ΕΝΕΡΓΕΙΑΕΝΕΡΓΕΙΑΚΑ ΟΡΥΚΤΑ

Ο λιγνίτης και το ενεργειακό μίγμα ηλεκτροπαραγωγής

Η παραγωγή λιγνίτη από τα ορυχεία της ΔΕΗ ΑΕ υπερέβη τους 54 εκατ. tn (για το 2013) μειωμένη κατά 14,5% από τους 61,7 εκατ. tn (για το 2012). Αναλυτικότερα οι 43,6 εκατ. tn προέρχονταν από το Λιγνιτικό Κέντρο Δυτικής Μακεδονίας (ΛΚΔΜ) (έναντι 52,1 εκατ. tn το 2012) και οι 8,9 εκατ. tn από το Λιγνιτικό Κέντρο Μεγαλόπολης (ΛΚΜ) (έναντι 9,6 εκατ. tn το 2012). Επίσης, από τα λιγνιτωρυχεία εκτός της ΔΕΗ ΑΕ, κυρίως το ορυχείο της Αχλάδας (πρώην Ρόζας, παραγωγή 746 χιλ. τον. για το 2013), Προσηλίου (ΜΕΤΕ ΑΕ 348.7 χιλ. τον για το 2013) και των Σερβίων Κοζάνης (ΟΠ 50 της Λάρκο, παραγωγή 264.4 χιλ. τον. για το 2013) καθώς και ορισμένα μικρότερα ιδιωτικά λιγνιτωρυχεία, παρήχθησαν συνολικά περίπου 1,4 εκατ. tn (έναντι 1,3 εκατ. tn για το 2012 και 1,6 εκατ. tn για το 2011) που επίσης διατέθηκαν σε μεγάλο βαθμό στις μονάδες ηλεκτροπαραγωγής. Επίσης, εντός του 2013, ξεκίνησε η διάνοιξη του νέου ορυχείου της Λακκιάς (όμορο με εκείνο του Αμυνταίου) με απολήψιμα αποθέματα πάνω από 40 εκατ. tn λιγνίτη.

Επισημαίνεται ότι παρά την μειωμένη παραγωγή για το 2013, η ΔΕΗ ΑΕ είναι μακράν η μεγαλύτερη ελληνική εξορυκτική βιομηχανία, αφού εξορύσσει για ιδιόχρηση λιγνίτη πολύ μεγάλης εμπορικής αξίας (από 10 έως και 30 ευρω/τον. λιγνίτη αναλόγως την θερμογόνο δύναμη και την σχέση αποκάλυψης κατά την εξόρυξη) διατηρώντας την δεσπόζουσα θέση που κατέχει η συγκεκριμένη εταιρεία μεταξύ των λιγνιτοπαραγωγών σε διεθνές επίπεδο (3η θέση στην ΕΕ και μεταξύ των 10 μεγαλύτερων παραγωγών λιγνίτη παγκοσμίως).

Η συμμετοχή του λιγνίτη στο ενεργειακό μίγμα που αφορά το διασυνδεδεμένο σύστημα της Χώρας υπερέβη για το 2013 το 46 % (55% το 2012) ενώ η αντίστοιχη συμμετοχή στο σύνολο της Χώρας (συμπεριλαμβανομένων και των μη διασυνδεδεμένων νησιών) ήταν 42 % (49.5% το 2012). Γενικότερα, στο διασυνδεμένο σύστημα, το μείγμα ηλεκτροπαραγωγής στο τέλος του 2013, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του ΑΔΜΗΕ, ήταν :

  • Λιγνίτης 46% (βαίνει μειούμενο)
  • Φυσικό αέριο 24% (βαίνει αυξανόμενο)
  • ΑΠΕ 15%
  • Υδροηλεκτρικά 11%
  • Εισαγωγές 4%

