ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑΥΠ. ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ

Επαμεινώνδας (Νώντας) Τολέρης, 02.10.2017: Παρών!

Ο Νώντας διοίκησε επί σειρά ετών την Ειδική Υπηρεσία Περιβάλλοντος (ΕΥΠΕ) την οποία εν συνεχεία διαδέχθηκε η Δ/νση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης (ΔΙΠΑ) του Υπουργείου ΠΕΝ
Xθες το πρωί πληροφορήθηκα το θάνατο του τέως Δ/ντή μου, του Νώντα Τολέρη, γνωστού από διάφορα άρθρα εφημερίδων ως του Δ/ντή με τη μακρύτερη θητεία (στην ίδια θέση ευθύνης) στο Ελληνικό Δημόσιο:.

Για μένα ήταν με διαφορά ο ικανότερος δημόσιος υπάλληλος που γνώρισα στα 18 χρόνια (20 αν μετρήσω και την ΕΣΔΔ) στο μπουρδέλο το ελληνικό γκουβέρνο, κι αυτό όχι γιατί δεν έχω γνωρίσει άλλους ικανούς, αλλά γιατί ήταν ένας άνθρωπος με μοναδικό και ολοκληρωμένο συνδυασμό υψηλών ικανοτήτων.

Για όποιους αναρωτιούνται τί σχέση έχει η αναφορά μου στα πετρελαιοκίνητα αυτοκίνητα με το θλιβερό γεγονός, διευκρινίζω ότι ο μακαρίτης αν και μη ευθέως αρμόδιος για το ζήτημα, είχε πολεμήσει επί χρόνια την εισαγωγή των πετρελαιοκίνητων στην Αθήνα, κάνοντας χρήση των όποιων επαφών του με την εκάστοτε πολιτική ηγεσία, και είχε συμβάλλει στο να καθυστερήσει η πλήρης απελευθέρωση της αγοράς τους.

 Όταν του εξέφραζα, με το θράσος του ξερόλα νέου, την έντονη αντίρρησή μου για την εμμονή του εναντίον των ντηζελοκίνητων, που είχαν και καλά γίνει με τη βοήθεια της τεχνολογία σένια και αφημένα, μου απαντούσε ότι δεν πίστευε στις μετρήσεις των αυτοκινητάδων και ότι τα ντηζελάκια είναι κατάρα για την ατμόσφαιρα των πόλεων. Ούτε δέκα χρόνια αργότερα αποδείχθηκε πόσο δίκιο είχε! Ο άνθρωπος έβλεπε μακριά και πίσω από τις ρεκλάμες της προόδου. Πόσοι από μας τα δημοσιοϋπαλλήλια θα έχουμε κερδίσει το δικαίωμα όταν τα κακαρώσουμε, να αναρτηθεί προς τιμή μας ένα άρθρο σαν τα παρακάτω;

Αλλά για να αποδώσω πλήρως το μέγεθος του ανδρός, για τους τρίτους εξωυπηρεσιακούς που τυχόν με διαβάζουν, αναφέρω επί τάχει ότι ο μακαρίτης:

  •  Έπαιξε τον καθοριστικότερο ρόλο απ’ όλους στη διαμόρφωση του καθεστώτος της περιβαλλοντικής αδειοδότησης στην Ελλάδα.
  • Είχε μοναδική ευρύτητα αλλά συχνά και βάθος γνώσεων και εμπειρίας για τεχνοκρατικά και περιβαλλοντικά ζητήματα, αλλά και για πληθώρα άλλων τομέων.
  •  Είχε την ικανότητα να επικεντρώνεται στην ουσία των υποθέσεων και να αναλαμβάνει πρωτοβουλίες, παρακάμπτοντας όπου μπορούσε τις τυπικότητες, έχοντας όμως αντίληψη των εξωγενών περιορισμών στην προσπάθειά του για μια Διοίκηση ουσίας.
  • Είχε την ικανότητα να αποστομώνει με ευγενικό, αφοπλιστικό και αδιόρατα ειρωνικό τρόπο τους άσχετους και θρασείς εκπροσώπους φορέων, μελετητές και διαμαρτυρόμενους, χωρίς να εκνευρίζεται. Είχε ακόμη την ικανότητα να ανέχεται απαράδεκτες προσβολές από ιεραρχικά ανώτερους με αξιοπρέπεια και αυτοσυγκράτηση, σαν Βρετανός δημόσιος υπάλληλος απόφοιτος Oxbridge, γι’ αυτό και αστειευόμενου ότι το επίθετό του ετυμολογείται εκ του Tolerant. Αυτή η ικανότητα για μένα που τσαντίζομαι με το παραμικρό, ήταν ένας άθλος, σχεδόν υπερφυσικό φαινόμενο.
  •  Κατόρθωνε να ισορροπεί μεταξύ της απαίτησης προστασίας του περιβάλλοντος, και της ανάγκης να γίνουν έργα υποδομής που θα συμβάλλουν να βγούν στη ρημάδα τη χώρα κάποια φράγκα, ώστε να μπορούμε να ζήσουμε με αξιοπρέπεια, αλλά και να έχουμε τα λεφτά να εφαρμόσουμε κουτσά στραβά κάποιες φιλοπεριβαλλοντικές πολιτικές, καθότι με κλανιές δεν βάφονται αυγά.
  •  Κατόρθωνε να επιβάλλει σε μεγάλο βαθμό στα υψηλότερα ιεραρχικά επίπεδα τις απόψεις του, που βασίζονταν σε γνώση, εμπειρία και ορθολογική σκέψη, χωρίς να έρχεται σε ευθεία σύγκρουση με τις επιθυμίες ή απόψεις, συχνά ψηφοθηρικού, ρουσφετολογικού ή απλώς ξερολικού χαρακτήρα, των πολιτικών ή πολιτικάντηδων που κατά καιρούς διοίκησαν το Υπουργείο.
  • Κατόρθωσε να στήσει και να διατηρήσει ουσιαστικά μόνος του την πάλαι πότε Ειδική Υπηρεσία Περιβάλλοντος (ΕΥΠΕ), παρά την αντίδραση από πολλές κατευθύνσεις. Έτσι εφάρμοσε στην περιβαλλοντική αδειοδότηση το καθεστώς των non departmental υπηρεσιών των Αγγλοσαξώνων (πρωτοεισαχθέν με τις ΕΥΔΕ), που είναι και το βέλτιστο για Υπηρεσίες αδειοδοτικού χαρακτήρα. Δυστυχώς με την εμμονή διαφόρων άσχετων, συμπεριλαμβανομένων και των καραγκιόζηδων τροϊκανών, η ΕΥΠΕ μετατράπηκε σε απλή Δ/νση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης (ΔΙΠΑ), με αποτέλεσμα να χάσει τη χρηματοδότηση από ΕΣΠΑ και ΣΑΕ και να μην έχει πλέον ούτε μελάνι για τους printers της, ενώ αδειοδοτεί έργα δισεκατομμυρίων ευρώ.

