ΜΕΤΑΛΛΕΙΑΧΡΗΣΙΜΑ & ΣΥΛΛΕΚΤΙΚΑ ΟΡΥΚΤΑ

Η σπουδαιότητα και οι χρήσεις των ορυκτών που περιέχονται στους δημόσιους μεταλλευτικούς χώρους (Ι)

Είναι γνωστό ότι το ΥΠΕΚΑ έχει θέσει σε δημόσια διαβούλευση (ολοκληρώθηκε στις 15.11.2011) την προκήρυξη τριών Διεθνών Πλειοδοτικών Διαγωνισμών για την αξιοποίηση Δημόσιων Μεταλλευτικών Χώρων, στους οποίους έχουν εντοπιστεί κοιτάσματα Χρυσού, Χαλκού, Μολύβδου, Ψευδαργύρου, Αργύρου, Αντιμονίτη, καθώς και άλλων Μετάλλων.

Οι τρεις Δημόσιοι Μεταλλευτικοί Χώροι βρίσκονται στην περιοχή του Πολύκαστρου – Σκρα του Νομού Κιλκίς, στο Γερακάρι Βάθης και στο Καλλυντήρι του Νομού Ροδόπης,.

Από σήμερα θα παρουσιάσουμε στοιχεία που αφορούν τη σπουδαιότητα και τις χρήσεις των ορυκτών που περιέχονται στους παραπάνω χώρους που προτείνονται για εκμίσθωση.

1. Δημόσιος Μεταλλευτικός Χώρος Πολυκάστρου – Σκρα

ΚΥΡΙΑ ΟΡΥΚΤΑ: 

Σφαλερίτης (ZnS). Είναι η πρώτη ύλη της μεταλλουργίας ψευδαργύρου. Ο ψευδάργυρος συνήθως χρησιμοποιείται ως αντιδιαβρωτικός παράγοντας. Η πιο γνωστή εφαρμογή του είναι η επικάλυψη με ψευδάργυρο, που χρησιμοποιείται στο σίδηρο ή στο χάλυβα για να προστατεύσει τα μέταλλα από τη διάβρωση. Χρησιμοποιείται επίσης ως υλικό ανόδων για τις μπαταρίες. Ο κονιοποιημένος ψευδάργυρος χρησιμοποιείται κατά αυτόν τον τρόπο στις αλκαλικές μπαταρίες και τα φύλλα μεταλλικού ψευδαργύρου λειτουργούν ως άνοδοι στις μπαταρίες ψευδαργύρου -άνθρακα. Ένα κράμα που χρησιμοποιείται ευρέως και περιέχει ψευδάργυρο είναι ο ορείχαλκος, στον οποίο ο χαλκός αναμιγνύεται με ένα ποσοστό μεταξύ 3% και 45% ψευδαργύρου, ανάλογα με τον τύπο του ορείχαλκου. Ο ορείχαλκος είναι γενικά πιο όλκιμος και ισχυρότερος από το χαλκό και έχει ανώτερη αντίσταση στη διάβρωση. Αυτές οι ιδιότητες τον καθιστούν χρήσιμο στον εξοπλισμό επικοινωνίας, στο υλικό μέρος του υπολογιστή (hardware), στα μουσικά όργανα, και στις βαλβίδες νερού.

Γαληνίτης (PbS). Είναι η πρώτη ύλη της μεταλλουργίας μολύβδου. Ο μόλυβδος χρησιμοποιείται σε μονώσεις, στις μπαταρίες αυτoκινήτων, στον ηλεκτρικό και ηλεκτρονικό εξοπλισμό και σε διάφορα κράματα. Θεωρείται αξιόλογο προστατευτικό απέναντι στη Λόγω της ανθεκτικότητάς του στη διάβρωση, χρησιμοποιείται εκτενώς στην οικοδόμηση κτιρίων.

Mικτά θειούχα βασικών μετάλλων. Σε αυτά περιλαμβάνονται όλα τα ανωτέρω και κατωτέρω θειούχα ορυκτά.

ΛΟΙΠΑ ΑΠΑΝΤΩΜΕΝΑ ΟΡΥΚΤΑ:

Χαλκοπυρίτης (CuFeS2). Αποτελεί ένα από τα κυριότερα μεταλλεύματα του χαλκού και πρώτη ύλη της μεταλλουργίας. Οι χρήσεις του χαλκού είναι:

α) Στην Ηλεκτρονική. Αγωγοί (καλώδια), ηλεκτρονικά εξαρτήματα, όπως πλακέτες τυπωμένων κυκλωμάτων, πηνία, ηλεκτρομαγνήτες πάσης φύσεως για ηλεκτροκινητήρες και γεννήτριες κτλ., κυματαγωγοί, υγροί συσσωρευτές θειικού οξέος (π.χ. οι μπαταρίες αυτοκινήτων), ως οξείδιο βαρίου-υττρίου- χαλκού (YBa2Cu3O7) αποτελεί τη βάση για την κατασκευή πολλών τύπων υπεραγωγών.

