ΑΡΘΡΑΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑΕΘΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΠΥΕΞΟΡΥΚΤΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ

O Ελληνικός Ορυκτός Πλούτος και ο κ. Ντὲ Λὰ Παλίς! (II)

Του Δρ. Τζεφέρη Πέτρου


Το παράδειγμα του μεταλλευτικού δυναμικού.  Δεν απέχει πολύ από τα παραπάνω, το παράδειγμα αξιοποίησης του μεταλλευτικού αποθεματικού της χώρας, της γνωστής μεταλλευτικής «προίκας» που -παρότι γνωστή- παραμένει σε μεγάλο βαθμό «αφάγωτη». Ένα σύνολο από επενδυτικά σχέδια εγκαταλείφθηκαν πριν ξεκινήσουν όπως πχ. της αλουμίνας, του ανοξείδωτου χάλυβα, του γνευσίου της Σερίφου κ.α. ενώ άλλα παραμένουν στάσιμα όπως τα σχέδια του χρυσού στη Θράκη αναμένοντας διοικητικές εγκρίσεις (ΑΕΠΟ). Εντούτοις, η ουσία είναι λίγο παραπέρα, ότι σε τελευταία ανάλυση, ο κλάδος δεν έχει καταφέρει να πείσει τους πολίτες για την βιωσιμότητά του στο σύγχρονο γίγνεσθαι και αυτό πολλάκις γίνεται αντικείμενο εκμετάλλευσης από διάφορα κακοπροαίρετα συμφέροντα.

Τι απέγιναν αλήθεια οι δημόσιες μεταλλευτικές περιοχές που έχουν δηλ. εξαιρεθεί υπέρ του ελληνικού δημοσίου; Παρά το γεγονός ότι αναφερόμαστε σε περιοχές με γνωστό αποθεματικό δυναμικό εδώ και δεκαετίες (η τελευταία που εξαιρέθηκε ήταν στις αρχές της δεκαετίας του ‘90), το δημόσιο δεν άσκησε για τις δεκαετίες αυτές το δικαίωμά του για την αξιοποίησή τους με αποτέλεσμα να υφίσταται εκ νέου σήμερα ανάγκη καταγραφής και επαναξιολόγησής τους πριν προβούμε σε διαγωνιστικές διαδικασίες.

Σημειωτέον επίσης ότι ο πρώτος διαγωνισμός για Δημόσιο Μεταλλευτικό Χώρο που αφορούσε στην Περιφερειακή Ενότητα Κιλκίς (αρχές 2012) οδήγησε σε σημαντικό αναβρασμό των τοπικών κοινωνιών με αποτέλεσμα να παραμένει ανενεργός παρότι η αρμόδια επιτροπή εισηγήθηκε την κατακύρωσή του σε ανάδοχο. Δεν θέλω να είμαι μάντης κακών στις δύσκολες εποχές που βιώνουμε αλλά με τα σημερινά δεδομένα απαξίωσης του τομέα στον τόπο μας και ο όποιος επόμενος διαγωνισμός, ειδικότερα στην βόρειο Ελλάδα, ανεξάρτητα της κατάληξής του, δύσκολα θα οδηγήσει σε ένα νέο παραγωγικό μεταλλείο.

Φαίνεται λοιπόν ότι τα πράγματα δυσκολεύουν όταν πρόκειται για έργα που απαιτούν συναινετική εμπλοκή και κυρίως συντονισμό πολλών παραγόντων, πολιτικών, χρηματοδοτικών εργαλείων, επενδυτικού κλίματος, διεργασιών υψηλού κόστους και σημαντικού επιχειρηματικού ή/και τεχνολογικού ρίσκου, νομοθετικών πρωτοβουλιών και απολύτως εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού. Και μάλιστα όταν όλα αυτά απαιτείται να συντονίζονται επί σειρά ετών στην ίδια ή και αυξανόμενη ένταση κάτι που δεν συνάδει με τα σημερινά βραχύβια κι ευμετάβλητα επιχειρησιακά /εργασιακά πρότυπα του νέου επιχειρείν της κρίσης. Οι καλές προθέσεις και η πολιτική βούληση (η γνωστή ελληνική παθογένεια της πολιτικής αβουλίας δεν νομίζω ότι ισχύει σήμερα για τον τομέα αυτό) δεν αρκούν ούτε και η ορθή διοικητική πρακτική της διαδικασίας γύρων παραχωρήσεων, αν το επενδυτικό κλίμα δεν είναι ώριμο και η εταιρική κοινωνική ευθύνη πάει …περίπατο αμέσως μόλις κατακυρώνονται οι συμβάσεις! Ούτε και ο απόλυτος καταγγελτικός λόγος, παρά μόνο σαν καμπανάκι για τον καταλογισμό ευθυνών και την αποφυγή λαθών.

