ΕΞΟΡΥΚΤΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ

2010: η χρονιά που έδειξε τον …δρόμο της εξωστρέφειας στην εξορυκτική βιομηχανία.


[Πέτρου Γ. Τζεφέρη][by Tzeferis Petros]

To 2009, για πρώτη φορά, μετά από μια μεγάλη περίοδο θετικών ρυθμών ανάπτυξης, ο τομέας παρουσίασε σημαντική κάμψη σε όλα τα μεγέθη, ακολουθώντας την σημαντική πτώση στη ζήτηση αλλά και τις τιμές των πρώτων υλών στους κλάδους της χαλυβουργίας, των κατασκευών, της οικοδομής, του τσιμέντου και του σκυροδέματος. Στα προϊόντα του κλάδου υπήρξε πτώση παραγωγής και αξίας πωλήσεων που κυμάνθηκε από 20-30% και σε ορισμένες περιπτώσεις 50% και πλέον, κάτω από τα αποτελέσματα του 2008.

Το 2010, ήταν επίσης μια αρνητική χρονιά, με την ύφεση να συνεχίζεται και να ενισχύεται από τα σοβαρά προβλήματα ρευστότητας και χρηματοδότησης της οικονομίας, την απουσία επενδυτικών πρωτοβουλιών που θα οδηγούσαν στην εγχώρια ανάπτυξη. Αναλυτικότερα, είχαμε περαιτέρω πτώση κατά 20% στην παραγωγή αδρανών δομικών υλικών και σημαντική πτώση στην παραγωγή γύψου και ποζολάνης λόγω συρρίκνωσης της εγχώριας οικοδομικής και κατασκευαστικής δραστηριότητας, η οποία ξεπέρασε το 40% σύμφωνα με τα στατιστικά του 2010. Ανάλογα επλήγησαν και τα προϊόντα της κεραμικής βιομηχανίας, τα προϊόντα τσιμέντου/σκυροδέματος ενώ η ελαφρόπετρα διατηρήθηκε στα χαμηλά επίπεδα του 2009.

Εντούτοις, τα βιομηχανικά ορυκτά, τομέας κατεξοχήν εξαγωγικός, τα οποία είχαν μία σοβαρή κάμψη το 2009, επανέκαμψαν σε σημαντικό βαθμό στα προηγούμενα επίπεδα, κυρίως χάρη στην βελτίωση που παρουσίασαν οι διεθνείς αγορές πρώτων υλών:40% αύξηση στην παραγωγή μπεντονίτη, 60% στην παραγωγή χουντίτη (αργό προϊόν), σημαντική αύξηση στα χαλαζιακά προϊόντα ενώ για πρώτη φορά καταγράφτηκε έστω και υποτυπώδης (300 tn) παραγωγή ζεολίθου από το κοίτασμα στα Πετρωτά Εβρου που είναι γνωστό ότι είναι από τα πλουσιότερα παγκοσμίως. Η παραγωγή σε αδιόγκωτο περλίτη επανήλθε στο επίπεδο των 800 χιλ. tn, με εμφανή όμως τα σημεία της κρίσης που αφορά κυρίως την χρήση του ως οικοδομικό υλικό.

Βελτίωση είχαμε επίσης, εντός του 2010, στα αποτελέσματα των βασικών μεταλλουργιών παραγωγής πρωτόχυτων Αl και Ni οι οποίες αύξησαν σημαντικά την παραγωγή τους και την εξαγωγική τους δραστηριότητα σε όλα τα επιμέρους προϊόντα. Η παραγωγή Αl προσέγγισε τους 140 χιλ tn απορροφώντας το 80% της ελληνικής παραγωγής βωξίτη και επιτυγχάνοντας κερδοφόρα χρήση (30 εκατ. € κέρδη προ φόρων).
Για το νικέλιο (Νi), όπου το 2009, η παραγωγική συρρίκνωση έφθασε στο ιστορικό χαμηλό επίπεδο των 8269 tn, είχαμε σοβαρή επανάκαμψη της τάξης του 40% (περίπου 14.000 τόννοι για το 2010) κυρίως λόγω αύξησης της ζήτησης σε ανοξείδωτο χάλυβα αλλά και της επαναλειτουργίας όλων των ηλεκτροκαμίνων του εργοστασίου . Ανάλογη ήταν η αύξηση στην παραγωγή σιδηρονικελιούχων μεταλλευμάτων (30% περίπου) ενώ η εγχώρια παραγωγή βωξίτη ήταν περίπου σταθερή στα επίπεδα του 2009, οφειλόμενη σε άλλους λόγους (καθυστέρηση αδειοδοτήσεων, αποφάσεις ΣτΕ κλπ).

