ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΟ ΛΑΥΡΙΟΧΡΗΣΙΜΑ & ΣΥΛΛΕΚΤΙΚΑ ΟΡΥΚΤΑ

Η μεταστέγαση του Ορυκτολογικού μουσείου Λαυρίου (ΙΙ)

ΦΩΤΟ 4: Το πρωτογενές θειούχο ορυκτό του μολύβδου ο Γαληνίτης (PbS).Ένα πολύ όμορφο έκθεμα του Ορυκτολογικού Μουσείο του Λαυρίου. Χαρακτηριστικό το “μπλε λουλακί” χρώμα των κρυστάλλων του που λαμπυρίζουν.

Μερικές σκέψεις για την οργάνωση του νέου Μουσείου.


Φυσικά δεν μπορεί να εξαντληθεί το θέμα αυτό σε ένα μικρό κείμενο. Απαιτείται μελέτη από έμπειρο και εξειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό, προκειμένου να έχουμε ένα επιτυχημένο αποτέλεσμα αντάξιο και της ιστορικής σημασίας του Λαυρίου.

Εδω απλά εκφράζονται ορισμένες απόψεις που πιθανόν να φανούν χρήσιμες στην υλοποίηση του σημαντικού αυτού έργου.

 

ΦΩΤΟ 5: Το δευτερογενές ανοιχτόχρωμο ορυκτό του μολύβδου ο Κερουσίτης (PbCO3) ή ο “λευκός μόλυβδος”, που προέρχεται από την οξείδωση (ζώνη οξείδωσης) του Γαληνίτη. Εντυπωσιακή η κρυσταλλική μορφή του δείγματος του Ορυκτολογικού Μουσείου του Λαυρίου.

1. Να αναρτηθούν επιλεγμένοι χάρτες, τομές και επιμελημένοι πίνακες όπου θα παρουσιάζεται με απλό τρόπο η γεωλογική ιστορία της Λαυρεωτικής η σύνδεσή της με την γεωδυναμική του Αιγαιακού χώρου, τα κοιτασματολογικά και μεταλλογενετικά χαρακτηριστικά όπως προκύπτουν από τα νεότερα εργαστηριακά αποτελέσματα. Όλη αυτή η πληροφόρηση θα πρέπει να δίνεται πριν ο επισκέπτης βρεθεί στον κύριο κορμό του Μουσείου των εκθεμάτων των ορυκτών, ώστε να είναι ενημερωμένος για το γεωλογικό περιβάλλον που δημιουργήθηκαν τα ορυκτά του Λαυρίου.

ΦΩΤΟ 6: Κερουσίτης (PbCO3) σε άμορφη δομή. Ο Κερουσίτης αποτελούσε το κύριο ορυκτό εκμετάλλευσης των αρχαίων μεταλλευτών. Έκθεμα του Ορυκτολογικού Μουσείου του Λαυρίου.

2. Όπως είναι γνωστό το σημαντικό ενδιαφέρον των “ορυκτοφίλων” επικεντρώνεται στα δευτερογενή ορυκτά που αφθονούν στο Λαύριο και παρουσιάζουν εντυπωσιακούς χρωματισμούς, κρυσταλλικές και άλλες μορφές που δίνουν την εικόνα φυσικού “γλυπτού”. Κατά την άποψή μου ο μη εξοικειωμένος επισκέπτης θα πρέπει να κατανοήσει τη “σειρά” της δημιουργίας των ορυκτών αυτών πριν “χαθεί” στις εναλλαγές χρωμάτων, μορφών και χημικών συμβόλων Θα πρέπει να ενημερωθεί για τα πρωτογενή θειούχα μεταλλεύματα που σχηματίσθηκαν πρώτα και στη συνέχεια πώς αυτά μετατράπηκαν, λόγω των υπεργενετικών διαδικασιών (οξειδώσεις κλπ), σε μία μεγάλη ποικιλία δευτερογενών ορυκτών.

Για παράδειγμα,  θα μπορούσε να εκτίθεται ένα χαρακτηριστικό δείγμα γαληνίτη (PbS) (Φωτο 4) και δίπλα του δείγματα των δευτερογενών ορυκτών στα οποία μετατρέπεται όπως ο Κερουσίτης (PbCO3) (Φωτό 5, 6), ο Αγγλεσίτης (PbSO4) ή και ο Πλομβοιαροσίτης {(PbFe3+6SO4)4(OH)12}. Σημειώνεται ότι ο Κερουσίτης αποτελούσε το κύριο ορυκτό εκμετάλλευσης των αρχαίων μεταλλευτών.

Επίσης θα μπορούσε να προβληθεί ένα όμορφο δείγμα Σφαλερίτη (ZnS) και δίπλα του τα δευτερογενή ορυκτά της οξειδωμένης ζώνης (weathering) όπως ο Σμιθσονίτης(ZnCO3) (Φωτό 7) αλλά και μία σειρά άλλων όπως ο Ημιμορφίτης {Zn4Si2O7(OH)2·H2O)}, ο Υδροζινκίτης {Zn5(CO3)2(OH)6}, κ.α.. Έτσι ο επισκέπτης θα κατανοήσει ότι από λίγα πρωτογενή θειούχα ορυκτά δημιουργήθηκε μία πληθώρα δευτερογενών ορυκτών με διαφορετικό χημισμό ή και δομικά χαρακτηριστικά.

