Δημοσιεύτηκε πρόσφατα ένα εκτενές άρθρο, του δημοσιογράφου Jahanzeb Hussain, με δηλώσεις παραγόντων της Πακιστανικής αγοράς μαρμάρου σχετικά με τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν λόγω της κυριαρχίας των Κινέζων και των παρωχημένων πολιτικών των εθνικών κυβερνήσεων.
Από το Taj Mahal μέχρι το Τζαμί Badshahi, η Ινδική χερσόνησος είναι γεμάτη με μνημεία που μαρτυρούν την μεγαλοπρέπεια του υλικού που χρησιμοποιείται για την κατασκευή τους, το μάρμαρο. Το Πακιστάν συνέχισε την παράδοση του παρελθόντος δίνοντας προτεραιότητα στο μάρμαρο ως βασικό αγαθό. Εντούτοις, παρόλο που η χώρα διαθέτει πλούσια κοιτάσματα μαρμάρου, η μαρμαροβιομηχανία του Πακιστάν βρίσκεται σε ύφεση.
Τα κοιτάσματα μαρμάρου του Πακιστάν κατανέμονται κυρίως σε τρεις πολιτείες: Κιμπέρ – Πανκτούνκβα, Μπαλουχιστάν και Παντζάμπ. Ορισμένα λατομεία υπάρχουν επίσης στην επαρχία Σινδ και σε ορισμένες περιοχές του Γκιλγκίτ – Μπαλτιστάν.
Σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε το 2010, από την Αρχή Ανάπτυξης Εμπορίου του Πακιστάν (Trade Development Authority of Pakistan – TDAP), εκτιμάται ότι τα αποθέματα μαρμάρου και όνυχα υπερβαίνουν τους 300 δισ. τόνους, ενώ τα αποθέματα γρανίτη υπολογίζονται σε 1.000 δισ. τόνους. Συγκριτικά, τα αποθέματα μαρμάρου στην Ινδία υπολογίζονται σε 1.931 εκατ. τόνους.
Τα ανωτέρω κοιράσματα βρίσκονται κυρίως στις περιοχές Mohmand Agency, Chitral, Buner, Swat, Parachinar, Gilgit, Hunza, Swabi, Bajour, Mardan, Wazirstan, Azad Kashmir, Lasbela, Chagai και Khuzdar. Τα μεγαλύτερα κοιτάσματα όνυχα βρίσκονται στην περιοχή Chaghai σε λατομεία που κατά κύριο λόγο ανήκουν σε μέλη της φυλής Zehri. Στην μελέτη αναφέρετε ότι στις περιοχές Gilgit, Dir, Chitral, Swabi, Kohistan, Nagarparker, Chagai, Mansehra, Malakand και Swat υπάρχουν κοιτάσματα γρανίτη. Ωστόσο, τα μοναδικά αξιοποιήσιμα κοιτάσματα γρανίτη βρίσκονται στην Nagarparkar και την Mansehra.
Δεδομένων των τεράστιων κοιτασμάτων, προκύπτει ότι η εξόρυξη και η μεταποίησή τους θα πρέπει να είναι τυποποιημένες και να έχουν τις αντίστοιχες υποδομές. Για αυτό το λόγο ορίστηκαν πέντε κέντρα επεξεργασίας γνωστά και ως “Marble Cities”. Τα κέντρα βρίσκονταν στο Gadani, Mohmand Agency, Risalpur, Chitral και Loralai. Όμως, όπως και με πολλούς άλλους φυσικούς πόρους του Πακιστάν, ο τομέας του μαρμάρου παραμελείται λόγω των παρωχημένων πολιτικών νοοτροπιών.
Η “Marble City” που δεν έγινε ποτέ. Το 2001, η κυβέρνηση του στρατηγού Pervez Musharraf σχεδίασε μια ξεχωριστή ζώνη για την εξόρυξη και την επεξεργασία μαρμάρων στην Hub City, μια περιοχή 3000 στρεμμάτων που βρίσκεται στα περίχωρα του Karachi. Το σχέδιο ήταν σύμφωνο με την πολιτική του Musharraf για την προώθηση της ανάπτυξης στην περιοχή. Η εξόρυξη πετρωμάτων και η διάλυση πλοίων ήταν οι δύο πρώτοι τομείς, εκτός του φυσικού αερίου, που θα μπορούσαν να δώσουν στους ντόπιους δουλειές. Εντούτοις, με την είσοδο των Κινέζων στον τομέα των μαρμάρων, οι ιδιοκτήτες λατομείων ξεκίνησαν να διατηρούν άμεση επικοινωνία και συναλλαγές μαζί τους. Η εξορυκτική δραστηριότητα αυξήθηκε για να καλυφθεί η Κινεζική ζήτηση, αφού οι ιδιοκτήτες των λατομείων θεώρησαν ότι οι Κινέζοι θα τους πλήρωναν υψηλότερα ποσά για τα μάρμαρα τους. Σε συνδυασμό με χαμηλά τέλη στα σύνορα, η εισαγωγή μαρμάρου στην Κίνα έγινε απλούστερη και αναμφισβήτητα πιο προσοδοφόρα.
Ωστόσο, με τον τρόπο αυτό, το κέντρο επεξεργασίας, δεν έγινε η “ατμομηχανή τεράστιων επενδύσεων και δυνατοτήτων ανάπτυξης για τους επιχειρηματίες με βάση την τεχνολογία αιχμής, την καινοτομία και τις “υπηρεσίες”. Στην πραγματικότητα, έγινε ένα μνημείο της προχειρότητας που κυριαρχεί στη μαρμαροβιομηχανία της χώρας. Η εικόνα εγκατάλειψης σήμερα του κέντρου επεξεργασίας (Marble City) οφείλεται εν μέρει στην επιβράδυνση της Κινεζικής οικονομίας, αλλά κυρίως στο γεγονός ότι ο τομέας του μαρμάρου του Πακιστάν βρίσκεται σε αδιέξοδο λόγω των διαρθρωτικών αδυναμιών της οικονομικής πολιτικής της χώρας, ενώ η διεθνής αγορά μαρμάρου αναπτύσσεται.
