[του Πέτρου Τζεφέρη] [by Τzeferis Petros]
Σχετικά με τις δονήσεις και τα εκρηκτικά, η άποψη ότι η χρήση τους στους λατομικούς χώρους είναι από τις πιο επικίνδυνες δραστηριότητες όχι μόνο για τους άμεσα εμπλεκόμενους αλλά και για τους υπόλοιπους εργαζόμενους καθώς και τους περιοίκους, διερχομένους κλπ., έχει βλάψει σημαντικά την επικοινωνιακή εικόνα του κλάδου.
Εντούτοις, η αλήθεια είναι ότι η τεχνολογία των εκρηκτικών υλών έχει αναπτυχθεί σε τέτοιο βαθμό ώστε σε συνδυασμό με τις προσπάθειες της μεταλλευτικής βιομηχανίας, των κατασκευαστών καθώς και της πολιτείας, έχει βελτιωθεί σημαντικά το επίπεδο ασφάλειας στους εξορυκτικούς χώρους, τουλάχιστον όσο αφορά τη χρήση τους. Στο ανωτέρω βίντεο δίνεται ένα παράδειγμα ασφαλούς χρήσης των ΕΥ σε λατομείο μαρμάρων. Στην Ελλάδα, τα τελευταία 15 χρόνια έχουν συμβεί πάνω από 100 θανατηφόρα ατυχήματα σε εργαζόμενους στους μεταλλευτικούς και λατομικούς χώρους εξόρυξης (ΜΟ τελευταίας 20ετίας:7), και από αυτά μόνο 4 οφείλονταν στην χρήση εκρηκτικών. Τα εκρηκτικά λοιπόν, είναι επικίνδυνα μόνο σε χέρια ανθρώπων που δεν γνωρίζουν να τα χρησιμοποιούν κι εκείνο που θα πρέπει κυρίως να προβληματίσει είναι ότι τα τυχόν ατυχήματα χαρακτηρίζονται από υψηλή ένταση συνεπειών που μπορεί να είναι πολύ σοβαρές έως καταστρεπτικές.
Ειδικότερα, από την αξιολόγηση των αποτελεσμάτων που σχετίζονται με τα ατυχήματα (θανατηφόρα και μη) και την πρακτική εφαρμογή της Οδηγίας 92/104/ΕΟΚ για την περίοδο 2007-2012 , προέκυψαν τα εξής :
Στην Ελλάδα, την περίοδο 2007-2012, καταγράφονται ετησίως 150-190 ατυχήματα στον εξορυκτικό κλάδο, εκ των οποίων τα 4.2 (MO 2007-2012) είναι θανατηφόρα. Τα παραπάνω αφορούν ατυχήματα στους μεταλλευτικούς και λατομικούς χώρους καθώς και το μεταλλουργικό συγκρότημα της ΛΑΡΚΟ ΓΜΜΑΕ. Ο αριθμός των θανατηφόρων εργατικών ατυχημάτων στην Ελληνική εξορυκτική βιομηχανία από το 1996 έως σήμερα, την περίοδο δηλαδή κατά τη διάρκεια της οποίας τέθηκε σε ισχύ η οδηγία στη χώρα μας, έχει μειωθεί σημαντικά ενώ την περίοδο εφαρμογής παρουσιάζει ακόμη μεγαλύτερη μείωση, ΜΟ[2007-2012]=4,2 ενώ ΜΟ [1987-2007]=7.
Λαμβάνοντας δε υπόψη το σύνολο των απασχολούμενων στον κλάδο, ο οποίος για την περίοδο 2007-2012 κυμαίνεται μεταξύ 18.900-22.700 ατόμων, προκύπτει ότι η συχνότητα των θανατηφόρων ατυχημάτων ανά 100.000 εργαζόμενους είναι κατά μέσο όρο περίπου 23.
Τα αποτελέσματα αυτά είναι αντίστοιχα με τους ΜΟ της ΕΕ (Analysis of the competitiveness of the non-energy extractive industry in the EC, SEC(2007) 771, Table 6.8, page 133). Επισημαίνεται, ότι στις ΗΠΑ ο δείκτης συχνότητας (ανά 100.000 εργαζόμενους) για τα θανατηφόρα ατυχήματα στον εξορυκτικό κλάδο είναι 20-30 για την τελευταία 20ετία, ενώ στην Νότιο Αφρική είναι 70-80. Στην Κίνα ο δείκτης είναι ακόμη μεγαλύτερος, καθώς κάθε χρόνο χάνουν τη ζωή τους περισσότεροι από 6000 «μεταλλωρύχοι», σε μεταλλεία (συνήθως ανθρακωρυχεία) μικρής κλίμακας.
Από την περαιτέρω αξιολόγηση σχετικά με τις αιτίες των θανατηφόρων ατυχημάτων προκύπτουν τα ακόλουθα:
- Στην Ελλάδα, τα περισσότερα ατυχήματα συμβαίνουν σε επιφανειακά εργοτάξια και συσχετίζονται άμεσα με τα γεωμετρικά χαρακτηριστικά των βαθμίδων/πρανών και γενικότερα τα τεχνικά χαρακτηριστικά των εκσκαφών. Η πτώση από το πρανές εργοταξίου, τόσο πεζών όσο και μηχανημάτων, αποτελεί την σημαντικότερη αιτία ατυχημάτων.
- Δεύτερη κατά σειρά σπουδαιότητας αιτία των θανατηφόρων ατυχημάτων είναι η αστοχία πρανούς. Ο παθών ευρίσκετο κάτω από το μέτωπο, είτε πεζός είτε με μηχάνημα, και καταπλακώθηκε από τα μπάζα που κατέρρευσαν.
- Η τρίτη αιτία αναφέρεται σε πεζούς που συνεθλίβησαν από χωματουργικά κυρίως μηχανήματα.
Μικρότερης συχνότητας ατυχήματα αφορούσαν, παγίδευση σε «σύστημα συνεχούς μεταφοράς» (μεταφορική ταινία) η οποία σε όλες τις περιπτώσεις προέκυψε από επέμβαση ενώ το μέσον μεταφοράς βρισκόταν σε κίνηση. Επίσης την «κακή χρήση εκρηκτικών υλών» η οποία πάντως είναι περιορισμένη, ενδεχομένως από την ευρύτατα διαδεδομένη αντίληψη του φόβου με τον οποίο είναι συνδεδεμένη η χρήση των εκρηκτικών.