Φεύγοντας από το Μουσείο παράλληλα με την αίσθηση των όμορφων εικόνων από τα εντυπωσιακά χρώματα και τις κρυσταλλικές και “γλυπτικές” μορφές, ο επισκέπτης, ακόμα και αν δεν είναι εξοικειωμένος με τα θέματα της ορυκτολογίας, θα έχει αποκομίσει μία αντίληψη του μηχανισμού δημιουργίας των ορυκτών αυτών εμπεδώνοντας έτσι και διευρύνοντας τις γνώσεις του.

3. Με δεδομένο ότι συνήθως ο χρωματισμός των ορυκτών και ιδιαίτερα των δευτερογενών, αποτελεί ένα από τα χαρακτηριστικά που έλκουν το ενδιαφέρον των επισκεπτών πρέπει να υπάρχουν ερμηνευτικές πινακίδες που θα εξηγούν που οφείλεται και γιατί μεταβάλλεται ο χρωματισμός τους όπως η περίπτωση του Σμιθσονίτης (Φωτό 7), ο οποίος παρουσιάζεται με διαφορετικούς χρωματισμούς, λόγω της παρουσίας μεταλλικών ιχνοστοιχείων στη δομή του (Skarpelis, N. & Argyraki, A., 2009).

ΦΩΤΟ 7:Το δευτερογενές ορυκτό του ψευδαργύρου ο Σμιθσονίτης (ZnCO3) που προέρχεται από την οξείδωση του πρωτογενούς θειούχου ορυκτού Σφαλερίτη (ZnS). Παρουσιάζεται με διαφορετικούς χρωματισμούς λόγω μεταβαλλόμενης περιεκτικότητας σε μεταλλικά ιχνοστοιχεία. Σύμφωνα με τους Skarpelis, N. and Argyraki, A., 2009 η υψηλότερη περιεκτικότητα σε Cd και Fe είναι ο παράγοντας που φαίνεται να προκαλεί το κίτρινο χρωματισμό του ορυκτού, ενώ ο Cu την μπλε απόχρωση και ο Cu και το Mn την πρασινωπή ποικιλία. Το εξαιρετικά όμορφο αυτό δείγμα προέρχεται από τη συλλογή του Η. Κατσαρού.

4. Τέλος θα πρέπει να επισημαίνεται ποια ορυκτά έτυχαν εκμετάλλευσης κατά την αρχαιότητα αλλά και κατά τους νεότερους χρόνους και με πίνακες να παρουσιάζεται ο τρόπος εκμετάλλευσης τους από την αρχαιότητα μέχρι τους νεότερους χρόνους.

Η σωστή οργάνωση του Μουσείου θα αναδείξει τον πλούτο των ορυκτών του Λαυρίου αλλά και θα αποτελέσει ένα πόλο έλξης για τους “ορυκτόφιλους” και ένα πεδίο εκπαίδευσης, έρευνας αλλά και ανάπτυξης της περιοχής.

Μας δίδεται μοναδική ευκαιρία να δημιουργήσουμε ένα Μουσείο πρότυπο για την Ευρώπη και να το διαφημίσουμε για να αυξήσουμε την επισκεψιμότητα. Αν δουλέψουμε όλοι προς την κατεύθυνση αυτή θα έχουμε το επιθυμητό αποτέλεσμα. Το ΙΓΜΕ, τα Πανεπιστήμια διαθέτουν το προσωπικό, τα στοιχεία αλλά και τα μέσα προκειμένου να συμβάλουν ΕΘΕΛΟΝΤΙΚΑ στην προσπάθεια αυτή. Το χρωστάμε όλοι στο Λαύριο.

[του Δ. Μπίτζιου, Dr. Γεωλόγου – Κοιτασματολόγου] [by Dr. D. Bitzios]

Η μεταστέγαση του Ορυκτολογικού μουσείου Λαυρίου (Ι)

Βιβλιογραφικές Αναφορές

Βουρλάκος, Ν.,1992: Τα ορυκτά της Λαυρεωτικής και τα ορυκτά συστατικά των πετρωμάτων της. Βιβλιοθήκη της Εταιρείας Μελετών Λαυρεωτικής Αριθμ. 5, Λαύρειο, 31 σελ.
Δερμάτης, Ν. Γ. & Μάνθος, Γ., 2012 : Τα ιστορικά – πολιτιστικά χαρακτηριστικά του Λαυρείου και προτάσεις για την ανάδειξή τους. Εταιρεία Μελετών Λαυρεωτικής. Παρουσίαση στο Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Λαυρείου στις 14 Δεκεμβρίου 2012.
Μπίτζιος, Δ., 2017: Παρουσίαση: Εντυπώσεις από ένα οδοιπορικό στο Αρχαίο και Νεότερο Μεταλλευτικό Λαύριο. Γιατί θα πρέπει να επισκεφθείτε το Λαύριο. www.oryktosploutos.net/2017/08/blog-post_12.html
Ορυκτολογικό Μουσείο: istoriko.lavreotiki.gr/index.php/2015-03-30-19-05-07/o
Skarpelis, N. and Argyraki, A., 2009: Geology and origin of the supergene ore at the Lavrion Pb-Ag-Zn deposit, Attica, Greece. Resource Geol., 59, 1–14p.
Τζεφέρης, Π ., 2017: Το ορυκτολογικό Μουσείο Λαυρίου (Mineralogical Museum of Lavrion)  http://www.oryktosploutos.net/2017/10/mineralogical-museum-of-lavrion.html
Τζεφέρης, Π., 2015: Τα ορυκτά της Λαυρεωτικής. http://www.oryktosploutos.net/2015/09/blog-post_19.html 

Σχετικά Άρθρα