[του Π. Τζεφέρη] [by Peter Tzeferis]
Η Περιβαλλοντική ευθύνη για την πρόληψη και την αποκατάσταση των ζημιών στο περιβάλλον ρυθμίζεται νομοθετικά στο ΠΔ 148/2009 (Α’190). Ειδικότερα, το θέμα της υποχρεωτικής χρηματοοικονομικής ασφάλειαςγια την κάλυψη της Περιβαλλοντικής Ευθύνης προβλέπεται στο άρθρο 14 του ως άνω ΠΔ. Εντούτοις τα ποσά της χρηματοοικονομικής ασφάλειας για κάθε φορέα εκμετάλλευσης δεν έχουν ρυθμιστεί ακόμη διότι εκκρεμεί η έκδοση της κοινής απόφασης (ΚΥΑ) των Υπουργών Οικονομίας και Οικονομικών και Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων Έργων που καθορίζεται στο διάταγμα, με κύριο κριτήριο την έκταση, το είδος και τη διάσταση της ζημίας που μπορεί να προκαλέσει η κάθε δραστηριότητα.
Η οδηγία 2004/35/ΕΚ περί Περιβαλλοντικής Ευθύνης (Environmental Liability (E.L.)), αναφέρει στο παράρτημα III ότι η διαχείριση των εξορυκτικών αποβλήτων εντάσσεται σε αυτήν, σύμφωνα με τις διατάξεις της οδηγίας 2006/21/ΕΚ , δηλ. της οδηγία για τα εξορυκτικά απόβλητα, Mining Waste Directive (MWD) και μόνο ως προς τις εγκαταστάσεις αποβλήτων.
Στην MWD και την ενσωμάτωσή της στο ελληνικό κεκτημένο, Υ.Α. 39624/2209/Ε103/2009, γίνεται διαχωρισμός δύο κατηγοριών εγκαταστάσεων αποβλήτων, κατηγορία τύπου κατηγορία (Α) και μη (Α) (λοιπές). Ως τύπου (Α) ορίζονται οι εγκαταστάσεις που λόγω επικίνδυνων αποβλήτων ή έκτασης και όγκου αποβλήτων, μπορεί να προξενήσουν μέγιστης σημασίας ατύχημα (major accident), προκαλώντας μεγάλες βλάβες σε περιβάλλον, ζώα ή ανθρώπους σε περίπτωση αστοχίας. Στις (Α) εγκαταστάσεις, υποχρεώνει μελέτη επικινδυνότητας και χρηματοοικονομικές εγγυήσεις.
Η οδηγία 2004/35/ΕΚ περί Περιβαλλοντικής Ευθύνης αναφέρεται σε χρηματοοικονομικές εγγυήσεις στις περιπτώσεις όπου πιθανή αστοχία εγκαταστάσεων οδηγεί σε περιβαλλοντική ζημιά. Κατά την οδηγία, είναι δεδομένο ότι πρέπει να αποδειχθεί, μέσω μελέτης επικινδυνότητας, ότι υπάρχει το ενδεχόμενο να προξενηθεί ζημιά από αστοχία εγκατάστασης.
Σε ό,τι αφορά στα εξορυκτικά έργα, η οδηγία διαχείρισης μεταλλευτικών αποβλήτων έχει ενσωματωθεί στις απαιτήσεις της ΜΠΕ, όπως προβλέπεται από την κείμενη νομοθεσία (σχέδιο διαχείρισης αποβλήτων, μελέτες επικινδυνότητας κλπ.). Όταν εκδίδονται Α.Ε.Π.Ο έχουν συμπεριλάβει και το αντικείμενο των εγκαταστάσεων αποβλήτων. Μέσω αυτών των αποφάσεων, αποδεικνύεται εάν κάποια εγκατάσταση είναι τύπου (Α) (εν δυνάμει επικίνδυνη) ή εάν προξενεί συγκεκριμένες βλάβες π.χ. σε νερό ή έδαφος.
Από τα ανωτέρω συνάγουμε ότι δεν πρέπει να συσχετίζεται άμεσα ο κίνδυνος αλλά και οι επιπτώσεις με την κατηγοριοποίηση της περιβαλλοντικής αδειοδότησης και μόνο. Οι υποκατηγορίες αυτές, Α1, Α2 και Β, έχουν να κάνουν με το είδος της περιβαλλοντικής αδειοδότησης και όχι κατ’ανάγκη με το μέγεθος του πιθανού προβλήματος που μπορεί να προξενήσει η ενδεχόμενη αστοχία εγκαταστάσεων.
Το ορθό είναι κατά την άποψή μας, η χρηματοοικονομική εγγύηση για τις εξορυκτικές επιχειρήσεις να παραμείνει, τουλάχιστον για την παρούσα φάση, στο πλαίσιο της οδηγίας 2006/21/ΕΚ, όπως αυτή ενσωματώθηκε στο εθνικό νομοθετικό πλαίσιο και ισχύει και όπως αλλωστε προβλέπει τόσο η οδηγία E.L. όσο και το ΠΔ 148/2009 παράρτημα III.
- Ν. 4042/2012 Ποινική προστασία του περιβάλλοντος − Εναρμόνιση με την Οδηγία 2008/99/ΕΚ κλπ.
- ΠΔ 148/2009 Περιβαλλοντική ευθύνη για την πρόληψη και την αποκατάσταση των ζημιών στο περιβάλλον – Εναρμόνιση με την οδηγία 2004/35/ΕΚ
- Υ.Α. 39624/2209/Ε103/2009 (ΦΕΚ 2076/Β`/25.9.2009) σε συμμόρφωση με τις διατάξεις της οδηγίας 2006/21/ΕΚ της 15ης Μαρτίου 2006.
- ΥΑ 1958/13.01.2012 Κατάταξη περιβαλλοντικής αδειοδότησης και οι ΥΑ με αρ. 20741/12 (ΦΕΚ 1565/Β/12) και ΔΙΠΑ οικ.37674/2016 (ΦΕΚ B 2471/2016) τροποποίησης, κωδικοποίησης και συμπλήρωσης της αρχικής.