Τα μεταλλεία στην περιοχή του Λαυρίου είναι από τα αρχαιότερα μεταλλεία στον Ελλαδικό χώρο. Η μεταλλευτική δραστηριότητα σε αυτά χρονολογείται πριν από το 3.000 π.Χ., (στοές εξορύξεως στην περιοχή Θορικού, λόφος Βελατούρι).
Τα πλυντήρια ή “καθαριστήρια” ήταν ειδικές κατασκευές των αρχαίων μεταλλευτών, στις οποίες μεταφέρονταν τα μεταλλεύματα μετά την εξόρυξη, το θρυμματισμό και το κοσκίνισμά τους, για τον περαιτέρω εμπλουτισμό τους, δηλαδή ώστε να εξευγενιστούν και εντέλει να αυξηθεί η περιεκτικότητά τους σε χρήσιμες μεταλλικές αξίες.
Για τα ελικοειδή πλυντήρια, τη λειτουργία τους αλλά και τις επιφυλάξεις που έχουν διατυπωθεί και δημοσιευθεί από επιστήμονες έχουμε κάνει αναφορά εδώ:
Τα «πλυντήρια» του αρχαίου Λαυρίου
Ελικοειδή πλυντήρια ή κυκλικά τριβεία με όρθια μυλόπετρα; το Λαύριο μας προβληματίζει…
Η διαδικασία εμπλουτισμού στα πλυντήρια αυτά γινόταν με τη βοήθεια ύδατος ως εξής: Σε πρώτη φάση ελάμβανε χώρα θραύση και λειοτρίβηση του μεταλλεύματος, πχ. γαληνίτη, σε κόκκους διαστάσεων κάτω του 1 χιλιοστού και στη συνέχεια γινόταν ο διαχωρισμός των κόκκων σε βαρύτερους και ελαφρύτερους, με τη βοήθεια ρέοντος νερού.
Οι βαρύτεροι κόκκοι περιείχαν τον πλούσιο αργυρούχο γαληνίτη και αποτελούσαν το συμπύκνωμα, δηλαδή το πλούσιο σε άργυρο μετάλλευμα, που ακολουθούσε τη διαδικασία της πλινθοποίησης και τήξης, ενώ οι ελαφρύτεροι περιείχαν το φτωχό μετάλλευμα, το απόρριμμα ή στείρο, το οποίο απέθεταν σε ξεχωριστούς σωρούς. Αυτό το φτωχό μετάλλευμα δημιούργησε τις γνωστές εκβολάδες (με περιεκτικότητα σε pb<7%), οι οποίες έγιναν αντικείμενο εκμετάλλευσης κατά την αναβίωση των μεταλλείων στην νεώτερη εποχή.
Η τροφοδοσία των πλυντηρίων σε νερό για τις ανάγκες του εμπλουτισμού γινόταν μέσω δεξαμενών που βρίσκονται συνήθως παραπλεύρως των πλυντηρίων. Το νερό προερχόταν από τη βροχή και για λόγους οικονομίας γινόταν επανακυκλοφορία αυτού.
Τα κονιάματα στεγανοποίησης των δεξαμενών και των πλυντηρίων έχουν αποσπάσει το σεβασμό επισκεπτών και μελετητών. Πράγματι, μένει κανείς κατάπληκτος από το γεγονός ότι ακόμη και σήμερα οι αρχαίες δεξαμενές κρατούν το νερό με τέλεια στεγανότητα.
Το 1929 η Γαλλική Εταιρεία, αντικατέστησε τα πλυντήρια με τη μέθοδο της επίπλευσης (flotation), επαναστατική μέθοδο την εποχή εκείνη, για την κατεργασία των θειούχων εκβολάδων και των μικτών θειούχων και τον διαχωρισμό των θειούχων ορυκτών-μεταλλευμάτων με την προσθήκη