Εντέλει ο μακαρίτης διοίκησε επί χρόνια μια Υπηρεσία που εκ του ρόλου της δυσαρεστεί τους πάντες: αυτούς που θέλουν να γίνουν διάφορα έργα και θεωρούν ότι η ΕΥΠΕ και πλέον ΔΙΠΑ τα καθυστερεί ασκόπως, και αυτούς που δεν θέλουν να γίνουν τα ίδια έργα και διαμαρτύρονται, έως πολεμούν λυσσωδώς εναντίον τους, απειλούν εμάς τους υπαλλήλους, στέλνουν εξώδικα, μας σέρνουν στα δικαστήρια κλπ.

Η ΕΥΠΕ – ΔΙΠΑ, και γενικότερα οι αρχές περιβαλλοντικής αδειοδότησης, είναι οι «κακοί» για όλους, ενώ έχουν όλες τις ευθύνες, αλλά καμία επιπλέον αμοιβή, ούτε καν την ηθική αμοιβή που έχουν οι Επιθεωρητές Περιβάλλοντος, που τουλάχιστον απολαμβάνουν της υποστήριξης της κοινωνίας και των ΜΜΕ, ως πολέμιοι της παρανομίας. Παρόλ’ αυτά ο Νώντας επέμεινε να παραμένει στην Υπηρεσία ως Δ/ντής, παρότι θα μπορούσε άνετα να αποδεχθεί το σπρώξιμο σε Γενικό Δ/ντή, και να ηρεμήσει επιτέλους μετά δόξης, τιμής, και επιπλέον αμοιβής. Ήταν βλέπετε από τους ανθρώπους που ζούσαν για να έχουν δουλειά και ευθύνες, χαρακτηριστικό σπανιότατο για δημόσιο υπάλληλο.

Είναι ειλικρινά κρίμα, για μας και για τον ίδιο, που αυτός ο άνθρωπος δεν υπηρέτησε τουλάχιστον ως Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου, θέση για την οποία ήταν μακράν ο καταλληλότερος από όλους τους υπηρετήσαντες σ’ αυτήν.

Τα καταφανή προσόντα του μακαρίτη δεν εκτιμήθηκαν δυστυχώς από την προ του ανασχηματισμού πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, της οποίας το έργο ήταν ένα ολοστρόγγυλο μηδενικό για να μην πω αρνητικό. Έτσι θεώρησε καλό να τον μεταθέσει νύκτωρ στη Δ/νση (Ψυγείο) Διοικητικού, με την ανεκδιήγητη αιτιολογία ότι ουδείς είναι αναντικατάστατος (άγνοια στοιχειώδους Ιστορίας;) και με διάφορες χυδαίες σπόντες για τη διαφθορά που εκτρέφει η παραμονή στην ίδια θέση. Βλέπετε η πολιτική ηγεσία μπορεί να μας προσβάλει ατιμωρητί, αφού έχει κοινοβουλευτική ασυλία, υψηλές αμοιβές που εξασφαλίζουν καλούς δικηγόρους, και το αυξημένο πρεστίζ του κυβερνητικού στελέχους.

Αλλά ξεφεύγω από τα εσκαμμένα, και φοβάμαι ότι γίνομαι φθηνός εκμεταλλευόμενος την περίσταση για να κλαψουρίσω για υπηρεσιακά ζητήματα, αλλά και για να πω πράγματα εις βάρος τρίτων, τα οποία ο ίδιος ο μακαρίτης δεν θα καταδέχονταν να πει δημόσια, παρότι είχε κάθε λόγο γι’ αυτό.

Ας μείνω λοιπόν εντός του πλαισίου που επιβάλλει το πένθος και η αξιοπρέπεια του μακαρίτη, λέγοντας ότι ο Νώντας ήταν ένας άνθρωπος με εξαιρετικό χαρακτήρα, που με βοήθησε αρχικά να προσαρμοστώ στην Υπηρεσία και εν συνεχεία να εξελιχθώ ως υπάλληλος σ’ αυτήν, και ότι ο θάνατός του πέραν της ανθρώπινης διάστασης, σημαίνει το τέλος μιας εποχής για τη μικρή κοινότητα των πρώην υπαλλήλων του.

Ας είναι ελαφρύ το χώμα…

[Αναστάσιος Αντωνιάδης, Μηχ. μεταλλείων ΥΠΕΝ]

Σχετικά Άρθρα