Αντώνης Κοντόπουλος, καθηγητής Μεταλλουργίας ΕΜΠ: δεν ξεχνώ…

Με την ευκαιρία του εορτασμού των 70 χρόνων από την ίδρυση της Σχολής ΜΜΜ αποφάσισα να κάνω κάτι που όφειλα να κάνω νωρίτερα. Να τιμήσω τον αείμνηστο καθηγητή Μεταλλουργίας της Σχολής Μηχανικών Μεταλλείων-Μεταλλουργών του ΕΜΠ, Α. Κοντόπουλο. Συμπληρώνονται σε λίγους μήνες ήδη 20 χρόνια σχεδόν από τον αιφνίδιο θάνατο του Καθηγητή  (από τις  26 Απριλίου 1998).

Ο Αντώνης Κοντόπουλος γεννήθηκε στα Χανιά της Κρήτης το 1944. Αποφοίτησε από τη Σχολή MMM το 1967 και συνέχισε τις σπουδές του στο Πανεπιστήμιο McMaster του Καναδά, από το οποίο ανακηρύχθηκε διδάκτορας το 1971. Το 1973 εντάχθηκε στο επιστημονικό προσωπικό του ΕΜΠ ως επιμελητής στο Εργαστήριο Φυσικοχημείας της ενιαίας τότε Σχολής Χημικών και Μεταλλειολόγων Μηχανικών. Το 1989 εκλέχτηκε Καθηγητής του Τμήματος ΜΜΜ.

Κατά τη διάρκεια της θητείας του από τις θέσεις του Διευθυντή του Εργαστηρίου Μεταλλουργίας, Διευθυντή του Τομέα Μεταλλουργίας και Τεχνολογίας Υλικών, Προέδρου της Σχολής ΜΜΜ (σημερινό κοσμήτορα) και μέλους της Συγκλήτου του ΕΜΠ

προσέφερε σημαντικά στη λειτουργία και την οργάνωση του Τμήματος ΜΜΜ. Η διδακτική συνεισφορά του  ήταν επίσης ιδιαίτερα σημαντική. Δίδαξε και εισήγαγε στο πρόγραμμα σπουδών μια πληθώρα μαθημάτων, όπως θερμοδυναμική, μεταλλουργικούς αντιδραστήρες, προσομοίωση μεταλλουργικών  διεργασιών, μεταλλουργία μη σιδηρούχων μετάλλων, κεραμικά και πυρίμαχα,
προστασία και αποκατάσταση περιβάλλοντος. Τα βιβλία που έγραψε για τη διδασκαλία των μαθημάτων αυτών, αποτελούν πρότυπα ακαδημαϊκά συγγράμματα στο είδος τους και σημείο αναφοράς για κάθε περαιτέρω εξέλιξη. Ο Αντώνης Κοντόπουλος, ως ακαδημαϊκός δάσκαλος μετέφερε με ιδιαίτερο ζήλο τη φλόγα της μάθησης και την αγάπη για την έρευνα και την επιστήμη στους μαθητές του, πολλοί από τους οποίους διαπρέπουν σήμερα ως καθηγητές, ερευνητές και στελέχη του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.

Αξίζει ιδιαίτερα να αναφερθεί η συμβολή του στην ανάπτυξη της μεταλλευτικής και μεταλλουργικής βιομηχανίας στην Ελλάδα, η οποία ξεκινά το 1979 με τη συμμετοχή του στην επιτροπή μελέτης σκοπιμότητας ίδρυσης βιομηχανίας ανοξείδωτου χάλυβα στην Ελλάδα και κορυφώνεται με την ανάληψη της θέσης του Διευθύνοντα Συμβούλου της εταιρείας ΜΕΤΒΑ, που είχε ως αντικείμενο το σχεδιασμό και την ανέγερση βιομηχανίας χρυσού στην Ολυμπιάδα, Χαλκιδικής.

