ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΕΤΑΛΛΕΙΑΣΜΕΤΑΛΛΕΙΑ

Η μεταλλευτική ιστορία της Αντιπάρου

Ενδεικτικές τουριστικές γεωδιαδρομές στα παλαιά μεταλλεία της Αντιπάρου

Στη σύγχρονη εποχή όροι όπως γεωκληρονομιά, γεωδιατήρηση, γεωπάρκο, γεωδιαδρομή και γεωτουρισμός ή μεταλλευτικός τουρισμός έχουν αποκτήσει ειδική βαρύτητα. Πολλοί εξάλλου έχουν αναγνωρίσει τον ρόλο της εξορυκτικής βιομηχανίας στην εθνική οικονομία και αναζητούν πληροφορίες που θα τους βοηθήσουν να κατανοήσουν καλύτερα τη φύση των ορυκτών πόρων μας.


Η προσπάθεια της λεπτομερούς καταγραφής της μεταλλευτικής ιστορίας της Αντιπάρου αποβλέπει σε δύο βασικούς στόχους:

1. Ο πρώτος
είναι η ευαισθητοποίηση του τοπικού πληθυσμού σε σχέση με τη σημασία των μεταλλείων ως πολιτιστικού πόρου, που θα πρέπει να διατηρηθεί σαν ένα πολύτιμο κομμάτι της ιστορίας του νησιού. Η μεταλλευτική δραστηριότητα ήταν κυρίαρχη για τους κατοίκους του νησιού για μια περίοδο περίπου 100 ετών (από τα μέσα του 19ου μέχρι τα μέσα του 20ου αιώνα), αλλά τα ίχνη της σβήνουν σιγά-σιγά και χάνονται με τη σύγχρονη στροφή προς την τουριστική ανάπτυξη. Η καταγραφή και αποτύπωσή της λοιπόν, με τη μεγαλύτερη δυνατή ακρίβεια αλλά και συγκεκριμένες τοπικές αναφορές, θα συμβάλλει, ώστε η ιστορία αυτή να διατηρηθεί ζωντανή και να μεταδοθεί σαν κληρονομιά στις νεότερες γενιές, που δεν έχουν βιώσει παρόμοιες εμπειρίες.

 
2. Ο δεύτερος στόχος είναι, η ενίσχυση της οικονομικής δραστηριότητας της Αντιπάρου. Παράλληλα με τα φυσικά τοπία και τις γραφικές παραλίες, το γνωστό σπήλαιο της Αντιπάρου που αποτελεί πόλο έλξης για τους επισκέπτες, θα μπορεί να ενισχυθεί ο εναλλακτικός τουρισμός του νησιού, με την ανάδειξη και προβολή των παλαιών μεταλλείων, μέσα από την υπεύθυνη ενημέρωση σχετικά με το χρονικό της μεταλλευτικής δραστηριότητας στο νησί και την ασφαλή ένταξη τυπικών θέσεων παρατήρησης των παλαιών θέσεων εξόρυξης καθώς και των συνοδών μεταλλευτικών ενκαταστάσεων σε προτεινόμενες τουριστικές γεωδιαδρομές. Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες είναι επίσης οι εμφανίσεις των ηφαιστειακών σχηματισμών της Αντιπάρου, όπου μπορούν να σχεδιαστούν ειδικές γεωδιαδρομές και στάσεις παρατήρησης.
Ερευνητικές στοές στο παλαιό μεταλλείο μεικτών θειούχων στα “Μοναστήρια” Αντιπάρου

Θα  πρέπει να σημειωθεί ότι η πρόσβαση δεν είναι εύκολη σε όλες τις θέσεις των παλαιών μεταλλείων. Εκτός από την πυκνή θαμνώδη βλάστηση που κλείνει τους παλαιούς δρόμους και τα μονοπάτια των μεταλλείων, υπάρχουν και τοίχοι ιδιοκτησιών ή φράχτες, που διακόπτουν τα περάσματα. Επιπλέον, θα πρέπει να τονιστεί ότι δεν κρίνεται ασφαλής η είσοδος σε παλαιές εγκαταλειμμένες στοές, ενω απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή στις θέσεις όπου έχουν αποτυπωθεί παλαιά φρέατα,  αφού κατά κανόνα είναι ανοιχτά, χωρίς προστατευτικά μέτρα ή καλύπτονται από βλάστηση.

