[του Τζεφέρη Πέτρου] ][by Tzeferis Petros]
Αποσύρθηκε η διεθνής πρόσκληση ενδιαφέροντος με την οποία το Υπ. Οικονομικών αναζητούσε συμβούλους που θα εισηγούνταν τρόπους αξιοποίησης των μεταλλευτικών δικαιωμάτων, όπως προέβλεπε το Πρόγραμμα Αποκρατικοποιήσεων του Μεσοπρόθεσμου.
Κι αυτό έγινε προφανώς γιατί μεταλλευτικά δικαιώματα («royalties») επί του εξορυκτικού προϊόντος με την έννοια που δίνουν αλλες ευρωπαϊκές νομοθεσίες περί μεταλλείων δεν προβλέπονται από τον Μεταλλευτικό Κώδικα (αρθρο 176 κατά το οποίο δεν επιτρέπεται ειδική φορολογία ή εισφορά επί μεταλλείων ή μεταλλευτικών προϊόντων). Τόσο το οικονομικό επιτελείο όσο και οι διάφοροι “σχολιαστές” του έντυπου και ηλεκτρονικού τύπου, έχουν σύγχιση μεταξύ των “μεταλλευτικών δικαιωμάτων” και των εσόδων από μισθώματα επί του προϊόντος, κάτι που προβλέπεται (άρθρο 84 του ΜΚ) για τα “δημόσια” μεταλλεία (Οριστικές Παραχωρήσεις) ενώ δεν υφίσταται αντίστοιχη πρόβλεψη για τα “ιδιωτικά” (ιδιωτικές παραχωρήσεις μεταλλείων), εξού και το πρόβλημα, διότι το οικονομικό επιτελείο συμπεριέλαβε και τις ιδιωτικές παραχωρήσεις στο “μεσοπρόθεσμο”.
Εκείνο που προβλέπεται και συνεπώς μπορεί να εισφερθεί στην εταιρεία ειδικού σκοπού (ΕEΣ) και στη συνέχεια να “ιδιωτικοποιηθεί” είναι τα έσοδα από τα μισθώματα πάσης φύσης (“Mining and Quarrying leases”) που προβλέπονται από την αξιοποίηση των ορυκτών πόρων και εισπράττονται από το ελληνικό δημόσιο σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις.
Αν σε αυτά προστεθούν και τα (πάγια και αναλογικά) μισθώματα των δημοσίων λατομείων αδρανών υλικών (εισπράττονται στο 100% από το Δημόσιο) καθώς και των λατομείων μαρμάρων και βιομηχανικών ορυκτών (που εισπράττονται κατά 50% από το δημόσιο και κατά 50% από τους ΟΤΑ) το εκτιμώμενο ποσό των 7 εκατομμυρίων ευρώ ετησίως που έχει ήδη ανακοινωθεί , αυξάνεται σημαντικά. Ανεξάρτητα από την ΕΕΣ αλλά πάντα εντός του θέματος των «τελών» που επιβαρύνουν την εκμετάλλευση των Ορυκτών Πόρων είναι γνωστό ότι βρίσκονται και τα τέλη υπέρ ΟΤΑ (5% επί της τιμής πωλήσεως προϊόντων για τα λατομεία αδρανών και 2% για τα λατομεία μαρμάρων και βιομηχανικών ορυκτών) τα οποία εισπράττονται από τους Δήμους και τα οποία συνδράμουν για πολλά χρόνια την λειτουργία δήμων και κοινοτήτων της χώρας. Και ακόμη τα ποσά αυτά στο σύνολο τους είναι δυνατόν να διαφοροποιηθούν σημαντικά με την επανεξέταση του καθεστώτος τελών και μισθωμάτων του εξορυκτικού κλάδου που έχει εξαγγελθεί (για το πρώτο εξάμηνο του 2012) ώστε να εξεταστούν τόσο αυτά όσο και τα μεταλλευτικά δικαιώματα από μηδενική βάση.
Όμως τα μεταλλευτικά δικαιώματα υπάρχουν! Κι αυτό τεκμηριώνεται από το γεγονός ότι στην Ελλάδα έχουμε σε μεγάλο βαθμό την μεταλλευτική «προίκα» αφάγωτη, τουλάχιστον εκείνη των δημόσιων μεταλλευτικών χώρων. Μόλις πρόσφατα δημιουργήθηκε για πρώτη φορά στο ΥΠΕΚΑ ομάδα εργασίας με στόχο την αξιολόγηση του οικονομικού και αποθεματικού δυναμικού των δημόσιων μεταλλείων και των εξηρημένων υπέρ του δημοσίου μεταλλευτικών χώρων. Από τα αποτελέσματα της ομάδας αυτής, θα προκύψει η συνολική και ελπίζουμε ξεκάθαρη εικόνα σε όλη την Επικράτεια για τη δυνατότητα εκμίσθωσης των Δημόσιων Μεταλλείων από το Ελληνικό Δημόσιο, είτε με απευθείας συμβάσεις, είτε με προκηρύξεις διαγωνισμών σύμφωνα με την ισχύουσα Μεταλλευτική Νομοθεσία. Επίσης, θα προκύψει ο κατάλογος με Δημόσια Λατομεία Βιομηχανικών Ορυκτών που θα προωθηθεί στις αντίστοιχες Περιφέρειες, προκειμένου να διενεργήσουν Διαγωνισμούς για την εκμίσθωσή τους στα πλαίσια των δικών τους αρμοδιοτήτων.
