ΥΔΡΟΓΟΝΑΝΘΡΑΚΕΣ

Το δικαίωμα εξερεύνησης και εκμετάλλευσης των πόρων της υφαλοκρηπίδας δεν επηρεάζεται από την κήρυξη Α.Ο.Ζ. (Ι)

[του καθ. Γιάννη Μανιάτη, Υφυπουργού ΠΕΚΑ]

1. Έχει πολλές φορές δηλωθεί τα τελευταία χρόνια από όλες τις Ελληνικές κυβερνήσεις ότι η θέσπιση Α.Ο.Ζ. στον ελληνικό θαλάσσιο χώρο αποτελεί κυριαρχικό δικαίωμα το οποίο η χώρα μας ασκεί και θα ασκήσει στον κατάλληλο χρόνο, συνεκτιμώντας τις γενικότερες συνθήκες καθώς και τις εν εξελίξει διαπραγματεύσεις με τις όμορες χώρες.

Η οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών της χώρας μας με όλα τα γειτονικά κράτη αποτελεί στρατηγική εθνική πολιτική επιλογή. Στο πλαίσιο αυτό, πέραν των συμφωνιών οριοθέτησης με την Ιταλία (1977) και την Αλβανία (2009), έχουμε αρχίσει διαπραγματεύσεις με τη Λιβύη και την Αίγυπτο. Μάλιστα, η ελληνο-αλβανική συμφωνία οριοθέτησης των θαλάσσιων ζωνών της 27ης Απριλίου 2009 καθιερώνει «όριο πολλαπλών χρήσεων» (“multi-purpose boundary”), το οποίο οριοθετεί τόσο υφιστάμενες ζώνες (χωρικά ύδατα-υφαλοκρηπίδα) όσο και μελλοντικές ζώνες δικαιοδοσίας, συμπεριλαμβανομένης της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (Α.Ο.Ζ.).Αντιστοίχως, το ενδεχόμενο θέσπισης Α.Ο.Ζ. έχει ληφθεί υπόψη και κατά τις διμερείς διαπραγματεύσεις οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών με την Αίγυπτο και τη Λιβύη, οι οποίες δεν αφορούν αποκλειστικά την υφαλοκρηπίδα αλλά και την (μελλοντική) Α.Ο.Ζ.. Όσον αφορά την Κύπρο, η σχέση μας είναι τέτοια που μόλις κρίνουμε ότι είναι προς αμοιβαίο συμφέρον, θα προχωρήσουμε με ταχύτητα στην οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών μας.

2. Σύμφωνα με το άρθρο 2(1) του Ν. 2289/1995 «Αναζήτηση, Έρευνα και Εκμετάλλευση Υδρογονανθράκων και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ Α’ 27), το δικαίωμα αναζήτησης, έρευνας και εκμετάλλευσης των υδρογονανθράκων στις χερσαίες, στις υπολίμνιες και υποθαλάσσιες περιοχές της χώρας, όπως αυτές ορίζονται από το άρθρο 148, παρ. 1 του Μεταλλευτικού Κώδικος, ανήκει αποκλειστικά στο Δημόσιο και η άσκησή του αφορά πάντα τη δημόσια ωφέλεια.Αντίστοιχα, το άρθρο 148(1)β του Ν.Δ. 210 της 3/5.10.1973 «Περί μεταλλευτικού κώδικος» (ΦΕΚ Α’ 277) ορίζει ότι «Ωσαύτως, το Δημόσιον έχει το αποκλειστικό δικαίωμα αναζητήσεως, ερεύνης και εκμεταλλεύσεως πάντων των εν τω άρθρω 2 του παρόντος μεταλλευτικών ορυκτών, των απαντωμένων: α) Επί του εντός της Ελληνικής αιγιαλίτιδας ζώνης κειμένου βυθού της θαλάσσης ή υπ’ αυτόν, β) Επί του και πέραν της αιγιαλίτιδας ζώνης βυθού της θαλάσσης ή υπ’ αυτόν του συνεχομένου ή παρακειμένου μετά της ηπειρωτικής ακτής ή νήσων και εις βάθος 200 μέτρων από της επιφάνειας της θαλάσσης, έτι δε και πέραν του τελευταίου τούτου όπου τα υπερκείμενα ύδατα επιτρέπουν την άνω έρευναν και εκμετάλλευσιν, τουτέστιν επί της υφαλοκρηπίδος, ώς αύτη νοείται και προσδιορίζεται υπό των κεκυρωμένων δια νόμου διεθνών συμβάσεων».