Η πολιτικές στον τομέα εξόρυξης. Παρά τις φτωχές επιδόσεις του κλάδου, οι εξαγωγές προς την Κίνα αποδεικνύονται ως η βασική επιλογή για την πατριαρχική μαρμαροβιομηχανία. Ακόμη και σήμερα, παρά τις αλλαγές στις Κινεζικές πολιτικές, το Πεκίνο παραμένει ο κορυφαίος εισαγωγέας μαρμάρου στον κόσμο και το Πακιστάν ο κύριος προμηθευτής του. Εντούτοις, οι ακμάζουσες εξαγωγές προς τη γείτονά του στο βόρειο τμήμα του Πακιστάν, εν τέλει συνετέλεσαν στην περαιτέρω αποδυνάμωση της βιομηχανίας της χώρας. Η ειρωνεία, είναι ότι ο τομέας μαρμάρου του Πακιστάν εξακολουθεί να πλήττεται από την σχέση αυτή. Τα αίτια της κάμψης εντοπίζονται στην αλληλοσύνδεση παραγόντων που αφορούν τον εξαγωγικό προσανατολισμό της βιομηχανίας, την απουσία ρυθμιστικού πλαισίου και την έλλειψη εστίασης στην προσθήκη αξίας.
Ορισμένοι ωστόσο στον τομέα μαρμάρου εξηγούν ότι όταν εισήλθαν οι Κινέζοι στην αγορά, έφεραν μαζί τους εξοπλισμό που μπορούσε να μετρήσει τις ρωγμές στα λατομεία πριν ξεκινήσει η διαδικασία εξόρυξης. Τα λατομεία με τις μεγαλύτερες ρωγμές θεωρούνταν ακατάλληλα από τις επιχειρήσεις ενώ εκείνα που δεν είχαν έγιναν προϊόν εκμετάλλευσης. Με την δοκιμή αυτή εξασφαλίζεται ότι κάθε όγκος μαρμάρου που εξορύσσεται, εξέρχεται σε μεγαλύτερες πλάκες και όχι σε μικρότερα κομμάτια.
Όπως εξηγεί ένας εγχώριος εξαγωγέας και λιανοπωλητής “Με τις ανατινάξεις στα λατομεία μαρμάρου, καταλήγουμε να έχουμε μικρότερα κομμάτια που έχουν χαμηλή αξία για τους μεγάλους αγοραστές. Τα μικρότερα κομμάτια τείνουν να καταλήγουν σε χειροτεχνήματα και πλακίδια”.
Όμως, όλοι οι παραγωγοί δεν ακολουθούν τις ίδιες διαδικασίες. Στην Πακιστανική πραγματικότητα ο καθένας κάνει του κεφαλιού του. Ο Hameed Shehra αναφέρει με παράπονο, “Πολλοί εγχώριοι εξαγωγείς δεν τήρησαν τα διεθνή πρότυπα. Τα μάρμαρα μας περνούν μέσα από 20 διαδικασίες επεξεργασίας πριν ολοκληρωθούν. Κάποιοι τα προωθούν με μια μόνο και δη χοντροκομμένη επεξεργασία. Αυτοί που είχαν επενδύσει σε μεγάλο βαθμό σε τυποποιημένα εργοστάσια και κατάλληλες μεθόδους επεξεργασίας δεν μπορούν να ανταγωνιστούν αυτές τις χαμηλές τιμές”.
Είναι το ιταλικό μάρμαρο πολύ ανώτερο σε ποιότητα από το πακιστανικό; Οι Πακιστανοί υποστηρίζουν πως όχι και τόσο, “Το μάρμαρο έχει έναν παράγοντα καινοτομίας, είναι ένα προϊόν υψηλής τεχνολογίας. Το Ιταλικό μάρμαρο έχει την εικόνα ότι είναι ένα πλούσιο, πολυτελές προϊόν. Αυτό δεν συμβαίνει με το αντίστοιχο μάρμαρο του Πακιστάν. Ενώ κάποια Πακιστανικά μάρμαρα έχουν τα ίδια χαρακτηριστικά με τα Ιταλικά, η διαφορά στην απόδοση κερδών πηγάζει από τα λάθη και τις παραλήψεις στην εξόρυξη, την προμήθεια και το μάρκετινγκ. Διαθέτουμε ένα μάρμαρο γνωστό ως Black and Gold, το οποίο εξάγεται στην Κίνα σε μεγάλες ποσότητες. Πριν από πέντε χρόνια πωλούνταν στα 375 δολάρια. Ένα ισοδύναμο ιταλικό μάρμαρο που ονομάζεται Portoro πωλούνταν πάνω από 1.000 δολάρια. Σήμερα η τιμή του Black and Gold είναι κάτω από τα 125 δολάρια ενώ το Portoro κυμαίνεται μεταξύ 1.000 έως 2.500 δολαρίων. Οι Ιταλοί έχτισαν αυτή την εικόνα, γνωρίζουν πώς να εμπορευθούν το προϊόν τους. Δυστυχώς, στο Πακιστάν, οι περισσότεροι ενδιαφερόμενοι ξεκίνησαν να ανταγωνίζονται ο ένας τον άλλο”.
[του Jahanzeb Hussain, Πηγές: www.dawn.com, https://stonenews.eu ]