Ηταν από τους πρώτους που αντιλήφθηκαν εγκαίρως τις ερευνητικές δυνατότητες και τις προοπτικές, που άνοιξε στην Ελλάδα η ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αποτέλεσµα αυτής της διορατικότητας ήταν η έγκριση ήδη το 1983 του πρώτου ερευνητικού του προγράµµατος από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή µε αντικείµενο την αξιοποίηση των ελληνικών λατεριτών. Το πρόγραµµα αυτό ήταν η επιτυχηµένη αρχή µιας εξέχουσας  ερευνητικής δραστηριότητας, που συνεχίστηκε µε πληθώρα ερευνητικών  προγραµµάτων και χάρισε στον ίδιο ευρύτερη διεθνή αναγνώριση και στο Εργαστήριο Μεταλλουργίας, του οποίου ήταν Διευθυντής, πρωτοφανή αίγλη.

Η ερευνητική του δραστηριότητα κάλυπτε σχεδόν όλα τα σηµαντικά προβλήµατα, που αφορούν στην αξιοποίηση των πρώτων υλών, µε ιδιαίτερη έµφαση κατά τα τελευταία πέντε χρόνια  της ζωής του σε θέµατα προστασίας περιβάλλοντος. Για την υλοποίηση όλων αυτών των προγραµµάτων συνεργάστηκε µε αναγνωρισµένα ερευνητικά κέντρα από όλη την Ευρώπη και την Αµερική, µε πάρα πολλά Πανεπιστήµια και µε τις πιο σηµαντικές βιοµηχανίες παραγωγής και επεξεργασίας πρώτων υλών.

Ήταν από τους πρώτους, που ξεκίνησαν την ερευνητική συνεργασία της Ευρωπαϊκής Ένωσης µε τις χώρες της πρώην Ανατολικής Ευρώπης προτείνοντας λύσεις για τα µεγάλα περιβαλλοντικά προβλήµατα, που έχουν συσσωρευτεί στις χώρες αυτές. Η ευρύτητα της γνώσης του, η έντονη εργατικότητά του, οι διεθνείς γνωριµίες του ήταν µερικοί από τους λόγους για τους οποίους η Ευρωπαϊκή Ένωση ζητούσε τακτικά τη γνώµη του σχετικά µε τις ερευνητικέ; προτεραιότητες στον τοµέα των πρώτων υλών και του ανέθετε ειδικές αποστολές σε διάφορα µέρη του κόσµου, µε αντικείµενο την ερευνητική συνεργασία της Ευρώπης µε τρίτες χώρες.

Είναι χαρακτηριστικές οι Διεθνείς Διακρίσεις, µε τις οποίες τιµήθηκε: Το 1983 έγινε υπότροφος του ιδρύµατος Fullbright για εκτέλεση έρευνας στο Πανεπιστήµιο της California Berkeley. Το 1995 τιµήθηκε µε το µεταλλείο John Phillips του Οργανισµού Έρευνας και Μεταλλευτικής Βιοµηχανίας (MIRO) της Μεγάλης Βρετανίας. Το 1997 έγινε µέλος της Ακαδηµίας Επιστηµών της Νέας Υόρκης. Λίγο πριν το θάνατο του προσεκλήθη ως Επισκέπτη; Καθηγητής στο Πανεπιστήµιο της Columbia των Η.π.Α στην πιο διάσηµη Έδρα Μεταλλευτικής και Μεταλλουργίας των Η.Π.Α, της Έδρας Τεχνολογίας Γής και Περιβάλλοντος Henry Κrumb.

Είναι ιδιαίτερα σηµαντικό να σηµειωθεί, ότι η δραστηριότητά του ωφέλησε ένα µεγάλο πλήθος νέων ερευνητών, στους οποίους έδωσε τη δυνατότητα να εργαστούν σε ενδιαφέροντα και πρωτοποριακά θέµατα, να διευρύνουν τους επιστηµονικούς τους ορίζοντες και να θέσουν στέρεες βάσεις για µια καλή επαγγελµατική σταδιοδροµία. Ολοι τους σχεδόν είναι καθηγητές ή επιστήμονες με κύρος.

Ο Κοντόπουλος, όπως και ο Φραγκίσκος που χάθηκε πρόσφατα, αλλά και άλλοι καθηγητές παλαιότερα, άφησαν πίσω τους βαριά κληρονομιά για τον μεταλλευτικό/μεταλλουργικό τομέα. Το έργο, τους συνεργάτες και τους μαθητές αλλά πάνω από όλα το φωτεινό παράδειγμά τους…

[Επιμέλεια: Πέτρος Τζεφέρης] [by Tzeferis Petros]