Στις περιοχές της Αντιπάρου όπου αναπτύχθηκε αξιοσημείωτη εξορυκτική δραστηριότητα έγινε λεπτομερής αποτύπωση των παλαιών μεταλλευτικών έργων σε υπόβαθρα Google Earth, που βασίστηκε σε βιβλιογραφικές πηγές αλλά και επιτόπου εξέταση και φωτογράφηση. Ετσι παράλληλα με την ενημέρωση μέσω των χαρτών και των σχετικών στοιχείων που τους συνοδεύουν, ο επισκέπτης μπορεί να παρατηρήσει με ασφάλεια εμφανίζεις τυπικής μεταλλοφορίας σε επιφανειακές εκσκαφές, που διατηρούνται σε όλες σχεδόν τις περιοχές εκμετάλλευσης. Ωστόσο, για το καθορισμό συγκεκριμένων γεωδιαδρομών, σε ορισμένα σημεία θα χρειαστεί διάνοιξη και οριοθέτηση μονοπατιών με κατάλληλη σήμανση και τοποθέτσηη ενημερωτικών πινακίδων. Η διαδικασία αυτή προϋποθέτει τη συνεργασία του Δήμου Αντιπάρου, προκειμένου να αντιμετωπισθούν πιθανοί περιορισμοί λόγω ιδιοκτησιακού καθεστώτος.

Διαδρομές Μεταλλευτικού Ενδιαφέροντος.Οι δύο προτεινόμενες γεωδιαδρομές. οι οποίες συνδέουν τις πέντε μεταλλευτικές περιοχές που περιγράφονται στην μελέτη είναι:

1. Η πρώτη διαδρομή περιλαμβάνει επίσκεψη των παλαιών μεταλλείων στις θέσεις “Μαγγανιές» και «Χατζοβούνια” εντάσσοντας και το σπήλαιο της Αντιπάρου. Στη διαδρομή αυτή μπορεί επίσης να ενταχθεί σαν σημείο παρατήρησης και η Σκάλα φόρτωσης στην παραλία Σωρού.

2. Η δεύτερη διαδρομή, με σημείο εκκίνησης τον Αγ. Γεώργιο, και τερματισμό τον κόλπο Μοναστηριών, περιλαμβάνει επίσκεψη στα ιιεταλλεία των θέσεων «Αγ. Γεώργιος», “Κακή Σκάλα” καθώς και των ερευνητικών μεταλλευτικών έργων στην περιοχή «Μοναστήρια».

Διαδρομές Ηφαιστειολογικού Ενδιαφέροντος. Κι εδώ προτείνονται δύο γεωδιαδρομές , η πρώτη αφορά σε εμφανίσεις ηφαιστιτών που μπορούν να προσεγγιστούν μέσω του οδικού δικτύου, ενώ η δεύτερη απαιτεί τη χρήση πλωτού μέσου, καθώς αφορά τα απότομα παράκτια πρανή της ΝΑ Αντιπάρου. Η οργανωμένη αξιοποίηση αυτών των διαδρομών απαιτεί τη σύνταξη και έκδοση σχετικού επεξηγηματικού φυλλαδίου το οποίο θα διατίθεται στους ενδιαφερόμενους, καθώς και σήμανση των σημαντικότερων θέσεων παρατήρησης των διαδρομών.
 
 
[Επιμέλεια: Π. Τζεφέρης]

Σχετικά Άρθρα