Το δικαίωμα εξερεύνησης και εκμετάλλευσης των πόρων της υφαλοκρηπίδας δεν επηρεάζεται από την κήρυξη Α.Ο.Ζ. (ΙΙ)

Είναι απόλυτα σαφές ότι το τροποποιηθέν άρθρο 2(1) του ν. 2289/1995 «Αναζήτηση, Έρευνα και Εκμετάλλευση Υδρογονανθράκων και άλλες διατάξεις» υιοθετούσε, με ευθεία παραπομπή στο άρθρο 148(1)β’ του Μεταλλευτικού Κώδικα, τα κριτήρια της Σύμβασης της Γενεύης για την Υφαλοκρηπίδα (1958) για τον προσδιορισμό του εξωτερικού ορίου της υφαλοκρηπίδας, δηλαδή το «κριτήριο του ισοβαθούς των 200 μέτρων» και το «κριτήριο της εκμετάλλευσης»

Αντίθετα, η Σύμβαση των ΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας, η οποία «υπερισχύει των Συμβάσεων της Γενεύης της 29ης Απριλίου του 1958 για το Δίκαιο της Θάλασσας», προβλέπει ότι νομικός τίτλος επί της υφαλοκρηπίδας εντός του ορίου των 200 ναυτικών μιλίων είναι η απόσταση. Την εθιμική υπόσταση του παραπάνω κανόνα έχει αποδεχθεί η διεθνής νομολογία ήδη από την δεκαετία του ’80. Όσον αφορά στην οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας με γειτονικά κράτη, το άρθρο 148(1)β’ του Μεταλλευτικού Κώδικα απλώς παρέπεμπε στους κανόνες του διεθνούς δικαίου, χωρίς ουδεμία αναφορά στην αρχή της ίσης απόστασης.


Συνεπώς, ήταν επιτακτική η ανάγκη «εκσυγχρονισμού» της ελληνικής νομοθεσίας, λαμβανομένου υπόψη και του γεγονότος ότι τα διεθνή δικαιοδοτικά όργανα αποδίδουν ιδιαίτερη βαρύτητα στην εθνική νομοθεσία των κρατών στο πλαίσιο της αποσαφήνισης των θέσεων τους ως προς τη μέθοδο οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας και της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης.

Εξίσου σημαντική είναι και η αναφορά στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (Α.Ο.Ζ.), η οποία ως γνωστόν, αλληλο-επικαλύπτεται με την υφαλοκρηπίδα μέχρι το όριο των 200 ν.μ. Καθίσταται πλέον σαφές ότι, όταν αποφασισθεί η κήρυξη Α.Ο.Ζ. στον ελληνικό θαλάσσιο χώρο, τα εξωτερικά της όρια θα είναι τα ίδια με τα όρια της υφαλοκρηπίδας.Στο σημείο αυτό, θα ήθελα να διευκρινίσω ότι, βάσει του Διεθνούς Δικαίου, δεν απαιτείται η κήρυξη Α.Ο.Ζ. για την εκμετάλλευση των υποθαλάσσιων κοιτασμάτων υδρογονανθράκων. Τα κυριαρχικά δικαιώματα του παράκτιου κράτους επί της υφαλοκρηπίδας υφίστανται σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο εξ υπαρχής (“ab initio”) και αυτοδικαίως (“ipso facto”), ανεξαρτήτως κατοχής ή ρητής διακήρυξης. Συνεπώς, το δικαίωμα εξερεύνησης και εκμετάλλευσης των πλουτοπαραγωγικών πόρων της υφαλοκρηπίδας δεν εξαρτάται ούτε επηρεάζεται από την κήρυξη Α.Ο.Ζ.

Όπως διαπίστωσε το Διεθνές Δικαστήριο ήδη από το 1985, στην υπόθεση Υφαλοκρηπίδας Λιβύης-Μάλτας: «Μολονότι οι θεσμοί της υφαλοκρηπίδας και της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης είναι διαφορετικοί και χωριστοί, τα δικαιώματα στο θαλάσσιο βυθό και το υπέδαφος που συνεπάγεται η Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη ορίζονται σε αναφορά με το καθεστώς της υφαλοκρηπίδας. Αν και είναι δυνατόν να υπάρχει υφαλοκρηπίδα όπου δεν υπάρχει Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη, δεν είναι δυνατόν να υπάρχει αποκλειστική οικονομική ζώνη χωρίς αντίστοιχη Υφαλοκρηπίδα».

Οι προαναφερθείσες τροποποιήσεις στο άρθρο 2(1) του ν. 2289/1995 διασφαλίζουν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τα συμφέροντα της χώρας και μας επέτρεψαν ήδη να προχωρήσουμε στη δημοσίευση της Διεθνούς Δημόσιας Πρόσκλησης για συμμετοχή στη διενέργεια Σεισμικών Ερευνών μη αποκλειστικής χρήσης στον ελληνικό θαλάσσιο χώρο, έχοντας πλέον σαφώς προσδιορίσει τα όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας και μελλοντικής Α.Ο.Ζ..

5. Συμπερασματικά : Το μεγάλο θέμα που απασχολεί το δημόσιο διάλογο της χώρας αναφορικά με την αξιοποίηση των ελληνικών υδρογονανθράκων και την Α.Ο.Ζ. της χώρας με τις γειτονικές της έχει δύο διαστάσεις: α) τον τρόπο προσδιορισμού της Α.Ο.Ζ. και β) την ανακήρυξή της. Με την πρόσφατη νομοθετική ρύθμιση του ν. 4011/2011 που αναφέρεται στον τρόπο προσδιορισμού της Α.Ο.Ζ., έχει πλέον αποκτήσει πλήρη νομοθετική ισχύ αλλά και επιπλέον υποχρεωτικότητα εφαρμογής για το σύνολο των ελληνικών αρχών, αυτό που μέχρι τον Αύγουστο του 2011 ήταν απλά η διαπραγματευτική θέση της Ελλάδας κατά τις συζητήσεις της με τις χώρες με τις οποίες διαβουλεύεται αναφορικά με τον προσδιορισμό της Α.Ο.Ζ.. Θεωρώ ότι η συγκεκριμένη νομική υποχρέωση σήμερα και στο μέλλον, για τον τρόπο υπολογισμού της ελληνικής Α.Ο.Ζ. συνιστά σημαντικό βήμα στην κατοχύρωση των εθνικών μας δικαιωμάτων.

Το δικαίωμα εξερεύνησης και εκμετάλλευσης των πόρων της υφαλοκρηπίδας δεν επηρεάζεται από την κήρυξη Α.Ο.Ζ. (Ι)