Minas Gerais: όταν τα παθήματα δεν γίνονται μαθήματα…once again

Μεγάλη καταστροφή στην περιοχή Minas Gerais της Βραζιλίας η οποία αποτελεί σημαντικό μεταλλευτικό κέντρο της περιοχής από το 16ο αιώνα. Η καταστροφή συνέβη στο χωριό της Βραζιλίας Bento Rodrigues όταν κατέρρευσαν φράγματα συγκράτησης αποβλήτων του μεταλλείου σιδήρου Samarca, που ανήκει σε μια κοινοπραξία της Αυστραλιανής BHP Billiton και της Βραζιλιάνικης Vale.Δυστυχώς, από τη λάσπη των μεταλλευτικών αποβλήτων που έπνιξε το γειτονικό χωριό Bento Rodrigues το  αποτέλεσμα ήταν να έχουμε 17 νεκρούς ενώ δεκάδες ακόμα αγνοούνται και οι προσπάθειες διάσωσης συνεχίζονται.

Οι δυο ιδιοκτήτριες εταιρείες BHP Billiton και Vale είναι από τις μεγαλύτερες εταιρείες παραγωγής σιδηρο-μεταλλεύματος στον κόσμο, και θα έπρεπε -τόσο αυτές όσο και η πολιτεία- να έχουν πάρει εγκαίρως προληπτικά μέτρα. Μάλιστα η  BHP  ήδη αριθμεί πέντε θανάτους κατά το οικονομικό έτος 2015, με τα ατυχήματα  στη Χιλή, τη Νότια Αφρική και την Αυστραλία.Τα ευχολόγια ή θρηνολόγια δεν αρκούν για ένα ζήτημα που κατ’επανάληψη έχει βλάψει διεθνώς την μεταλλευτική κοινότητα και τις τοπικές κοινωνίες στο περιβάλλον των οποίων συμβαίνουν τα ατυχήματα.

Το μεταλλείο  Samarco παράγει περίπου 30 εκατομμύρια τόνους σιδηρομεταλλεύματος ετησίως , περίπου δηλ. το 10% της παραγωγής της Βραζιλίας.

Από το Exxon Valdez (1989) μέχρι το ατύχημα στην πλατφόρμα άντλησης πετρελαίου της BP στον πολύπαθο Κόλπο του Μεξικού (2010) πέρασε πολύς καιρός. Το ίδιο και από το Baia Mare (Ρουμανία, 2000) μέχρι το ατύχημα με την κόκκινη αλκαλική λάσπη στο Κόλονταρ της Ουγγαρίας (2010) κύλησε πολύ νερό στο αυλάκι. Οι εταιρείες είναι πλέον εφοδιασμένες σήμερα με τα διεθνή περιβαλλοντικά πρότυπα (ISO 14001 κλπ) και τα ευρωπαϊκά κράτη εφαρμόζουν πλέον τις Ευρωπαϊκές Οδηγίες για την Περιβαλλοντική Ευθύνη (2004/35/ΕΚ) και τα Εξορυκτικά Απόβλητα (2006/21/ΕΚ).

Sludge spill in Hungary: Οταν τα παθήματα δεν γίνονται μαθήματα…
Παγκόσμια ημέρα περιβάλλοντος: τί κόσμο θέλουμε επιτέλους;

Ειλικρινά δεν είμαι σε θέση να εικάσω αν οι καταστροφές αυτές θα είχαν αποφευχθεί στην περίπτωση που η νομοθεσία παγκοσμίως ήταν αυστηρότερη και στην ΕΕ είχαμε αναθεωρήσει κι εμπλουτίσει τον Ευρωπαϊκό Κατάλογο Αποβλήτων και τις ως άνω οδηγίες. Αν οι ελεγκτικές υπηρεσίες ήταν αποτελεσματικότερες, κατάλληλα στελεχωμένες και ασκούσαν ενδελεχή εποπτικό επιτόπιο έλεγχο. Οπως λέει ένας πολύπειρος συνάδελφος “τα φράγματα τελμάτων πάντα θα πέφτουν, όπως και τα αεροπλάνα.. Το ζήτημα είναι εμείς να έχουμε κάνει τα πάντα ώστε να το προβλέψουμε και να το προλάβουμε…”

 Ούτε πάλι,  αν είχαμε αναθεωρήσει πλήρως την πολιτική και τακτική μας σκέψη αναφορικά με αυτές τις επενδύσεις. Αν τελικά δεν αναφερόμαστε σε μια τάξη πολιτικών κρατούντων πρόθυμη να πιστέψει ότι έχουμε δαμάσει τη φύση, λες και αυτή είναι απλά ένας προβλέψιμος υπεργολάβος!Αν το σύνθημα δεν ήταν «Drill, baby, Drill» αλλά «Stall, baby, stall». Αν δεν ήταν “ό,τι είναι δυνατόν να γίνει, ας το κάνουμε!” αλλά “Homo sum, humani nihil a me alienum puto”.. Αν η απόκτηση της περιβαλλοντικής ηθικής, του μόνου ασφαλούς κριτηρίου για την περιβαλλοντική προστασία, ήταν αντικείμενο της σχολικής διδασκαλίας και όχι αντικείμενο χλευασμού…Τότε όπως πάλι λέει ο συνάδελφος “ενδεχομένως δεν θα είχαμε δουλειά να κάνουμε, θα είχαμε αυτοακυρωθεί..”

Ανάμεσα στα δύο άκρα όμως ίσως υπάρχει η λύση. Και δεν είναι αυτή ούτε στο πρότυπο της Κίνας, ούτε σε εκείνο της Λατινικής Αμερικής. Ισως μια προσαρμογή του Σκανδιναβικού στο μέτρο και στο βαθμό που μπορεί να εφαρμοστεί στον κάθε τόπο!

Και φυσικά όταν ο καθένας από εμάς που ασχολείται με το αντικείμενο κάνει καθημερινά πράξη με απόλυτη σχολαστικότητα όλα τα μέτρα ασφαλείας που απαιτούνται και τα οποία προβλέπονται στους νόμους αλλά και την κοινή λογική.. Ανεξαρτήτως κόστους, διότι η ασφάλεια, η υγεία και τελικά η ζωή αποτελούν υπέρτατα αγαθά, αυστηρά μη ανανεώσιμα. Οταν χαθούν, χάνονται για πάντα και για το λόγο αυτό δεν πρέπει σε καμία περίπτωση και για κανένα λόγο να διακυβεύονται.

[του Πέτρου Τζεφέρη] [by Tzeferis Petros]