Τι θυμάμαι από την παλιά Γαλλική Εταιρεία Μεταλλείων Λαυρίου;

 

Η Γαλλική Εταιρεία Μεταλλείων Λαυρίου, ξεκίνησε τη λειτουργία της το 1875 και έκλεισε οριστικά το 1989. Οι αναπαλαιωμένες, ορισμένες εξ αυτών,   κτιριακές εγκαταστάσεις της Εταιρείας, αποτελούν σήμερα ένα από τα σημαντικότερα μνημεία βιομηχανικής αρχαιολογίας στην Ελλάδα και διεθνώς. Ακόμα πιο σημαντικό όμως  είναι το γεγονός ότι κάποιοι άνθρωποι που δούλεψαν στην Εταιρεία αποτελούν σήμερα ζωντανές πηγές έρευνας, για τη σύνθεση της ιστορίας του Νεώτερου Μεταλλευτικού Λαυρίου.

Το Βιοτεχνικό – Βιομηχανικό Εκπαιδευτικό Μουσείο (ΒΒΕΜ) θεωρώντας ότι η προφορική και η υλική μαρτυρία συμβάλλει στη διαμόρφωση της ιστορίας, σχεδίασε ένα Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα με τίτλο «Ανάκληση Αναμνήσεων: Τι θυμάμαι από την παλιά Γαλλική Εταιρεία Μεταλλείων Λαυρίου». Οι πρώην εργαζόμενοι μοιράζονται με τους συμμετέχοντες τις αναμνήσεις τους, από την περίοδο εργασίας τους στην Εταιρεία, ενώ ο ίδιος ο χώρος, ανενεργός πλέον σήμερα, ζωντανεύει και δίνει νόημα στις αφηγήσεις των παλαιών εργαζομένων. Παράλληλα εξέδωσε κι ένα βιβλίο με ομώνυμο τίτλο,  όπου εβδομήντα (70) προφορικές μαρτυρίες, λειτουργώντας ως γνήσιοι θεματοφύλακες της ιστορίας,  ξαναζωντανεύουν την ιστορική αυτή περίοδο, συμβάλλοντας στην ερμηνεία και την τεκμηρίωση του χώρου αλλά και των “μνημείων” που έχουν διατηρηθεί. Οι συνεντεύξεις συγκεντρώθηκαν από τον κ. Λ. Παρασκευαϊδη, μηχ. μεταλλείων, επιστημονικό σύμβουλο του ΒΒΕΜ.

 

Πράγματι, οι τράπεζες εμπλουτισμού του μεταλλεύματος ήσαν κυρίως γερμανικής και αμερικανικής τεχνολογίας και  οι κάμινοι παραγωγής μεταλλικού αργυρούχου μολύβδου ήσαν οι Pilz του Freiberg της Σαξωνίας, που αντικατέστησαν τις ισπανικές Castiliano και απ’ το 1906 οι αμερικάνικες Water-Jacket στην πρωτοπορία της καμινευτικής τεχνικής. Επίσης, ο  καπναγωγός της μετέπειτα Ελληνικής Εταιρείας που κατέληγε σε δύο λιθόκτιστες καμινάδες, είχε 1700 μ. μήκος. Κατεδαφίστηκε το 1944 από τους Γερμανούς, επειδή αποτελούσε στόχο για τα εγγλέζικα αεροπλάνα, ενώ σήμερα μπορεί κανείς να δει μόνο τη βάση του. Αντίθετα, οι μικρότερες καμινάδες της Γαλλικής Εταιρείας διατηρούνται μέχρι σήμερα.

 

 

Επρόκειτο λοιπόν για ένα σύνθετο πυρο- μεταλλουργικό εργοστάσιο που παρήγαγε μόλυβδο, άργυρο, ψευδάργυρο, ματ χαλκού,  μίνιο κλπ. χρησιμοποιώντας  διάφορες πηγές (μετάλλευμα ελληνικό από το Λαύριο ή από άλλες περιοχές όταν μετά το ’77 έκλεισαν οι στοές αλλά  και εισαγόμενο από άλλα εργοστάσια της μητρικής Penarroya, από Μαρόκο, Τυνησία κλπ ) με σοβαρά ζητήματα τόσο στα θέματα ασφάλειας και υγείας όσο και περιβάλλοντος.

 

 

Το θέμα της μολυβδίασης αλλά και της εντατικοποίησης της εργασίας δίνουν και παίρνουν μέσα από τις αφηγήσεις των πρώην εργαζομένων. Λέει χαρακτηριστικά ο κ. Κ. Σαβουλίδης, εργάτης στην καμινεία:  “Ποτέ μολυβδίαση. Αλλά εγώ δεν έβγαζα τη μάσκα. Ούτε πήγαινα στο σπίτι τα ρούχα της δουλειάς, γιατί  μπορούσε να πάθει μολυβδίαση και η οικογένεια…” 

 

Ομως οι μάσκες δεν ήταν πάντα εύχρηστες, ειδικά δίπλα στα καμίνια και τις λεκάνες που γινόταν το ξάφρισμα των μετάλλων με τις κουτάλες… Και οι εργάτες ήταν εκτεθειμένοι σε μεγάλο βαθμό  στα καπναέρια της μολυβδίασης, του αρσενικού, του αντιμονίου, του χαλκού και του θειαφιού.