β) Στη Χημεία. Χρησιμοποιείται για την παρασκευή φελίγγειου υγρού για την ανίχνευση των σακχάρων και γενικότερα παρουσίας αλδεϋδικής ομάδας. Επίσης για την ανίχνευση ομάδας -C ≡ CH. Ο μεταλλικός χαλκός και το οξείδιό του χρησιμοποιούνται ως καταλύτες , κυρίως οξείδωσης. Ενώσεις του χαλκού χρησιμοποιούνται για το χρωματισμό του γυαλιού.

γ) Στη Διατροφή. Ο χαλκός είναι απαραίτητο για τον ανθρώπινο οργανισμό ιχνοστοιχείο. O χαλκός μεταπίπτει στον ανθρώπινο η ζωικό οργανισμό μεταξύ των μορφών του μονοσθενούς χαλκού (Cu+1) και στην πλειοψηφία του δισθενούς χαλκού (Cu+2). Ο χαλκός εχει την δυνατότητα να παίρνει και να δίνει εύκολα ηλεκτρόνια και αυτο εξηγεί και το σημαντικό ρόλο του στις αντιδράσεις οξείδωσης-αναγωγής (οξειδοαναγωγικές) και τη δέσμευση των ελεύθερων ριζών. Ανευρίσκεται στο κρέας, στα καρύδια, τα οστρακόδερμα, τα λαχανικά και στους σπόρους (άλευρα ολικής άλεσης).

δ) Στις Κατασκευές. O χαλκός είναι βιοστατικό στοιχείο, έχει, δηλ., την ιδιότητα να παρεμποδίζει την ανάπτυξη μικροοργανισμών στην επιφάνειά του. Λόγω αυτής της ιδιότητας χρησιμοποιείται για την κατασκευή βιοστατικών ινών, για πόμολα θυρών και φίλτρων σε κλιματιστικά, ιδιαίτερα σε νοσοκομειακές εγκαταστάσεις. Παλαιότερα είχε χρησιμοποιηθεί και στη ναυπηγική, επειδή δεν επέτρεπε την ανάπτυξη θαλάσσιων οργανισμών στα ύφαλα των πλοίων. Παλαιότερα, κατασκευάζονταν σφυρήλατα και άλλα μαγειρικά σκεύη από χαλκό (κοινώς μπακίρια). Η χρήση τους έχει εγκαταλειφθεί λόγω του ότι προκαλούσαν δηλητηριάσεις από το οξείδιο που δημιουργείται κατά το μαγείρεμα. Τα (σχετικά σπάνια σήμερα) χάλκινα μαγειρικά σκεύη επικασσιτερώνονται ή επικαλύπτονται με ανοξείδωτο χάλυβα για να αποφεύγονται οι δηλητηριάσεις. Για αυτό το λόγο η χρήση του χαλκού για μαγειρικά σκεύη είναι σπάνια, αλλά χρησιμοποιείται εκτεταμένα και άφοβα, υπό μορφή κράματος, για την κατασκευή των σωληνώσεων, στροφίγγων, βρυσών κτλ στα δίκτυα υδροδότησης πόσιμου νερού. Στην κατασκευή κτιρίων χρησιμοποιείται για στέγες και σωληνώσεις. Στις εφαρμογές του σε σωληνώσεις στα κτίρια περιλαμβάνονται εκτός από αυτές μεταφοράς θερμού ή ψυχρού νερού οικιακής χρήσης υπό πίεση, επίσης οι σωληνώσεις κεντρικής θέρμανσης, οι σωληνώσεις θέρμανσης δαπέδων καθώς και οι σωληνώσεις φυσικού αερίου ή φωταερίου. Είναι βασικό συστατικό στην κατασκευή νομισμάτων (κερμάτων).

ε) Στα Κράματα. Κυριότερα κράματά του είναι ο ορείχαλκος και ο μπρούντζος,  που χρησιμοποιούνται σε ποικίλες κατασκευές, όπως εργαλεία, κατασκευή όπλων, δημιουργία αγαλμάτων (Ηνίοχος των Δελφών, Άγαλμα της Ελευθερίας), διακοσμητικών σκευών, οργάνων μέτρησης και μουσικών οργάνων (τα χάλκινα πνευστά).

Κοβελλίνης (CuS), Χαλκοσίνης (Cu2S). Δευτερογενής μεταλλοφορία χαλκού (ζώνη εμπλουτισμού) που προέρχεται από την οξείδωση πρωτογενούς μεταλλοφορίας χαλκοπυρίτη και αντίδραση του προϊόντος θειικού χαλκού με το σφαλερίτη. Αποτελούν πρώτη ύλη της μεταλλουργίας χαλκού.

[Ι.Γ. Ζαφειράτος, Δρ. Μηχανικός Μεταλλείων – Μεταλλουργός]

Σχετικά Άρθρα