ΙΓΜΕ (ΕΑΓΜΕ)ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ/ΒΙΩΣΙΜΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

Τα ερευνητικά προγράμματα του Ι.Γ.Μ.Ε.Μ./Ε.Κ.Β.Α.Α.

Κάποιες σκέψεις από τον συνάδελφο Απ. Αρβανίτη, ερευνητή του ΙΓΜΕ,  αναφορικά με τη μελλοντική χρηματοδότηση ερευνητικών έργων του ΙΓΜΕ του Εθνικού Κέντρου Βιώσιμης και Αειφόρου Ανάπτυξης (Ε.Κ.Β.Α.Α), με αφορμή το παρακάτω δημοσίευμα:

Την περίοδο 2010-2012 εγκρίθηκαν από την πολιτεία ερευνητικά έργα συνολικού προϋπολογισμού 28,5 εκατ. ευρώ με φορέα υλοποίησης το Ι.Γ.Μ.Ε.Μ./Ε.Κ.Β.Α.Α., τα οποία επρόκειτο να χρηματοδοτηθούν από τα ΕΠ «Ανταγωνιστικότητα και Επιχειρηματικότητα» (4 έργα προϋπολογισμού 9,6 εκατ. €), «Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη» (7 έργα προϋπολογισμού 17,5 εκατ. €) και «Ψηφιακή Σύγκλιση» (1 έργο προϋπολογισμού 1,4 εκατ. €) του ΕΣΠΑ της προγραμματικής περιόδου 2007-2013.  Δυστυχώς μέχρι σήμερα, δεν έχει εξασφαλιστεί η χρηματοδότηση των περισσοτέρων από τα έργα αυτά  και η πραγματοποιηθείσα εκταμίευση και απορρόφηση κατά τα έτη 2012 και 2013 αναλογεί σε ένα ελάχιστο ποσοστό.

Υπάρχει διάχυτη η αίσθηση στο ΙΓΜΕ ότι  τα ανωτέρω έργα θα ενταχθούν και στο νέο ΕΣΠΑ (2014-2020), όπως γινόταν μέχρι σήμερα με όλα τα προηγούμενα Κοινοτικά Προγράμματα. Εντούτοις,  η απόρριψη των προτάσεων έργων πεζοδρόμησης της Οδού Πανεπιστημίου και της ανάπλασης του Φαληρικού Όρμου από την ΕΕ , δείχνουν σαφέστατα ότι η ΕΕ μπορεί να απορρίπτει όποιο έργο θεωρεί ότι δεν είναι συμβατό με τις προϋποθέσεις χρηματοδότησης του νέου ΕΣΠΑ (μη ξεχνάμε ότι και το νέο ΕΣΠΑ συγχρηματοδοτείται κατά 80% από την ΕΕ). Συνεπώς, ακόμη και να υπάρχουν προτάσεις έργων έρευνας από το ΙΓΜΕ, ακόμη και αν αυτά τα έργα εγκριθούν από την Ελληνική Πολιτεία, ποιός εγγυάται ότι αυτά τα Έργα δεν θα απορριφθούν από την ΕΕ;
Πόσο θα πρέπει να συνεχιστεί αυτός ο εφησυχασμός της πλειοψηφίας του προσωπικού του ΙΓΜΕ ότι θα εξασφαλιστεί στο μέλλον η έρευνα του ΙΓΜΕ; Και αν η ΕΕ αποφασίσει να απορρίψει τα  έργα του ΙΓΜΕ στο νέο ΕΣΠΑ, πώς θα συνεχίσει το ΙΓΜΕ τις ερευνητικές δραστηριότητες; Και η απόρριψη, από πλευράς ΕΕ, ερευνητικών έργων του ΙΓΜΕ θα είναι μάλλον εύκολη υπόθεση αφού μπορεί άνετα να επικαλεσθεί το χρηματοδοτικό εργαλείο “Horizon 2020”, που χρηματοδοτεί ερευνητικά έργα των κρατών της ΕΕ μέσα από συγκεκριμένες διαδικασίες.
Μήπως αυτή η απόρριψη των προτάσεων έργων πεζοδρόμησης της Οδού Πανεπιστημίου και την ανάπλασης του Φαληρικού Όρμου από την ΕΕ θα πρέπει να προβληματίσει κάποιους στο ΙΓΜΕ που διοικούν ή θέλουν να συνδιοικούν για το ότι τα πράγματα έχουν αλλάξει κατά πολύ και άρα τίποτε δεν πρέπει να θεωρείται βέβαιο από πλευράς χρηματοδότησης; Μήπως αρκετός εφησυχασμός υπήρξε μέχρι σήμερα; Μήπως κάποιοι πρέπει να προβληματισθούν για το αύριο και την εξεύρεση πόρων για τις ερευνητικές δραστηριότητες;

