Τελείως τυχαία είδαμε την τηλεοπτική εκπομπή (χωρίς σχόλιο εφόσον δεν αντέχει ουδεμίας κριτικής..) “ιστορίες για αγρίους Νο5” και ξαναθυμηθήκαμε την ιστορία του Λαδίσλαου Κασβίνσκυ, του μεταλλείου του Αβρέτ Χισάρ και γενικότερα του χρυσού του Κιλκίς ή αν σας αρέσει καλύτερα του κρυμμένου θησαυρού του Μεγάλου Αλεξάνδρου…
Μια ιστορία μυθιστορηματική, από τις αρχές 20ου αιώνα και περίπου μέχρι τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο με κρυμμένα ορυχεία, κρυμμένους θησαυρούς, ίντριγκες, κρυψίνοια, Αβδούλ Χαμίτ, Ιντιάνα Τζόουνς, Δώρα Συνδίκα και Ιστορίες για Αγρίους…
Είναι αλήθεια ότι η μεταλλεία είναι υπερβατική πυροδοτώντας συχνά ιστορίες που απέχουν πολύ από την πραγματικότητα και πλησιάζουν την γραφικότητα και τον τυχοδιωκτισμό.. Κι αν αφήσουμε κατά μέρος τις ιστορίες αναζήτησης κρυμμένων θησαυρών, ακόμη και το ζήτημα της Λαυρεωτικής και των Μεταλλείων του Λαυρίου οδήγησαν στο περίφημο Λαυρεωτικό ζήτημα που συνδέθηκε με χρηματιστηριακό σκάνδαλο του Ανδρέα Συγγρού… Η φημολογία γύρω από τα τεράστια αποθέματα αργύρου του Λαυρίου οδήγησαν χιλιάδες Έλληνες, απ’όλες τις οικονομικές τάξεις, στην αγορά μετοχών εκτοξεύοντας συνεχώς την τιμή τους. Το αποτέλεσμα είναι γνωστό..
Τα μεταλλεία Λαυρίου και το Λαυρεωτικό ζήτημα
Ενας γνωστός ηθοποιός έλεγε ότι μικρός ήθελε να γίνει μεταλλειολόγος επειδή νόμιζε ότι δουλειά του είναι να ψάχνει και να βρίσκει κρυμμένους θησαυρούς. Οταν μεγάλωσε και κατάλαβε ότι δεν ήταν αυτή η δουλειά του μεταλλειολόγου, άλλαξε άποψη..κι έγινε ηθοποιός!
Στην προκειμένη περίπτωση όμως του χρυσού του Κιλκίς, η περιοχή που διαδραματίζεται η όλη προσπάθεια μισού αιώνα περί εκμεταλλεύσεως του μεταλλείου αντιμονίου του Αβρέτ Χισάρ και του Λαντισλάβ Κασβίνσκυ συμπίπτει ή συνορεύει περίπου με το σημερινό Γυναικόκαστρο αλλά και την περιοχή των Κρουσσίων (Μεταξοχώρι, Ποντοκερασιά, Βάθη και Γερακαριό) που και σήμερα το ΙΓΜΕ αλλά και το Υπ. Περιβάλλοντος έχει προσδιορίσει ως περιοχή έρευνας χρυσοφόρων κοιτασμάτων.
Κι ακόμη την περιοχή του Δημόσιου Μεταλλευτικού Χώρου Βάθης –Γερακαρίου του Κιλκίς για τον οποίον προκηρύχθηκε Δημόσιος Διεθνής ανοικτός Πλειοδοτικός Διαγωνισμός το 2011-2012, χωρίς ουσιαστικό αποτέλεσμα μέχρι σήμερα.
Αλλωστε η περιοχή του Κιλκίς είναι γενικότερα γνωστή για τον προσχωματικό χρυσό, που σχετίζεται με αλλουβιακές αποθέσεις και προσχώσεις των χειμάρρων Αξιού και Γαλλικού ποταμού και του οποίου η εκμετάλλευση την ίδια περίοδο συνεχίστηκε με τη μορφή της ατομικής εκμετάλλευσης.
Οι ποσότητες του εξαγόμενου χρυσού δεν ήταν διόλου ευκαταφρόνητες, όπως προκύπτει από διάσπαρτα στοιχεία αυτής της περιόδου. Το 1922 επί παραδείγματι 100 κιλά καθαρού χρυσού διοχετεύθηκαν συνολικά προς πώληση στην αγορά, από τους χωρικούς της περιφέρειας Κιλκίς. Σχετικό ήταν το δημοσίευμα στην εφημερίδα ΦΩΣ της Θεσσαλονίκης την 1-10-1922.
Αλλά και το μεταλλείο αντιμονίου-χρυσού υπάρχει, δεν είναι όμως θησαυρός όπως τον φαντάζονται οι χρυσωθήρες garimpeiros του 19ου και του 20ου αιώνα. Με φλέβες και κόκκους μέσα σε ποτάμια και με διάχυτη τη γοητεία της προσωπικής ανακάλυψης. Ούτε ίσως όπως τον φαντάζονται οι επίδοξοι εκμεταλλευτές του 21 ου αιώνα, των τεραστίων εκσκαφών όπου η όποια γοητεία χάνεται μέσα στην περιβαλλοντική ασκήμια. Πρόκειται απλώς για ένα κοίτασμα πορφυρικού τύπου (όπως των Σκουριών Χαλκιδικής), όπου η τυχόν εξόρυξη και μεταλλουργία έχουν κανόνες και περιοριστικές δικλείδες: οικονομικές, τεχνικές, περιβαλλοντικές, κοινωνικές.
Αυτή είναι η εποχή μας σήμερα. δεν υπάρχουν θησαυροί, μόνος πραγματικός θησαυρός είναι η βιωσιμότητα….