλογικής κληρονομιάς, βασίζεται στην αναγκαιότητα έκδοσης διοικητικών πράξεων και έως σήμερα αυτό δεν έχει ενεργοποιηθεί.

Απαιτείται η άμεση έκδοση προδιαγραφών εκπόνησης των ειδικών εκθέσεων – μελετών που απαιτούνται για το χαρακτηρισμό των περιφερειακών πάρκων, των προστατευόμενων τοπίων και των προστατευόμενων φυσικών σχηματισμών γεωτόπων (περιβαλλοντικές μελέτες). Παράλληλα, και με άμεση προτεραιότητα, πρέπει να χαρακτηριστούν ως προστατευόμενοι όλοι οι σημαντικοί γεώτοποι και γεωπάρκα.  Επίσης, διαχρονικά, όπως έχει καταγραφεί και σε περιόδους εκτός δημοσιονομικής κρίσης, λείπει το κατάλληλο εξειδικευμένο προσωπικό στις υπηρεσίες που έχουν την αρμοδιότητα του ελέγχου για την προστασία των περιβαλλοντικών αγαθών. Τέλος, πρέπει να τονιστεί ότι στις ΜΠΕ ή στις ΠΠΔ δεν περιλαμβάνεται καθόλου ο έλεγχος επιβάρυνσης ή μη των στοιχείων του γεωπεριβάλλοντος, δεδομένου ότι σε εφαρμογή της ενωσιακής νομοθεσίας ελέγχονται στοιχεία που αφορούν, κυρίως, το βιοτικό περιβάλλον.

Loader Loading…
EAD Logo Taking too long?
Reload Reload document
| Open Open in new tab

Download [115.54 KB]

Τα σημαντικότερα σχετικά θεσμικά προβλήματα είναι τα εξής:

  • Παράλειψη άμεσης προστασίας των γεωτόπων, χωρίς, δηλαδή, την ανάγκη εξακρίβωσης της αξίας τους μέσω διοικητικής πράξης και χωρίς την εξάρτησή τους από το βιοτικό στοιχείο που ενδέχεται να φιλοξενούν.
  •  Παράλειψη κατηγοριοποίησης – τυποποίησης των γεωτόπων σε θεσμικό επίπεδο.
  • Απουσία υποχρέωσης για μελέτη του γεωλογικού υποβάθρου και αναφορά σε θέματα προστασίας γεωπεριβάλλοντος στις ΜΠΕ των διάφορων έργων δραστηριοτήτων.
  • Απουσία θεσμικού πλαισίου που να προδιαγράφει το είδος των μελετών και τις επιτρεπόμενες επεμβάσεις στους γεώτοπους εν γένει αλλά και σε όσους προκρίνονται να υπαχθούν στην κατηγοριοποίηση του αρθρ. 19 του ν. 3937/11.
  • Παράλειψη ουσιαστικής ανάληψης αρμοδιοτήτων σύμφωνα με την παραδοχή ότι οι γεώτοποι αποτελούν τμήματα του περιβάλλοντος.
  •  Απουσία ευθείας ανάθεσης της σχετικής αρμοδιότητας προστασίας του γεωπεριβάλλοντος σε φορείς του δημοσίου και απουσία του κατάλληλου εξειδικευμένου προσωπικού.
  •  Ανεφάρμοστοι και ενίοτε συγκρουόμενοι χωροταξικοί σχεδιασμοί που συνυπάρχουν με την πρόταξη χωροθέτησης συγκεκριμένων κατηγοριών εκμεταλλεύσεων, λόγω δημοσίας ωφέλειας.
  •  Σύγχυση ελεγκτικών, εκπαιδευτικών και ερευνητικών αρμοδιοτήτων.



Προτάσεις – Κατευθύνσεις


α. Δημιουργία θεσμικού πλαισίου, με το οποίο θα καθίσταται σαφές ότι η γεωλογική κληρονομιά προστατεύεται ευθέως και άμεσα, άνευ ανάγκης διοικητικής αναγνώρισής της ως προστατευόμενης.

β. Καταγραφή και αποτύπωση, σε Γεωγραφικό Σύστημα Πληροφοριών, των γεωτόπων για το σύνολο της χώρας, με συνεργασία των κρατικών και λοιπών εμπλεκόμενων φορέων. Η δράση αυτή μπορεί να υλοποιηθεί, τουλάχιστον κατά την έναρξή της, στο πλαίσιο των ήδη εκπονούμενων προγραμμάτων από το ΙΓΜΕ, αρκεί να επεκταθεί και σε περιοχές που δεν προκρίνονται ως γεωπάρκα.