Μέσω της πρωτοβουλίας αυτής εκτός από την τεκμηρίωση του μεταλλευτικού αποθεματικού της χώρας, πράγμα που δυστυχώς δεν είχε γίνει ποτέ μέχρι σήμερα (!) και μάλιστα με την επενδυτική λογική ώστε να αποτελέσει βάση για νέες επενδύσεις στον μεταλλευτικό τομέα, επιδιώκεται και η ουσία δηλ. η ανάπτυξη και η απασχόληση μέσα από τις επενδυτικές προσπάθειες που θα εκδηλωθούν.
Τα αποτελέσματα είναι ενθαρρυντικά ώστε να εκτιμάται ότι η συνολική αξία (με τις επιφυλάξεις ως προς τον όρο που έχουν ήδη αναφερθεί εδώ ) των αποθεμάτων των ορυκτών που εξετάζονται τουλάχιστον μέχρι τώρα (μόνο 30 από τους 100 και πλέον χώρους έχουν αξιολογηθεί) να έχει ξεπεράσει τα 10 δις ευρω. Σε όλα αυτά τα δημόσια μεταλλεία και τις εξηρημένες υπέρ του δημοσίου μεταλλευτικές περιοχές, το δημόσιο διατηρεί στο ακέραιο τα δικαιώματα έρευνας και εκμετάλλευσης που απέκτησε στο παρελθόν βάση της κείμενης νομοθεσίας (και σπανίως είναι αλήθεια μέχρι σήμερα εκμεταλλεύτηκε!)
Είναι λοιπόν στο χέρι του Ελληνικού Δημοσίου να εκμεταλλευτεί δεόντως την προίκα αυτή, αξιοποιώντας τα κοιτάσματα που απλόχερα μας πριμοδότησε η φύση με την a priori χωροθέτηση. Ώστε τουλάχιστον για τον τόπο μας να μην αποδειχθεί ο Ορυκτός πλούτος η “κατάρα”, αλλά η ευλογία του θεού!
Αποψή μας είναι ότι δεν πρέπει να απεμπολήσουμε, εκχωρήσουμε ή μεταβιβάσουμε ούτε «σπιθαμή» από τα δικαιώματα αυτά πριν καν εκτιμηθούν, με ανάλογη προσπάθεια όπως περιγράφτηκε παραπάνω η οποία θα πρέπει να εστιάσει περαιτέρω. Διότι άλλο είναι να εκχωρείς εξαρχής το «μεταλλευτικό δικαίωμα έρευνας κι εκμετάλλευσης» χωρίς να ξέρεις τι αναμένεται να αποφέρει και συνεπώς χωρίς να έχεις τη δυνατότητα να εκτιμήσεις «τι ακριβώς πουλάς», κι άλλο να έχεις ερευνήσει, να γνωρίζεις τι πουλάς και εν συνεχεία ή να το κρατάς για τον εαυτό σου (όπως έκανε σε μεγάλο βαθμό μέχρι τώρα το δημόσιο με απόλυτη όμως αποτυχία αν εξαιρέσουμε τον τομέα του λιγνίτη!) ή να το εκχωρείς με τα κατάλληλα ανταλλάγματα γνωρίζοντας όμως την προστιθέμενη πλέον αξία του. Όμως για να κάνεις τέτοιες εκτιμήσεις απαιτείται να διαθέτεις τα κατάλληλα εργαλεία μεταλλευτικής έρευνας κι εκτίμησης της μεταλλευτικής αξίας, πχ. την υπεύθυνη Γεωλογική Υπηρεσία ή Ινστιτούτο και όχι να την/το καταργείς. Δυστυχώς ενός κακού, μύρια έπονται!
Τέλος, υπενθυμίζεται προς όλες τις πλευρές τόσο σε εκείνη που απλά θέλει την επιβάρυνση του κλάδου με αναρίθμητα τέλη ώστε να «γονατίσει» τελικά όσο και την άλλη που απλά θέλει να «κάνει τη δουλειά της» χωρίς επιβαρύνσεις και τέλη, ότι όλες οι «φερόμενες» ως επιβαρύνσεις του τομέα είτε είναι μισθώματα, είτε τέλη, είτε μεταλλευτικά δικαιώματα, είτε επιπλέον φόροι, για να υπάρξουν και να εισπράττονται προς όφελος του πολίτη, δεν αρκεί μόνο να προβλεφτούν νομοθετικά. Απαιτείται να αναφέρονται σε ένα αναπτυγμένο τομέα, όπου οι ορυκτοί πόροι βρίσκονται σε εκμετάλλευση και όχι σε απαξία. Και σε ένα περιβάλλον με αναπτυξιακά κίνητρα, διότι κανένας επενδυτής δεν επενδύει σε έναν τομέα επειδή έχει μισθώματα και τέλη να πληρώσει !
Διαφορετικά, θα θεσπίσουμε αέρα, θα ιδιωτικοποιήσουμε αέρα και θα εισπράξουμε αέρα. Και φυσικά ο πολίτης θα εισπράξει φτώχεια και αειφόρο τίποτε.
Αναπροσαρμογή μισθωμάτων για την εκμίσθωση δικαιωμάτων μεταλλειοκτησίας.