[Ι. Ζαφειράτος]
Ποιοι είναι οι πραγματικοί σημερινοί ρυθμοί εξόρυξης χρυσού και η προοπτική τους; Η κορυφή στην εξόρυξη μας έχει ήδη προκύψει και μάλιστα από 10ετίας – Το 2000 είχαμε αιχμή χρυσού (Peak Gold): η καμπύλη ετήσιας παραγωγής χρυσού είναι από τότε σε μόνιμη κλίση προς τα κάτω.
Ο κ. Aaron Regent, πρόεδρος της μεγαλύτερης εταιρείας εξόρυξης και παραγωγής χρυσού Barrick Gold, δήλωσε πρόσφατα ότι η παγκόσμια παραγωγή μειώνεται κατά 1 εκατομμύριο ουγκιές περίπου το χρόνο από την αρχή της δεκαετίας του ‘00. Η συνολική παγκόσμια παραγωγή των χρυσωρυχείων μειώνεται κάθε χρόνο κατά 10%, καθώς η ποιότητα του μεταλλεύματος φτωχαίνει, υπονοώντας ότι η διαρκής αύξηση της τιμής στην αγορά (bull market) των τελευταίων οκτώ ετών, έχει περαιτέρω έδαφος για να συνεχίσει να καλπάζει. Μετά από δέκα χρόνια μείωσης της παραγωγής είναι καιρός πλέον να αναγνωρίσουμε ότι ο κόσμος έχει βιώσει την κορυφή στην παραγωγή χρυσού (peak gold).
«Υπάρχει ένα ισχυρό επιχείρημα για να διαπιστώσουμε ότι είμαστε ήδη σε «αιχμή χρυσού». Η πρωτογενής παραγωγή κορυφώθηκε γύρω στο 2000, έχει μπει σε πορεία πτώσης από τότε και εμείς προβλέπουμε ότι η μείωση θα συνεχιστεί. Είναι όλο και πιο δύσκολο να βρεθεί μετάλλευμα», έγραψε η Daily Telegraph παρουσιάζοντας το ετήσιο συνέδριο της RBC για το χρυσό που γίνεται κάθε Νοέμβριο στο Λονδίνο (RBC Capital Markets’ Annual Gold Conference).
Για να συνεχισθεί λοιπόν η παραγωγή, εξορύσσεται μετάλλευμα με όλο και λιγότερη περιεκτικότητα (φτωχότερη ποιότητα). Η ποιότητα του μεταλλεύματος, ή, αλλιώς, η περιεχόμενη μεταλλική αξία, καθορίζει αν θα είναι κερδοφόρα ή όχι η εκμετάλλευσή του. Θα περίμενε λοιπόν κανείς σκεπτόμενος επιφανειακά ότι ο εξορυσσόμενος όγκος αυξάνει. Όμως, αυτό δεν συμβαίνει.
Όντως, οι περιεκτικότητες του μεταλλεύματος έχουν μειωθεί από περίπου 12 γραμμάρια ανά τόνο το 1950 σε 3 γραμμάρια ανά τόνο στις ΗΠΑ, τον Καναδά και την Αυστραλία (και όχι σε 0,5 g/t όπως κάποιοι ατεκμηρίωτα αναφέρουν ως επιχείρημα μη βιωσιμότητας). Η παραγωγή της Νότιας Αφρικής έχει μειωθεί στο μισό από την κορύφωσή της, το 1970. Η παραγωγή μειώνεται κάθε χρόνο 14% στη Νότια Αφρική από το 2008, καθώς οι εταιρείες αναγκάζονται να εξορύξουν βαθύτερα από ποτέ – με μεγαλύτερο κόστος – για να αντιμετωπίσουν την εξάντληση των αποθεμάτων. Αυτό συμβαίνει στη χώρα που κάποτε ήταν η πρώτη στον κόσμο στην παραγωγή χρυσού. (Τhe Oil Drum / 14 Νοέμβριου 2009).
Η κρίσιμη αυτή στιγμή της προσφοράς (αιχμή), που ήρθε το 1970 στη Ν. Αφρική και 30 χρόνια αργότερα στον υπόλοιπο κόσμο, εκκίνησε το σκαρφάλωμα της τιμής του χρυσού σε ρεκόρ όλων των εποχών.