Η ηλεκτροπαραγωγή στην Ελλάδα βασίστηκε μεταπολεμικά στον λιγνίτη –παλαιότερα κάλυπτε το 80% (το υπόλοιπο ήταν υδροηλεκτρικά έργα και μαζούτ). Ένας τόνος λιγνίτη Πτολεμαΐδας (1300 θερμίδες/κιλό) ισοδυναμεί με ένα βαρέλι πετρέλαιο. Επομένως, μόνο αναφορικά με τα μεγάλα κοιτάσματα (1,5 δισ. τόνοι στη Δυτική Μακεδονία, 200 εκατ. τόνοι στη Μεγαλόπολη, 900 εκατ. τόνοι στη Δράμα, 170 εκατ. τόνοι στην Ελασσόνα), καθόμαστε πάνω σε περισσότερα από τρία δισεκατομμύρια βαρέλια πετρέλαιο. Και τρια δισ. βαρέλια πετρελαίου, εντοπισμένα, βέβαια και με τεκμηριωμένη μέθοδο εκμετάλλευσης,  είναι δύσκολο να απεμπολήσει κανείς…

Η φθηνή ηλεκτρική ενέργεια στην Ελλάδα παράγεται από τον λιγνίτη σε Ατμοηλεκτρικούς Σταθμούς (ΑΗΣ), κυρίως στη Δυτική Μακεδονία (Κοζάνη, Πτολεμαΐδα, Φλώρινα) αλλά και στη Μεγαλόπολη Αρκαδίας. Ο τελευταίος λιγνιτικός ΑΗΣ που εντάχθηκε στο σύστημα ήταν ο ΑΗΣ Μελίτης (330ΜW) στη Φλώρινα, το 2003. Έκτοτε, πολλοί ΑΗΣ με φυσικό αέριο εντάχθηκαν στο σύστημα από τρίτους – σταθμοί οι οποίοι χαρακτηρίζονται από χαμηλό κόστος επένδυσης αλλά υψηλό κόστος λειτουργίας.

Η άνοδος στην τιμή του πετρελαίου καθιστά την παραγωγή με φυσικό αέριο απαγορευτικά ακριβή. Οι ΑΠΕ (κυρίως αιολικά και φωτοβολταϊκά) αφενός έχουν έντονη στοχαστικότητα στη λειτουργία τους δηλαδή, έντονη μεταβλητότητα στην παραγωγή, που δεν μπορεί να προσαρμοστεί στην καμπύλη της ζήτησης φορτίου και αφετέρου είναι ακόμη σχετικά ακριβές. Λόγω της μεγάλης στοχαστικότητας, στη Μελέτη Επάρκειας Ισχύος 2013-2020 του ΑΔΜΗΕ τα αιολικά λαμβάνονται υπόψη με συντελεστή διαθεσιμότητας/αξιοπιστίας 10% ενώ οι λιγνιτικές μονάδες με 97%.

Την ίδια στιγμή, οι ενεργοβόρες βιομηχανίες (χαλυβουργία, μεταλλουργία, τσιμέντου, υαλουργία, κ.α.) ζητούν επίσημα 27.500 GWh λιγνιτικής παραγωγής. Όμως, η λιγνιτική παραγωγή το 2014 αναμένεται μόλις στα 21000 GWh. Mε το κόστος παραγωγής της ΔΕΗ στα 60 ευρώ περίπου ανά ΜWh (χρειάζονται χοντρικά 2 τόνοι λιγνίτη ανά MWh), μήπως είναι ανάγκη ν’ αξιοποιήσουμε πολύ καλύτερα τα λιγνιτικά μας αποθέματα;

Σύμφωνα με μελέτη σχετικά με το κόστος εξόρυξης του λιγνίτη (από την Booz&Co η οποία διενεργήθη για λογαριασμό της ΔΕΗ ΑΕ) το κόστος εξόρυξης λιγνίτη για το 2012 στην Ελλάδα ανήλθε σε 59,93 €/MWh) το οποίο κρίνεται ως ιδιαίτερα ανταγωνιστικό σε σύγκριση με τις λοιπές χώρες της μελέτης, δηλ. Γερμανία, Τσεχία, Πολωνία, Ρουμανία, Σερβία, Τουρκία. Μόνο η Βουλγαρία παρουσιάζει χαμηλότερο κόστος εξόρυξης λιγνίτη (σε ευρώ ανά τόνο).

Μελέτη της Booz για τη σύγκριση του κόστους παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από λιγνίτη στην Ευρώπη.

[by Tzeferis Petros]

Το ενεργειακό μείγμα της ηλεκτροπαραγωγής, αποτελεί κορυφαίο ζήτημα για την ανταγωνιστικότητα της χώρας μας. Μήπως πρέπει να το σκεφτούμε ξανά;

Σχετικά Άρθρα