Τα παρακάτω αποτελούν πρόταση για την διαχείριση του θέματος στην υπό αναμόρφωση σχετική νομοθεσία για την έρευνα κι εκμετάλλευση των λατομικών ορυκτών.
Η διαδικασία καθορισμού λατομικών περιοχών (ΛΠ), είναι μια δυναμική, πλήρως αποκεντρωμένη διαδικασία, η οποία σύμφωνα με τη λατομική νομοθεσία, αλλά και τον Ν. 3852/2010 («Καλλικράτης»), έχει ανατεθεί στην οικεία Περιφέρεια (πρώην Νομαρχία). Κατά τη διαδικασία αυτή, της οποίας επιλαμβάνεται ειδική επιτροπή (Επιτροπή Λατομικών Περιοχών, στην οποία προεδρεύει υπάλληλος του ΥΠΕΚΑ), εξετάζονται όλες οι εναλλακτικές λύσεις, σταθμίζονται κριτήρια καταλληλότητας του πετρώματος, καθώς και περιβαλλοντικά και χωροταξικά κριτήρια, εξετάζεται η τυχόν ύπαρξη απαγορευτικών της «λατομίας» λόγων κι εκδίδονται όλες οι απαραίτητες εγκρίσεις από τις αρμόδιες υπηρεσίες. Ειδικότερα, κατά τον καθορισμό μιας λατομικής περιοχής λαμβάνονται υπόψη τα ακόλουθα κριτήρια:
- Η καταλληλότητα του πετρώματος
- Χωροταξικά κριτήρια, όπως το γενικό και τα ειδικά πλαίσια χωροταξικού σχεδιασμού και αειφόρου ανάπτυξης, η απόσταση και η ορθολογική κατανομή ως προς τα κέντρα κατανάλωσης κλπ.
- Περιβαλλοντικά κριτήρια, όπως η μικρότερη δυνατή όχληση ή βλάβη στο περιβάλλον, η υπαγωγή ή μη των υποψήφιων εκτάσεων στο Εθνικό Σύστημα Προστατευόμενων Περιοχών, τα λοιπά ευαίσθητα στοιχεία του περιβάλλοντος, η δυνατότητα επέκτασης των ήδη υφισταμένων λατομικών περιοχών καθώς και οι τυχόν εναλλακτικές λύσεις, υποβολή σε διαδικασία Περιβαλλοντικού Προελέγχου (ΠΠ ) ή Στρατηγικής Περιβαλλοντικής Εκτίμησης (Σ.Π.Ε) κλπ..
- Ασφαλούς και ορθολογικής λειτουργίας, όπως η ασφάλεια εργαζομένων και περιοίκων, η προστασία αρχαιοτήτων, η ορθολογική εκμετάλλευση καθώς και η οικονομία και βιωσιμότητα των κοιτασμάτων κλπ
- Εάν αποκλειστεί, κατόπιν εξαντλητικής διαδικασίας και από την αρμόδια προς τούτο επιτροπή, η δημιουργία λατομικής περιοχής, σε συγκεκριμένη περιφερειακή ενότητα, τέως επαρχία ή νήσο.
- Εάν στον αιτούμενο χώρο περικλείονται πετρώματα κατάλληλα για ειδικές χρήσεις και ιδίως για την παραγωγή αντιολισθηρών υλικών κ.α. ή για την παραγωγή τσιμέντου, ασβέστου ή συλλιπασμάτων μεταλλουργίας, υπό αυστηρότατες προϋποθέσεις (τροφοδοσία βιομηχανιών κλπ) και
- Για την εκτέλεση δημοσίων ή περιφερειακών έργων που χαρακτηρίζονται ως εθνικής σημασίας
Μεταβατικές διατάξεις. Λατομεία αδρανών υλικών ήδη λειτουργούντα με άδειες εκμετάλλευσης ή συμβάσεις μίσθωσης εκτός των ορίων καθορισμένων λατομικών περιοχών, παρατείνονται μόνο εάν αποκλειστεί η δυνατότητα καθορισμού λατομικών περιοχών , όπως περιγράφτηκε ανωτέρω. Σε διαφορετική περίπτωση, οι εκμεταλλευτές των λατομείων αυτών οφείλουν να αποκαταστήσουν τους λατομικούς χώρους σύμφωνα με ειδική μελέτη και να διακόψουν οριστικά τη λειτουργία τους.
Οι παρατάσεις και επεκτάσεις, των αδειών εκμετάλλευσης ή των μισθώσεων που προβλέπονται από τις διατάξεις του άρθρου 20 του Ν. 2115/1993 δεν είναι εφεξής επιτρεπτές για τις περιπτώσεις λατομείων ή τμημάτων τους, τα οποία εξακολουθούν να ευρίσκονται εκτός λατομικών περιοχών ή δεν υπάγονται στις πιο πάνω εξαιρέσεις.