Οι σπάνιες γαίες είναι τόσο πολύτιμες που συχνά αποκαλούνται «οι βιταμίνες των μετάλλων». Ο χαρακτηρισμός αυτός δεν είναι διόλου αδόκιμος, καθώς αλλάζουν δραστικά τις ιδιότητες των ορυκτών. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο έχουν αποδειχθεί εξαιρετικά πολύτιμα στοιχεία σε ένα πολύ ευρύ φάσμα, που καλύπτει από ανεμογεννήτριες και αυτοκίνητα μέχρι υπολογιστές και smartphones.
Που, όμως, μπορεί να τις βρει κανείς, προκειμένου να τις αξιοποιήσει στις τεχνολογικές καινοτομίες; Μια από τις βασικές πηγές είναι τα κατάλοιπα βωξίτη (ΒR).
Το εργοστάσιο της Αλουμίνιον της Ελλάδας (ΑτΕ), το οποίο αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα εργοστάσια στο είδος του στην Ευρώπη, επεξεργάζεται τεράστιες ποσότητες βωξίτη. Είναι χαρακτηριστικό ότι κάθε τόνος αλουμινίου αφήνει 1,6 τόνους κατάλοιπα βωξίτη (κόκκινη λάσπη, red mud).
Για να εκτιμήσει κανείς ορθότερα το μέγεθος, αρκεί να σκεφτεί ότι στο ΑτΕ παράγονται πάνω από 700 χιλ. τόνοι “κόκκινης λάσπης” το χρόνο, ποσότητα που αντιστοιχεί στο 10% περίπου της ευρωπαϊκής ζήτησης σε σπάνιες γαίες.
«Κάποιος θα μπορούσε να σκεφτεί ότι τα κατάλοιπα βωξίτη είναι απλά απόβλητα. Δεν ισχύει αυτό στην πραγματικότητα. Μιλάμε για το μετάλλευμα του μέλλοντος, καθώς περιλαμβάνουν οξείδια του σιδήρου, του τιτανίου, του πυριτίου, σπάνιες γαίες, όπως και σκάνδιο. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί στο μέλλον σαν πηγή πρώτων υλών» επισημαίνει η Μηχανικός Μεταλλείων – Μεταλλουργός, Βίκυ Βασιλειάδου.
Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο Αλουμίνιον της Ελλάδος αποτελεί βασική «πηγή» καταλοίπων βωξίτη, άρα και σπανίων γαιών. Μάλιστα, η ΑτΕ, σε συνεργασία με το Ε.Μ.Π. συμμετέχει ενεργά στις συνεχείς εντατικές προσπάθειές για την διαχείριση των καταλοίπων «βωξίτη» μέσω ευρωπαϊκών προγραμμάτων, όπως το EURARE, αλλά και άλλα σχετικά ευρωπαϊκά προγράμματα που αφορούν τα αποκαλούμενα και «μεταλλεύματα του μέλλοντος» (όπως είναι π.χ. και το σκάνδιο), τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως πηγή πρώτων υλών.
Αυτή η συνεργασία της ΑτΕ με ερευνητικούς φορείς αποτελεί ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα συνεργασίας Ευρωπαίων ερευνητών με βιομηχανικούς εταίρους σε έργα χρηματοδοτούμενα από την Ευρωπαϊκή Ένωση, τα οποία αποσκοπούν στο να κάνουν τη ζωή μας καλύτερη.
Ένας από τους βασικούς στόχους του προγράμματος EuRare είναι να αναπτύξει έναν οικονομικό αλλά και «καθαρό» τρόπο εξαγωγής/ανάκτησης των πολύτιμων αυτών στοιχείων από τα κατάλοιπα, ώστε έτσι να γίνει ένα μεγάλο βήμα για τη μείωση της εξάρτησης της Ευρώπης από τις εισαγωγές σπάνιων γαιών.
Η συγκεκριμένη συνεργασία της ΑτΕ «τράβηξε» και το ενδιαφέρον του Euronews, το οποίο και έκανε ειδικό αφιέρωμα γυρίζοντας ένα σχετικό ντοκιμαντέρ.
Το ντοκιμαντέρ (© Euronews/European Commission, 2017), μέσω του οποίου προβάλλεται σε όλη την Ευρώπη το πρόγραμμα EURARE, γυρίστηκε στην Αλουμίνιον της Ελλάδος και στο Ε.Μ.Π. από τις 3 έως τις 4 Απριλίου 2017.
https://www.youtube.com/results?sp=CAI%253D&q=futuris
και https://www.youtube.com/user/euronewsknowledge/videos
[Επιμέλεια:. Π. Τζεφέρης]