Δυστυχώς μέχρι σήμερα η συμμετοχή του ΙΓΜΕ σε Ευρωπαϊκά Έργα, απευθείας χρηματοδοτούμενα από την ΕΕ (τα λεγόμενα “Ανταγωνιστικά Έργα” πχ. του 7ου Κοινοτικού Πλαισίου (FP7)), δεν ήταν ιδιαίτερης σημασίας και αγνοήθηκε τόσο από τις Διοικήσεις του ΙΓΜΕ όσο και από τις συνδικαλιστικές του ηγεσίες (μέχρι και πολεμική δέχθηκαν κάποια έργα από συνδικαλιστές). Το Χρηματοδοτικό Εργαλείο της ΕΕ “Horizon 2020” τρέχει από αρχές 2014, ενώ θα υπάρξουν σ’ αυτό ερευνητικά έργα που θα χρηματοδοτηθούν μέχρι και 100% από την ΕΕ (χρηματοδοτούνται τόσο οι επιλέξιμες και άμεσες δαπάνες όσο και οι μισθοί του προσωπικού που εργάζεται σ’ αυτά). Για να βγει το ΙΓΜΕ στο στίβο της διεκδίκησης Ευρωπαϊκών Εργων θέλει πολύ δουλειά και πολύ κόπο. ¨Ολη η διαδικασία, από την κατάρτιση και σύνταξη της πρότασης έργου μέχρι την ολοκλήρωση του Έργου, είναι επίπονη.

Δυστυχώς η συμμετοχή του ΙΓΜΕ μέχρι σήμερα σε ερευνητικού χαρακτήρα έργα της ΕΕ είναι πολύ περιορισμένη και ό,τι έγινε οφείλεται σε φιλότιμες προσπάθειες συγκεκριμένων ανθρώπων και όχι στη γενική πολιτική του ΙΓΜΕ. H πολιτική του ΙΓΜΕ (Διοικήσεων και Συνδικάτου) μέχρι και σήμερα είναι να θεωρεί πρώτης προτεραιότητας τα Έργα που χρηματοδοτούνται από Κοινοτικά Πλαίσια Στήριξης (ΚΠΣ, ΕΣΠΑ) και από Τρίτους (Δήμους, Περιφέρειες, ιδιώτες) με αβέβαιο μέλλον, ενώ τα Ευρωπαϊκά Ανταγωνιστικά Έργα ερευνητικού χαρακτήρα θεωρούνται πάρεργα και ήσσονος σημασίας (πχ για τα έργα ΕΣΠΑ και υπέρ Τρίτων γίνονται αναρίθμητες συσκέψεις γιατί για το ΙΓΜΕ μόνο αυτά θεωρούνται “Έργα”, ενώ για τα Ανταγωνιστικά κανείς δεν ενδιαφέρεται πραγματικά).

Το πάζλ συμπληρώνεται από την σύγχυση σε σχέση με το σε ποιόν  φορέα ανατίθεται η εποπτεία του Ι.Γ.Μ.Ε.Μ./Ε.Κ.Β.Α.Α. σύμφωνα με τις νέες εξουσιοδοτικές αποφάσεις του ΥΠΕΚΑ. Η Εποπτεία του Ε.Κ.Β.Α.Α, δηλ. του ΙΓΜΕΜ ουσιαστικά, ανατίθεται όχι στον Υφυπουργό Περιβάλλοντος που έχει τα υπόλοιπα θέματα του Ορυκτού πλούτου αλλά στον Αναπλ. Υπουργό, που με τη σειρά του το αναθέτει στον Γενικό Γραμματέα του ΥΠΕΚΑ, ο οποίος προφανώς δεν είναι ο Γενικός Γραμματέας Ενέργειας και Ορυκτού πλούτου, δηλαδή ο καθ’ύλην αρμόδιος. Επιπλέον, η υπηρεσία που έχει την εποπτεία, εισήγηση για την έγκριση και παρακολούθηση της εκτέλεσης των προγραμμάτων του ΙΓΜΕΜ είναι η Γενική Διεύθυνση Ορυκτών Πρώτων Υλών του  ΥΠΕΚΑ που έχει πολιτικό προϊστάμενο τον Γεν. Γραμματέα Ενέργειας και Ορυκτού Πλούτου. Αλήθεια, σε ποιόν θα εισηγείται η υπηρεσία αυτή για τα προγράμματα, όταν αρμόδιος για το ΕΚΒΑΑ είναι ο έτερος Γεν. Γραμματέας; Ενδεικτικές οι παρακάτω πλέον πρόσφατες αποφάσεις:

Eπιχορήγηση του Εθνικού Κέντρου Βιώσιμης και Αειφόρου Ανάπτυξης (EKBAA)/ΙΓΜΕ έργων ΕΣΠΑ του Π∆Ε Τομέα Ενέργειας.  Εργα (ΓΕΩΧΑΡΤ) και (ΓΕΩΘΕΡΜ)

Eπιχορήγηση του Εθνικού Κέντρου Βιώσιμης και Αειφόρου Ανάπτυξης (EKBAA)/ΙΓΜΕ έργων ΕΣΠΑ του Π∆Ε Τομέα Ενέργειας.  Εργο  (ΥΠΟΘΕΡΜ)

Σχετικά Άρθρα