[του Πέτρου Τζεφέρη*][by Tzeferis Petros]
Τα υλικά που εξορύσσονται κατά την περίοδο της νομίμου λειτουργίας των λατομείων έχουν ενσωματωμένο το κόστος εξόρυξής τους, το οποίο έχει δαπανήσει ο εκμεταλλευτής, καλόπιστα, και ως εκ τούτου, στο πλαίσιο της χρηστής Διοίκησης, ιδιαίτερα όταν η ακριβής ημερομηνία διακοπής της νομίμου λειτουργίας δεν είναι γνωστή εκ των προτέρων, αυτός δικαιούται να τα επεξεργαστεί μετά τη λήξη της νομίμου περιόδου λειτουργίας του λατομείου του, με βάση τις κείμενες διατάξεις της νομοθεσίας περί λατομείων, αφού πρόκειται για υλικά που πρωτογενώς έχουν εξορυχθεί νομίμως με βάση τις εν λόγω διατάξεις.
Συνεπώς ο εκμεταλλευτής ενός λατομείου δικαιούται, εντός ευλόγου προθεσμίας, να αποκομίσει από τον πρώην λατομικό χώρο του οποίου έχει λήξει ή έχει παύσει να ισχύει η άδεια εκμετάλλευσης, υλικά τα οποία έχουν εξορυχθεί κατά τη διάρκεια της νόμιμης περιόδου λειτουργίας του λατομείου.
Προς τούτο δεν απαιτείται η ύπαρξη της τυπικής άδειας εκμετάλλευσης αλλά απαιτείται σχετική έγκριση από την κατά περίπτωση αδειοδοτούσα αρχή, στην οποία πρέπει να ορίζεται η ποσότητα των νομίμως εξορυχθέντων υλικών, οι όροι καθώς και ο χρόνος για την αποκομιδή τους.
Η αδειοδοτούσα αρχή οφείλει να εκτιμήσει, με όποιο τρόπο θεωρεί πρόσφορο (π.χ. με συγκρότηση επιτροπής υπαλλήλων κατάλληλης ειδικότητας) τόσο το ύψος των αποθεμάτων των νομίμως εξορυχθέντων υλικών όσο και τον εύλογο χρόνο για την επεξεργασία τους και την αποκομιδή τους, με βάση τη δυνατότητα του εξοπλισμού μεταφοράς και επεξεργασίας που διαθέτει ο εκμεταλλευτής, ενώ σε ότι αφορά τον χρόνο αποκομιδής των ετοίμων προϊόντων μπορεί να συνεκτιμηθούν και οι τοπικές συνθήκες της αγοράς αδρανών υλικών.
Η ανωτέρω διαδικασία δεν αντικαθιστά σε καμία περίπτωση την προβλεπόμενη εκ του νόμου άδεια εκμετάλλευσης και θα πρέπει να εφαρμόζεται σε εξαιρετικές περιπτώσεις που υπαγορεύουν τα πραγματικά περιστατικά και με τις ανωτέρω προϋποθέσεις για την ποσότητα, τον χρόνο και τους λοιπούς όρους. Επιπλέον, ο χρόνος αποκομιδής θα πρέπει να συνάδει και να μην είναι δυσανάλογα μεγάλος σε σχέση με την υπάρχουσα καταμετρηθείσα ποσότητα υλικού κι ακόμη θα πρέπει να αποφεύγονται οι επανειλημμένες παρατάσεις του ήδη δοθέντος χρόνου αποκομιδής, γεγονός που πέραν των νομικών επιφυλάξεων ως προς την ορθότητά τους, δημιουργεί προβλήματα για την ασφάλεια των εμπλεκομένων και των περιοίκων. Κατά την άποψή μου, ο χρόνος αποκομιδής, δεν μπορεί να υπερβαίνει τους 6 μήνες, από τη λήξη ή με οποιονδήποτε τρόπο παύση ισχύος της άδειας εκμετάλλευσης, με δυνατότητα ανανέωσης για 6 επιπλέον μήνες.
Κατά το χρόνο αυτό επιτρέπεται η λειτουργία των εγκαταστάσεων επεξεργασίας του λατομείου με τους με τους πλέον πρόσφατους περιβαλλοντικούς όρους που ίσχυαν μέχρι την με οποιονδήποτε τρόπο λήξη της άδειας εκμετάλλευσης. Επίσης κατά το χρονικό διάστημα αποκομιδής των εξορυγμένων υλικών, ο εκμεταλλευτής υποχρεούται στην καταβολή του ειδικού τέλους υπέρ ΟΤΑ, όπως αυτό ορίζεται στο άρθρο 20, καθώς και του αναλογικού μισθώματος στον ιδιοκτήτη της εκτάσεως του χώρου εκμετάλλευσης, όπως αυτό ορίζεται στην ανωτέρω εγκριτική απόφαση από την αδειοδοτούσα αρχή.
Εξυπακούεται ότι πέραν της σχετικής έγκρισης της αδειοδοτούσας αρχής, για την κατά τα ανωτέρω επεξεργασία και αποκομιδή των υλικών, ο εκμεταλλευτής θα πρέπει να τηρεί, κατά το τμήμα τους που τυγχάνει εφαρμογής στις συγκεκριμένες εργασίες, τον Κ.Μ.Λ.Ε. τις σχετικές εντολές της Επιθεώρησης Μεταλλείων που έχουν δοθεί και ενδεχομένως θα δοθούν στο μέλλον, τις τυχόν υφιστάμενες τεχνικές και περιβαλλοντικές μελέτες, τους σχετικούς όρους του μισθωτηρίου συμβολαίου καθώς και τις λοιπές υποχρεώσεις του που απορρέουν από τις ισχύουσες διατάξεις.
Μετά την παρέλευση του ως άνω χρονικού διαστήματος τα εξορυχθέντα υλικά που τυχόν παραμένουν στο χώρο δημόσιου λατομείου εκποιούνται από τον Γενικό Γραμματέα της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης και το προϊόν περιέρχεται στο Δημόσιο. Αντίστοιχα, τα εξορυχθέντα υλικά που τυχόν παραμένουν στο χώρο δημοτικού λατομείου περιέρχονται στην κυριότητα του οικείου Δήμου.
Παραδείγματα σχετικών διοικητικών πράξεων:
Απόρριψη αιτήματος για αποκομιδή και επεξεργασία εξορυχθέντων αδρανών υλικών λόγω διενέργειας μη εγκεκριμένων εργασιών
Απόρριψη αίτησης αποκομιδής διότι δεν διατίθεται το σχετικό δικαίωμα
Διάθεση νομίμως εξορυγμένων αδρανών υλικών από το πρώην αδειοδοτημένο λατομείο αδρανών υλικών