[του Αθανασίου Πίτατζη, Μηχ. Παραγωγής και Διοίκησης ΔΠΘ]
Τις τελευταίες μέρες, με αφορμή την τρομοκρατική επίθεση στο Παρίσι, έχουμε κατακλυστεί από άρθρα και στο εσωτερικό και στο εξωτερικό περί ύπαρξης πολέμου μεταξύ δύο πολιτισμών, πιο συγκεκριμένα πολλοί υποστηρίζουν για πόλεμο μεταξύ Δύσης και Ανατολής ενώ άλλοι για πόλεμος μεταξύ του Ισλαμικού Κόσμου και του Χριστιανικού.
Στην σημερινή μας ανάλυση θα αναδείξουμε ότι η ρίζα του προβλήματος είναι η ασφαλής πρόσβαση της Δύσης αλλά και ο εφοδιασμός της με πρώτες ύλες, πιο συγκεκριμένα θα αναφερθούμε στο φυσικό αέριο και στο πετρέλαιο. Τους τελευταίους δύο αιώνες η Δύση (Ευρώπη και Β. Αμερική) έχει στηρίξει την ιλιγγιώδη ανάπτυξη της στην κατανάλωση των πρώτων υλών κυρίως της Μέσης Ανατολής και της Αφρικής. Άρα δεν μιλάμε για έναν πόλεμο των πολιτισμών αλλά για ένα πόλεμο των ορυκτών πόρων. Ακόμη η ύπαρξη δυτικών στρατευμάτων στην Μέση Ανατολή και την Αφρική τα τελευταία 100 χρόνια για να εξασφαλιστεί η απρόσκοπτη μεταφορά των υδρογονανθράκων στις Δυτικές αγορές έδωσε την ευκαιρία στην δημιουργία εξτρεμιστικών ομάδων με πρόσχημα την καταπίεση της Δύσης.
Αποθέματα υδρογονανθράκων στην Μέση Ανατολή και την Αφρική
Από τα παραπάνω σχεδιαγράμματα φαίνεται ότι οι χώρες της Μέσης Ανατολής κατέχουν:
• Το 48% των παγκόσμιων αποθεμάτων πετρελαίου και
• Το 43,2% των παγκόσμιων αποθεμάτων Φυσικού Αερίου
Άρα η Δύση θα χρειαστεί να εμπλέκεται στην Μέση Ανατολή για πολλά χρόνια για να εξασφαλίσει τις απαραίτητες ποσότητες υδρογονανθράκων και πρώτων υλών.
Στρατηγικές επιλογές της Δύσης για απεμπλοκή από την Μέση Ανατολή
Είναι φανερό ότι οι επιλογές της Δύσης επί αυτού του θέματος είναι περιορισμένες και μεγάλου χρηματικού κόστους:
- Συνολική επίλυση των προβλημάτων στην Μέση Ανατολή με την δημιουργία καινούργιων κρατών ομοιογενών πληθυσμών, λύση των υπαρχόντων προβλημάτων όπως η σύγκρουση ανάμεσα σε Ισραήλ και Γάζα αλλά και η καθιέρωση δύο περιφερειακών γεωπολιτικών παικτών που θα εποπτεύουν την περιοχή, όπως το Ιράν και η Σαουδική Αραβία.
- Σταδιακή απεξάρτηση της Δύσης από τους υδρογονάνθρακες της Μέσης Ανατολής.Αυτή η στρατηγική θέλει χρόνια για να υλοποιηθεί και σημαντικά χρηματικά ποσά για την πλήρη ανάπτυξη της. Ακόμη κάποιες ενέργειες που πρέπει να υλοποιηθούν για την επίτευξη του στόχου αυτού είναι:
- Περιορισμός της χρήσης του πετρελαίου σε όλο το φάσμα της Οικονομίας αν είναι αυτό δυνατόν και η αντικατάσταση με φυσικό αέριο ή άλλες μορφές ενέργειας.
- Εφαρμογή μέτρων εξοικονόμησης ενέργειας, όπως η αλλαγή κοινωνικής κουλτούρας που οδηγεί σε χρήση λιγότερης ενέργεια ανά άτομο.
- Επέκταση της χρησιμοποίησης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας
- Ανάπτυξη της τεχνολογίας εξορύξεων μη συμβατικών υδρογονανθράκων όπως το σχιστολιθικό φυσικό αέριο και οι υδρίτες μεθανίου. Με την σαφέστατη επισήμανση ότι θα πρέπει να περιοριστεί το περιβαλλοντικό αποτύπωμα των διαδικασιών αυτών όσο το δυνατών γίνεται. Οι τεχνολογίες αυτές φέρνουν τη Δύση ένα βήμα πιο κοντά από την απεξάρτηση της από τους υδρογονάνθρακες της Μέσης Ανατολής. Βέβαια όλα αυτά είναι δυνατόν να συμβούν λόγω των τεράστιων αποθεμάτων που υπάρχουν πάνω στον πλανήτη μας αλλά και ότι η παρουσίας τους είναι μακριά από την Μέση Ανατολή. Τέλος η εμπορική εκμετάλλευση καινούργιων πηγών ενέργειας εξαρτάται από την εξέλιξη της τεχνολογίας, τις συνθήκες της παγκόσμιας αγοράς πετρελαίου και φυσικού αερίου, το κόστος εξόρυξης και οι παγκόσμιες τιμές φυσικού αερίου και πετρελαίου.
Αθ. Πίτατζη: Ο πόλεμος των πολιτισμών ή ο πόλεμος των ορυκτών πόρων; (II)