Σύμφωνα με το δεύτερο εδάφιο του άρθρου 148(1)β’ του Μεταλλευτικού Κώδικα: «Εις περίπτωσιν καθ΄ ην η ανωτέρα υφαλοκρηπίς παράκειται του εδάφους της Ελλάδος και ετέρου τινός Κράτους ομόρου ή ούτινος αι ακταί κείνται έναντι των Ελληνικών ακτών, δια τον καθορισμόν των ορίων της υφαλοκρηπίδας ταύτης θα τυγχάνουν εφαρμογής οι κανόνες του Διεθνούς Δικαίου».
3. Σύμφωνα με το άρθρο 156(1) του πρόσφατα (Αύγουστος 2011) ψηφισμένου ν. 4001/2011 «Λειτουργία Ενεργειακών Αγορών Ηλεκτρισμού και Φυσικού Αερίου, για Έρευνα, Παραγωγή και Δίκτυα Μεταφοράς Υδρογονανθράκων και άλλες ρυθμίσεις»,
« η παράγραφος 1 του άρθρου 2 του ν. 2289/1995 αντικαθίσταται ως εξής:
“1.Το δικαίωμα αναζήτησης, έρευνας και εκμετάλλευσης των υδρογονανθράκων που υπάρχουν στις χερσαίες, στις υπολίμνιες και υποθαλάσιες περιοχές στις οποίες η Ελληνική Δημοκρατία ασκεί αντιστοίχως κυριαρχία ή κυριαρχικά δικαιώματα σύμφωνα με τις διατάξεις της Σύμβασης των ΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας, όπως κυρώθηκε με τον ν. 2321/11995 ανήκει αποκλειστικά στο Δημόσιο και η άσκησή του αφορά πάντα τη δημόσια ωφέλεια.Ως «υποθαλάσσιες περιοχές» νοούνται ο βυθός και το υπέδαφος των εσωτερικών υδάτων, της αιγιαλίτιδας ζώνης, της υφαλοκρηπίδας και της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης (αφ’ ης κηρυχθεί) μέχρι την απόσταση των 200 ν.μ. από τις γραμμές βάσης από τις οποίες μετράται το εύρος της αιγιαλίτιδας ζώνης.

Ελλείψει συμφωνίας οριοθέτησης με γειτονικά κράτη των οποίων οι ακτές είναι παρακείμενες ή αντικείμενες με τις ελληνικές ακτές, το εξωτερικό όριο της υφαλοκρηπίδας και της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης (αφ’ ής κηρυχθεί) είναι η μέση γραμμή, κάθε σημείο της οποίας απέχει ίση απόσταση από τα εγγύτερα σημεία των γραμμών βάσης (τόσο ηπειρωτικών όσο και νησιωτικών) από τις οποίες μετράται το εύρος της αιγιαλίτιδας ζώνης”.»

4. Το άρθρο αυτό συνιστά μια σημαντική νομική συνεισφορά του νόμου 4011/2011 και αφορά στον εκσυγχρονισμό της νομοθεσίας περί υφαλοκρηπίδας και η εναρμόνισή της με τις ευμενέστερες για τα ελληνικά συμφέροντα διατάξεις της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών (ΗΕ) για το Δίκαιο της Θάλασσας (1982), αλλά και με την πάγια ελληνική θέση περί οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών βάσει της αρχής της ίσης απόστασης/μέση γραμμή.

Σχετικά Άρθρα