[του Πέτρου Τζεφέρη] [by Tzeferis Petros]
Παρακάτω παρουσιάζονται προτάσεις σχετικά με τα οικονομικά δεδομένα που αφορούν τον κλάδο των λατομείων και σχετικές παρεμβάσεις που θα μπορούσαν να θεσμοθετηθουν επ’ωφελεία του κλάδου και του δημοσίου συμφέροντας και με στόχο την ορθολογική κατανομή των δημοσίων εσόδων από την εξορυκτική δραστηριότητα.
Λέγοντας οικονομικά δεδομένα εννοούνται τα προβλεπόμενα μισθώματα, οι εισφορές (ειδικό τέλος υπέρ ΟΤΑ), οι διοικητικές κυρώσεις, οι εγγυητικές κλπ που προβλέπονται από το σημερινό νομοθετικό καθεστώς ή θα πρέπει να προβλεφτούν σε ορισμένες περιπτώσεις για λόγους ενιαίας αντιμετώπισης, ισονομίας και ορθής διοικητικής πρακτικής.
1. Πρέπει να ομαδοποιηθούν όλες οι κατηγορίες μισθωμάτων, εισφορών, τελών κλπ. που προβλέπονται αποσπασματικά στην υπάρχουσα νομοθεσία σε ένα και το ίδιο κείμενο και να θεσμοθετηθούν εκεί που αυτά δεν προβλέπονται και για το λόγο αυτό απαιτείται να παραλληλίζονται κατ’αναλογία ή ακόμα και να εικάζονται από τη διοίκηση (πχ. βιομηχανικά ορυκτά, ειδικά αδρανή, αδρανή ως παραπροϊόντα κλπ). πχ. δεν επιτρέπεται για τα βιομηχανικά ορυκτά ή τα ειδικά αδρανή να μην υφίσταται ουδεμία προβλεψη για τα μισθώματα όπως συμβαίνει σήμερα. Επίσης δεν επιτρέπεται να υφίσταται πρόβλεψη ειδικού τέλους για τα αδρανή που παράγονται από λατομεία αδρανών και όχι για τα αδρανή που συμπαράγονται ως παραπροϊόντα κατά την εξόρυξη αλλων κατηγοριών ορυκτών.
2. Για την ενίσχυση των τοπικών κοινωνιών η πρόταση είναι τα μισθώματα των δημοσίων λατομείων αδρανών υλικών να αποδίδονται κατά ένα ποσοστό και στους οικείους πρωτοβάθμιους ΟΤΑ (με το προϋφιστάμενο καθεστώς το 100% αποδίδεται στο ελληνικό δημόσιο), όπως έχει θεσμοθετηθεί και για τα λατομεία μαρμάρων.
3. Οι διοικητικές κυρώσεις θα πρέπει να παραμετροποιηθούν (με βάση την σοβαρότητα και την επαναληπτικότητα της εκάστοτε παράβασης αλλά και τον αρθ. εργαζομέων του έργου) και εν συνεχεία να αποδοθούν εκεί που υπάρχει ανάγκη και πρωτίστως υπέρ της εξυπηρέτησης δράσεων που σχετίζονται με τον Ελληνικό Ορυκτό Πλούτο (αποκατάσταση περιβάλλοντος κλπ) . Για παράδειγμα, δεν επιτρέπεται τα πρόστιμα που αφορούν δημοτικά λατομεία, να αποδίδονται υπέρ των πρωτοβαθμίων ΟΤΑ στην περιφέρεια των οποίων λειτουργεί το λατομείο. (δηλ. “γιάννης κερνάει και γιάννης πίνει”…). Υπενθυμίζεται ότι ηδη με το Αρθρο 51 παρ. 1 του Ν.4409/2016 και την ΚΥΑ 323/27.10.2016 μέρος των εισπραττόμενων προστίμων εγγράφεται υπερ του του Σώματος Επιθεώρησης Περιβάλλοντος, Δόμησης, Ενέργειας και Μεταλλείων (ΣΕΠΔΕΜ).