Ενθαρρυντική είναι η σημαντική ανάκαμψη στα μαγνησιακά προϊόντα (μαγνησίτης, δίπυρη και καυστική μαγνησία, πυρίμαχες μάζες) και η διατήρηση στα επίπεδα του 2009 της παραγωγικής δραστηριότητας των προϊόντων  αστρίων, ολιβινίτη, αμφιβολίτη, προϊόντων ανθρακικού ασβεστίου και ειδικών ποζολανών (πχ. ειδικά δομικά κονιάματα, πληρωτικά υλικά κλπ). Μάλιστα, οι ποζολάνες ειδικών χρήσεων παρουσίασαν σημαντικότατη αύξηση παρά τις υψηλές τους τιμές προσεγγίζοντας τους 80 χιλ. tn.

Η εγχώρια παραγωγή ενεργειακών ορυκτών (λιγνίτη) μειώθηκε κατά 10% περίπου κυρίως λόγω μείωσης της παραγωγής του Λιγνιτικού Κέντρου Δυτικής Μακεδονίας ενώ η συμμετοχή του λιγνίτη στο ενεργειακό μίγμα που αφορά το διασυνδεδενένο συστημα της Χώρας επανήλθε στα επίπεδα του 2008 (58.8%).

Τέλος, παρά την μεγάλη υποχώρηση της οικοδομικής δραστηριότητας και τις σοβαρές επιπτώσεις στην δραστηριότητα του κλάδου των προϊόντων μαρμάρου αλλά και διακοσμητικών πετρωμάτων, την τελευταία διετία, ο τομέας κατάφερε να διατηρήσει και να βελτιώσει (κατά 10% περίπου) τις θέσεις του 2009. Το 2010, η παραγωγή στο σύνολο των μαρμαρικών προϊόντων (ογκομάρμαρα, ξοφάρια, λατύπες κλπ) ξεπέρασε το 1 εκατ. τον. ενώ οι ελληνικές εξαγωγές του τομέα μαρμάρων έφτασαν τα 150 εκατ. €.

Σημαντική ήταν για το 2010, και η παρέμβαση της πολιτείας η οποία ξεκίνησε (μετά από 27 χρόνια!) την αναμόρφωση του ΚΜΛΕ , το σχέδιο νόμου για την βιοποικιλότητα που αφορά άμεσα την εξορυκτική δραστηριότητα ενώ, στον τομέα των υδρογονανθράκων προετοιμάστηκε και τέθηκε σε διαβούλευση το νομοσχέδιο την ίδρυση Εθνικού Φορέα Υδρογονανθράκων. Αμφότερες οι παραπάνω πρωτοβουλίες, όπως και το θέμα της ενσωμάτωσης της ευρωπαϊκής πρωτοβουλίας για τις πρώτες ύλες (RMI), προωθήθηκαν ή ολοκληρώθηκαν σε μεγάλο βαθμό εντός του 2011.

Εντούτοις, πολλά διαχρονικά αιτήματα παραμένουν και κυρίως η θεσμοθέτηση ενός αδειοδοτικού πλαισίου, απλού, σταθερού και προβλέψιμου κατά το δυνατόν, που θα εμπνέει εμπιστοσύνη στους επενδυτές και θα εξασφαλίζει διαχρονικά την πρόσβαση στα κοιτάσματα, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες της εξορυκτικής δραστηριότητας αλλά και τις τομεακές πολιτικές ανάπτυξης άλλων δραστηριοτήτων.

Για το 2011, ήδη έχει  επιβεβαιωθεί η τάση να συρρικνώνεται η εγχώρια αγορά κυρίως στα κατεξοχήν δομικά προϊόντα (αδρανή, τσιμέντο, κεραμικά κλπ) και να ενδυναμώνεται ο εξαγωγικός τομέας των προϊόντων που διοχετεύονται στην διεθνή αγορά (βιομηχανικά ορυκτά, αλουμίνιο, νικέλιο, μαγνησιακά προϊόντα κλπ). Αρκεί να σημειωθεί ότι οι μεταλλευτικές εταιρείες που προσανατολίζονται σε εξαγωγές, την περίοδο της κρίσης όχι μόνο δεν έκαναν απολύσεις, αλλά αντίθετα έκαναν προσλήψεις και αυξήσεις!  Η εξωστρέφεια δείχνει το δρόμο στην εξορυκτική δραστηριότητα ήδη από το 2010!

Σχετικά Άρθρα