γ. Η σύσταση ενός εθνικού καταλόγου, που θα ανανεώνεται ανά τακτά χρονικά διαστήματα, με τους σημαντικότερους γεώτοπους και τα γεωλογικά μνημεία. Το έργο αυτό μπορεί να ολοκληρωθεί από το ΙΓΜΕ σε συνεργασία με τα ελληνικά παγκόσμια γεωπάρκα, την ελληνική επιτροπή για την UNESCO, το ελληνικό forum γεωπάρκων, καθώς και τους ερευνητικούς, ακαδημαϊκούς φορείς που βρίσκονται σήμερα εδώ και ασχολούνται με την ανάδειξη της γεωλογικής κληρονομιάς. Ο κατάλογος που θα δημιουργηθεί προτείνεται να επικυρωθεί νομοθετικά και να επικαιροποιείται τακτικά.

δ. Να οριστούν νομοθετικά οι προδιαγραφές των γεωπεριβαλλοντικών μελετών, αλλά και οι επιτρεπόμενες επεμβάσεις ανάλογα με τη σπουδαιότητα και την τρωτότητα των γεωτόπων σε συνάρτηση με την προηγηθείσα τυποποίηση. Οι προδιαγραφές αυτές δε πρέπει να αφορούν μόνο τα προστατευόμενα τοπία ή τα μνημεία της φύσης, αλλά όλους ανεξαιρέτως τους γεωτόπους και τα επιμέρους στοιχεία τους, άνευ εξάρτησής τους από διοικητική αναγνώριση.

ε. Υποχρεωτική γεωπεριβαλλοντική μελέτη, από εξειδικευμένους επιστήμονες σε περίπτωση που σχεδιάζεται εγκατάσταση δραστηριότητας σε γεώτοπο, με ενσωμάτωση αυτής στην ΜΠΕ ή στις ΠΠΔ, με συμπλήρωση και τροποποίηση των σχετικών διατάξεων, ώστε να καταγράφονται οι πιθανές συνέπειες υποβάθμισης κατά την εγκατάσταση της δραστηριότητας και να προτείνονται εναλλακτικές λύσεις.

ε. Εκπόνηση των μελετών Γεωλογικής Καταλληλότητας που συντάσσονται στο πλαίσιο του χωροταξικού σχεδιασμού και συμπλήρωση των ήδη εγκεκριμένων.

στ. Ενιαία νομοθετική αντιμετώπιση και διοικητική προσέγγιση της προστασίας των γεωτόπων, ώστε να είναι σαφές ποιος φορέας αναλαμβάνει την ευθύνη της φύλαξής τους. Ακόμα και αν δεν καταστεί εφικτό να αναλάβει αποκλειστικά μόνο ένας φορέας, τότε, είναι αναγκαίο να κατανεμηθούν οι αρμοδιότητες, σύμφωνα με την τυποποίηση των γεωτόπων.

ζ. Οι ελεγκτικοί μηχανισμοί, οι αδειοδοτούσες αρχές και οι φορείς θα πρέπει να στελεχωθούν με εξειδικευμένο προσωπικό, το οποίο έχει την εμπειρία και τη γνώση, αλλά και, στη συνέχεια, την ευαισθησία να εκτιμήσει τη σημασία και πώς θα διατηρηθεί αυτό το πλούσιο γεωπεριβάλλον της χώρας μας.

η. Άρση της σύγχυσης μεταξύ διοικητικών -ελεγκτικών και εκπαιδευτικών – ερευνητικών αρμοδιοτήτων μεταξύ των φορέων και καταβολή κάθε δυνατής προσπάθειας για συνεργασία και σύμπλευση για την πραγμάτωση της προστασίας. Επιτακτική η αποσαφήνιση της αρμοδιότητας επί των παλαιοντολογικών καταλοίπων, μεταξύ των συναρμόδιων υπηρεσιών, Υπουργεία Πολιτισμού, Περιβάλλοντος και πανεπιστημίων, καθώς και τη στελέχωση και τον εμπλουτισμό των υπηρεσιών με το κατάλληλα εξειδικευμένο προσωπικό.

[Επιμέλεια:  Π. Τζεφέρης]

Σχετικά Άρθρα