4. Κατά την άποψή μας, θα πρέπει να θεσμοθετηθεί στο Πράσινο Ταμείο Ειδικός Λογαριασμός για λατομεία και γενικότερα την εξορυκτική δραστηριότητα, οπότε και εκεί θα εισπράττονται σωρευτικά όλες οι χρηματικές ροές που σχετίζονται με το περιβάλλον: α) οι εγγυητικές για το περιβάλλον που καταπίπτουν β) Το αντάλλαγμα χρήσης γης για την εξορυκτική δραστηριότητα που προβλέπεται στην δασική νομοθεσία και γ) το «πράσινο τέλος» ύψους ένα τοις εκατό (1%) για τη λειτουργία των λατομείων πέραν των 40 ετών, και δ) το εναπομείναν ποσοστό των διοικητικών κυρώσεων/προστίμων για παράνομη εκμετάλλευση μετά την αφαίρεση του ποσοστού του ΣΕΠΔΕΜ.
5. Επίσης προτείνεται να ρυρμιστεί το ζήτημα της απόδοσης των παραβόλων που τώρα ενώ εισπράττονται για την υλοποίηση αδειοδοτήσεων που αφορούν εξορυκτική δραστηριότητα, αποδίδονται συλλήβδην στο γενικό κωδικό 3741. Το ζητούμενο είναι ένα μέρος των εισπραττόμενων παραβόλων να εξυπηρετούν συγκεκριμένες δράσεις υπέρ του Ελληνικού Ορυκτού Πλούτου. πχ. κάλυψη μετακινήσεων, ελέγχων, επιθεωρήσεων κλπ.
6. Τέλος, θεωρώ ότι δεν θα πρέπει να γίνει περαιτέρω οριζόντια αύξηση των πάσης φύσεως μισθωμάτων, ειδικών τελών, εισφορών κλπ. που αφορούν την λατομική νομοθεσία. Οπως εξηγείται παρακάτω αυτά είναι ήδη υψηλά υπερβαίνοντας το διεθνή μέσο όρο. Η αύξησή τους, ειδικά την παρούσα υφεσιακή περίοδο, θεωρούμε ότι διακυβεύει την όποια ελπίδα ανάκαμψης της εγχώριας αγοράς που έχει διαφανεί από τα πλέον πρόσφατα στατιστικά δεδομένα.
Οι εξορυκτικές επιχειρήσεις έχουν σοβαρή συνεισφορά στα δημόσια οικονομικά σε σχέση με το μέγεθος των επιχειρήσεών τους. Σε παγκόσμιο επίπεδο, οι επιχειρήσεις κατά μέσο όρο, καταβάλλουν ένα ποσό ίσο με 12.5% του κύκλου εργασιών τους στην πολιτεία ως ειδικές εισφορές. Αυτό είναι υψηλότερο από το μέσο όρο για αντίστοιχες εισφορές που καταβάλλονται από άλλες βιομηχανίες και αφορούν όλους τους άλλους παραγωγικούς τομείς. [βιβλιογραφία]
Υπενθυμίζεται ότι οι εξορυκτικές επιχειρήσεις εκτός από τους φόρους εισοδήματος επιχείρησης που αποτελούν και την σημαντικότερη συνεισφορά, καταβάλλουν πολλούς ακόμη φόρους ή έξοδα (εργοδοτικές εισφορές, φόρους ή τέλη εισαγωγών, αγορών, προμηθειών, τελωνειακούς δεσμούς, φόρους ακίνητης περιουσίας, συμβολαιογραφικά κλπ) καθώς και ειδικούς πρόσθετους φόρους και εισφορές (δικαιώματα, τέλη αδειοδότησης, μισθώματα επί των συμβάσεων μίσθωσης, δημοτικά τέλη κλπ).
Εξετάζοντας τα τελευταία χρόνια, πραγματικά και αντιπροσωπευτικά παραδείγματα υπολογισμού των μισθωμάτων και τελών που πληρώνουν τα λατομεία στον τόπο μας, έχουμε καταλήξει ότι η συμμετοχή των μισθωμάτων-εισφορών στα ετήσια έσοδα χωρίς να συμπεριλαμβάνονται οι κάθε είδους φόροι, τα έξοδα για εγγυητικές (π.χ. το κόστος προμήθειας), για αντάλλαγμα χρήσης γης κλπ. υπερβαίνει το 12% που είναι ο διεθνής μέσος όρος.