Όπως έχει γίνει πρόβλεψη και για την αιχμή στο πετρέλαιο, το γεγονός ότι η παγκόσμια παραγωγή έχει ήδη κορυφωθεί δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει άλλος χρυσός για εξόρυξη, αλλά μάλλον ότι στο μέλλον θα εξορύσσεται όλο και λιγότερος χρυσός κάθε χρόνο. Αυτό συμβαίνει διότι υπάρχουν κοιτάσματα χρυσού που εξακολουθεί να είναι απαγορευτική η εξόρυξή τους, είτε λόγω του οικονομικού κόστους, είτε λόγω του περιβαλλοντικού κόστους της εκμετάλλευσης. Τα δυναμικά οικονομικά δεδομένα όμως αλλάζουν διαρκώς το σκηνικό.
Ο χρυσός είναι ένα πολύτιμο μέταλλο για πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα της παγκόσμιας ιστορίας και θα συνεχίσει να είναι. Όλα τα πλούσια και εύκολο να βρεθούν κοιτάσματα, ως εκ τούτου, έχουν από αιώνες γίνει περιζήτητα και κατά 99,9% ανακαλύφθηκαν. Τα κοιτάσματα χρυσού που βρίσκονται σε εκμετάλλευση σήμερα περιέχουν χαμηλότερη μεταλλική αξία και βρίσκονται σε περιοχές που είναι πιο δύσκολο να φτάσει κανείς. Με χαμηλότερη διαθεσιμότητα, μεγαλύτερη ζήτηση και υψηλότερη τιμή, έγινε πλέον βιώσιμη η εκμετάλλευση και επεξεργασία χαμηλότερης περιεκτικότητας κοιτασμάτων και ερευνούμε πιο βαθιά μέσα στη Γη για να βρούμε ανώτερες περιεκτικότητες. Υπάρχουν ορυχεία στη Νότια Αφρική και στη Νότια Ντακότα που έχουν εργαστεί σε βάθος περισσότερο από 3-4 χιλιόμετρα κάτω από την επιφάνεια της Γης, για να εξορυχθεί το μετάλλευμα.
Έτσι, ενώ οι ερασιτέχνες χρυσωρύχοι μπορούν να βρουν ακόμα κάποιο τυχαίο ψήγμα όταν κοσκινίζουν για χρυσό στα ρέματα σε όλο τον κόσμο (και υπάρχουν μέρη με χάρτες στη διάθεσή σας αν ρωτήσετε που να ψάξετε), για τη βιομηχανική κλίμακα, που έχει σημαντική επίπτωση στην αγορά, θα πρέπει να έχουμε μεγάλα αποθέματα χρυσού με τη δυνατότητα για υψηλή παραγωγή, και τα κοιτάσματα αυτά είναι όλο και πιο δύσκολο να βρεθούν. Και ακόμη και αν η έρευνα πηγαίνει βαθύτερα, η περιεκτικότητα του χρυσού δεν αυξάνεται κατ’ ανάγκη. Εξ αιτίας της εξάντλησης των κοιτασμάτων, η Harmony Gold, δήλωσε ότι μπορεί να κλείσει άλλα δύο μεταλλεία τους προσεχείς μήνες λόγω φτωχής ποιότητας μεταλλεύματος.
Δεν έχουν εξαντληθεί όμως ακόμα όλα τα αποθέματα χρυσού. Η Barrick παρήγαγε 1,9 εκατ. ουγκιές χρυσού το τελευταίο τρίμηνο, λιγότερες πάντως από τις 1,95 εκατ. ένα χρόνο νωρίτερα. Το κόστος έχει υποστεί «πτωτική τάση» στα 456 δολάρια η ουγγιά, αν και η αύξηση του κόστους της ενέργειας το απειλεί εκ νέου. Τα συνολικά αποθέματα της εταιρίας είναι 139 εκατ. ουγκιές, πολύ πιο μπροστά από την αντίπαλο Newmont Mining που έχει αποθέματα 86 εκατ. ουγκιές.