![]() |
A cipollino marble column in the Basilica of Maxentius in Rome |
Το μάρμαρο αυτό χρησιμοποιήθηκε κυρίως στην Ρωμαϊκή εποχή, κατά την οποία η ζήτησή του ήταν πολύ μεγάλη, πιο πολύ με την μορφή των μονόλιθων, μεγάλων διαστάσεων, ορισμένοι εκ των οποίων διασώζονται στην περιοχή ΒΔ του Αετού.Ο Στράβων (C 446) αναφέρει: "Κάρυστος δε έστιν υπό των όρη τη Οχι, πλησίον δε τα Στύρα και το Μαρμάριον, εν ω λατόμιον των Καρυστίων κιόνων ιερόν έχον Απόλλωνος Μαρμαρίνου.."
![]() |
Cipollino Marble Tiles & Slabs, Green Greece Marble Tiles & Slabs |
Στην περιοχή βόρεια των Μύλων, τα Χαλίκια, βρίσκονται διάσπαρτες περίπου 70 θέσεις αρχαίων λατομείων. Αλλά και σε άλλες θέσεις Ομπόρες, Καλογέρι, Κιόνια, Μαρμάρι κ.α. όπου και μόνο τα τοπωνύμια μαρτυρούν την παρουσία εξορυκτικής δράσης. Ο Ορλάνδος στην εργασία του "Τα υλικά δομής των αρχαίων Ελλήνων και οι τρόποι εφαρμογής αυτών" έχει εξηγήσει πως γινόταν η εξόρυξη των μονόλιθων κιόνων με την όρυξη διακτυλιοειδών αυλάκων 40-60 εκ. γύρω από τον όγκο εξόρυξης, που επέτρεπαν στους λατόμους να στέκονται και να εργάζονται προχωρώντας σε βάθος την εξόρυξη, όσο χρειαζόταν ώστε να έχουμε το επιθυμητό ύψος του κίονα. Στη συνέχεια γινόταν απόσπασή του από τον κύριο όγκο με υποσκαφή.
![]() |
Marmo Cipollino from Karystos Evia in Greece at Forum Romanum. Photo Per Storem |
![]() |
Μονόλιθοι κίονες, Καρυστία λίθος (Marmor Carystium, Cipollino Verde) |
![]() |
Βιβλιοθήκη Αδριανού, βόρειο τμήμα της πρόσοψης. Διακρίνονται οι προέχοντες κίονες από Καρυστία λίθο. |
Εκτός από το cipollino μάρμαρο της Εύβοιας, το σκυριανό μάρμαρο (επίσης χρησιμοποιήθηκε σε όλες τις επαρχίες της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, από τη Συρία μέχρι την Ανδαλουσία (Baetica). Επίσης ,τα μάρμαρα αυτά αναφέρονται στα γραπτά του Στράβωνα, ως « ποικίλη λίθος της Σκυρίας». Ο Louis lacroix (1850) αναφέρει ότι στα αρχαία χρόνια ο κύριος πλούτος της Σκύρου βρισκόταν στα λατομεία του ποικίλου χρωματιστού μαρμάρου (Σκυρία Λίθος).
Στα χρόνια του 19ου αιώνα λειτούργησαν, γύρω στο 1895-1900, λατομεία Καρυστίας Λίθου στις θέσεις Ντούκα, Πύργος, Νημποριό και Πυργάρι (εταιρεία Marmor ltd). Στο Πυργάρι κτίστηκαν οικήματα για το προσωπικό, αποθήκες εκρηκτικών, υδατοδεξαμενή και κυλίστρα παρόμοια με την αρχαία, απ΄ όπου κυλούσαν τ α μάρμαρα μέχρι την φορτωτήρα. Η ίδια εταιρεία δούλεψε και το Σκυριανό μάρμαρο (1908-1910) ενώ μετά την διαδέχτηκε η Grecian Marbles. Οι εργασίες λατόμησης του Καρυστινού μαρμάρου αλλά και του Σκυριανού συνεχίστηκαν μέχρι το 1941, οπότε και σίγησαν.
Στα νεώτερα χρόνια, μετά το 1970, το σχιστοποιημένο σιπολινικό μάρμαρο (καλείται λανθασμένα "σχιστόλιθος") παρουσιάζει μεγάλη ζήτηση ως φτηνό υλικό κτισίματος, διάστρωσης, στέγασης (αντι για κεραμοσκεπή) κλπ. Οι θέσεις που λατομούνται οι πλάκες είναι στον Αγ. Δημήτριο, Μελισώνα, Καλύβια, Στουπαίοι, Παραδείσι κλπ. Από άποψη ποιότητας διακρίνονται α) οι κόκκινες πλάκες (σκουριάρες) β) οι κοκκινωπές με καφέ αποχρώσεις οξειδίων του σιδήρου γ) οι πράσινες, ανοικτό έως σκούρο και δ) οι γκρίζες και οι μαύρες πλάκες.
Το πάχος κυμαίνεται από 1,5 έως 4 εκατοστά και η τιμολόγηση γίνεται με το τετραγωνικό μέτρο. Η ετήσια παραγωγή κυμαίνεται από 100-150 χιλ. τον. ενώ η εικόνα της εκμετάλλευσης είναι ανορθολογική με σοβαρή ελλειψη τεχνικής και περιβαλλοντικής πρακτικής, μικρό βαθμό αποληψιμότητας και κακοποίηση του τοπίου.
[του Δρ. Πέτρου Τζεφέρη, με τη χρήση στοιχείων από το βιβλίο του Γ. Κατσαμάγκου: Η μεταλλευτική ιστορία της Εύβοιας, Αθήνα 2017]