[Του Δρ. Τζεφέρη Πέτρου*][by Peter Tzeferis]
Γιατί το λέω αυτό; Μα γιατί ορυκτές πρώτες ύλες (ΟΠΥ) και ορυκτοί πόροι (ΟΠ) πχ. υδρογονάνθρακες, χρυσός, σπάνιες γαίες, γεωθερμικά ρευστά κλπ. υπάρχουν σε ικανές ποσότητες σε πολλές περιοχές της υφηλίου. Αλλά για να μετατραπεί το «ορυκτός πλούτος υπάρχει» σε «χρήματα υπάρχουν», πρέπει να μεσολαβήσουν προϋποθέσεις, συντονισμένες ενέργειες, σημαντικές επενδύσεις και ικανός χρόνος. Ο ορυκτός πλούτος δεν είναι σεντούκι με χρυσά νομίσματα όπως πολλοί τον παρουσιάζουν…
Συγκεκριμένα πρέπει να μεσολαβήσουν με επιτυχία δύο φάσεις. Η πρώτη, ας την πούμε ερευνητική, είναι αυτή που γεφυρώνει την μεγάλη απόσταση μεταξύ ενδείξεων για την ύπαρξη κοιτασμάτων και την ένταξή τους στα γνωστά αποθέματα, οπότε, και μόνον τότε, αποκτούν προεξοφλήσιμη οικονομική και ενίοτε γεωπολιτική αξία. Δυστυχώς ακόμη και τότε όταν δηλαδή μιλάμε για «γνωστά ή βέβαια» αποθέματα, αυτά δεν αποτελούν ένα άμεσα αξιοποιήσιμο προϊόν όπως ένα εμπόρευμα σε μια αποθήκη. Πρέπει όπως έχουμε επανειλημμένα εξηγήσει, σε μια επόμενη φάση, ας την πούμε παραγωγική, να εξορυχθούν και εν συνεχεία τα προϊόντα εξόρυξης να υποστούν επεξεργασία (εμπλουτισμό, μεταλλουργία κλπ) ώστε να μεταφραστούν σε χρήμα, πάντα υπό το τρέχον σε κάθε χρονική περίοδο επενδυτικό και τεχνολογικό επίπεδο, αλλά και τις τιμές που καθορίζονται από τη διεθνή οικονομική συγκυρία. Κι ακόμη για να ευοδωθούν αυτές οι παραγωγικές επενδύσεις πρέπει να υπάρχει πολιτική σταθερότητα αλλά και άλλα κίνητρα (θεσμικά, φορολογικά, εργασιακά κλπ) που να επιτρέπουν μακροχρόνιο κι επωφελή οικονομικό και επιχειρηματικό σχεδιασμό. Διαφορετικά, απλώς λαπαλίζουμε..
Ας δούμε ορισμένα παραδείγματα.
Το παράδειγμα της γεωθερμίας. Βεβαιωμένα γεωθερμικά πεδία (ΓΠ) και μάλιστα υψηλής ενθαλπίας υπάρχουν στον τόπο μας. Εντούτοις, αν εξετάσει κανείς την συνολική εγκατεστημένη ισχύ (σε mwt) των γεωθερµικών εφαρµογών στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια (σχήμα) συμπεραίνει ότι ο μόνος τομέας που βελτιώθηκε σημαντικά είναι εκείνος των Γεωθερμικών αντλιών θερμότητας (ΓΑΘ) και μάλιστα χωρίς την ύπαρξη οικονομικών κινήτρων και ενισχύσεων! (διάγραμμα). Δηλ. ο «μικρότερος» από κάθε άποψη τομέας που δεν αποτελεί ουσιαστικά γεωθερμία εφόσον δεν χρησιμοποιεί γεωθερμικά ρευστά.
Οι επιτυχείς διεθνείς πλειοδοτικοί διαγωνισμοί για την έρευνα και εκμετάλλευση ΓΠ υψηλής θερμοκρασίας εκ μέρους του δημοσίου (Έβρο, Νέστο, Χίο, Σαμοθράκη, Σουσάκι, Σπερχειό, Ικαρία κλπ) δεν έχουν καταλήξει σε έργα, ούτε καν στην δρομολόγησή τους εκ μέρους των αναδόχων ενώ σε αναζήτηση στρατηγικού εταίρου βρίσκεται η Δ.Ε.Η. Ανανεώσιμες ΑΕ στην οποία έχουν περιέλθει τα δικαιώματα εκμετάλλευσης για τα ΓΠ της Μήλου, Κιμώλου-Πολυαίγου, Νισύρου, Λέσβου, Μεθάνων κλπ, χωρίς να έχουμε κι εδώ επενδύσεις.
Φαίνεται ότι για κάποιες περιπτώσεις το επιχειρηματικό (ειδικότερα εδώ το γεωλογικό) ρίσκο ήταν μεγάλο δεδομένης της οικονομικής κρίσης και οι επενδυτικές προτάσεις υπερεκτιμημένες (από ύψος επενδύσεων πλέον των 200 εκατ. € κατεβήκαμε στα 19 εκατ. € αλλά ούτε τότε κατέστη δυνατή η υλοποίηση της επένδυσης) ενώ για κάποιες άλλες πέραν των ανωτέρω, έχουν εγερθεί αντιδράσεις από τις τοπικές κοινωνίες (Νίσυρο, Μήλο κλπ) οι οποίες είναι απέναντι για περιβαλλοντικούς λόγους.