 Πρέπει λοιπόν πρώτα να διαμορφώσουμε το επενδυτικό κλίμα και σε αυτό συμπεριλαμβάνεται και η αποενοχοποίηση της υγιούς βιομηχανικής επιχειρηματικότητας. Πρέπει επίσης να εξασφαλίσουμε την έγκυρη κι αντικειμενική ενημέρωση του κόσμου που έπαψε πλέον να εμπιστεύεται όχι μόνο τους πολιτικούς αλλά και τους επιστήμονες! Πρέπει ενδεχομένως να ξεκινήσουμε πρώτα από τις τοπικές κοινωνίες και όχι κατευθείαν από τους διαγωνισμούς, ώστε να παγιωθεί ένα αξιόπιστο πρόσωπο για την δημόσια διοίκηση το οποίο θα εγγυάται και θα εμπνέει εμπιστοσύνη. Όμως για να γίνει αυτό απαιτείται επίσης συντονισμένη διαχρονική προσπάθεια διεπιστημονικού χαρακτήρα. Απαιτείται η συνδρομή επιστημόνων, πανεπιστημίων αλλά και ορθά δομημένης δημόσιας διοίκησης. Με ευπρόσωπες δομές, όχι με μικρούς αναλώσιμους «μεσσίες»…

Όλα αυτά πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπόψιν από όσους επιχειρούν να αξιοποιήσουν τον ορυκτό πλούτο της Χώρας, είτε από τη μεριά των ιδιωτών είτε από εκείνη της δημόσιας διοίκησης. Ώστε τελικά να μην προστεθεί στα ανωτέρω δύο παραδείγματα και το παράδειγμα των σπανίων γαιών (Οι πέντε αλήθειες για τις σπάνιες γαίες) αλλά και των υδρογονανθράκων. Για τους οποίους, μετά την γνωστή «αδράνεια» του παρελθόντος αλλά και την σημαντική πρόσφατη προσπάθεια ελάχιστων δημόσιων λειτουργών, ήδη κάποιοι διαγωνισμοί (για τα τρία οικόπεδα, στα Ιωάννινα, στον Πατραϊκό και το Κατάκολο) έχουν κατακυρωθεί σε αναδόχους και κάποιοι άλλοι (20 θαλάσσια οικόπεδα αλλά και 3 ακόμη χερσαία) βρίσκονται στη φάση της προκήρυξης.

 Εδώ τα οικονομικά μεγέθη είναι σημαντικά μεγαλύτερα, αν σκεφτεί κανείς ότι μόνο μια offshore γεώτρηση κοστίζει πάνω από 100 εκατ. δολάρια. Κι αν για την γεωθερμία το ύψος (αρχικό) των επενδύσεων ήταν 200-300 εκατ. ευρω, εδώ μόνο για τα 3 οικόπεδα που έχουν ήδη παραχωρηθεί το ύψος (υπό προϋποθέσεις) υπερβαίνει τα 700 εκατ. ευρω. Πρέπει λοιπόν και οι εκάστοτε ανάδοχοι να αναλαμβάνουν τις ευθύνες τους έναντι των συμβάσεων που συνομολογούνται αλλά και η πολιτεία να φροντίζει για την απρόσκοπτη και σε βάθος χρόνου τήρησή τους, ειδικότερα στα θέματα ασφαλείας και περιβάλλοντος. Και μακάρι όταν κάποτε με το καλό, το πρώτο γεωτρύπανο τρυπήσει για την πρώτη παραγωγική onshore ή offshore γεώτρηση πετρελαίου (πέραν των γεωτρήσεων του Πρίνου), να βρίσκονται τριγύρω και οι απλοί πολίτες από τις τοπικές κοινωνίες, όχι για να διαμαρτυρηθούν αλλά για να χειροκροτήσουν την προσπάθεια!

ΑΝΑΦΟΡΕΣ
Geothermal Energy Use, Country Update for Greece
H αξιοποίηση της Γεωθερμίας στην Ελλάδα

O Ελληνικός Ορυκτός Πλούτος και ο κ. Ντὲ Λὰ Παλίς!  (I)

Σχετικά Άρθρα