Στα πλαίσια της αποκέντρωσης αρμοδιοτήτων τα τελευταία χρόνια, ένα σύνολο από αρμοδιότητες που αφορούν τον Ορυκτό Πλούτο έχουν μεταφερθεί στις “Αυτοδιοικητικές μονάδες” της Περιφέρειας (τέως Νομαρχίες με το ΠΔ 78/2006 και Περιφέρειες της Χώρας με τον N.2647/1998 και μετά τον Ν. 3852/2010 (Καλλικράτης) στον αιρετό Περιφερειάρχη καθώς και στον Γενικό Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης). Σύμφωνα με το άρθρο 283 παρ.3 του Ν. 3852, οι περιφέρειες υπεισέρχονται, αυτοδικαίως, μετά την έναρξη ασκήσεως των αρμοδιοτήτων τους, σε όλα τα δικαιώματα, περιλαμβανομένων και των εμπραγμάτων, καθώς και στις υποχρεώσεις, των Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων που καταργούνται.
- Πρόγραμμα Καλλικράτης
- Αρμοδιότητες για τον Ορυκτό Πλούτο που δίνει ο Ν. 3852/10 στον αιρετό Περιφερειάρχη
- Αρμοδιότητες για τον Ορυκτό Πλούτο της Αποκεντρωμένης Διοίκησης
- Φυσικοί Πόροι και …Καλλικράτης
- Ο «Καλλικράτης» δημιουργεί πρόσθετα προβλήματα στα λατομεία μαρμάρου
Για παράδειγμα, η αδειοδότηση των λατομείων αδρανών και ο καθορισμός λατομικών περιοχών γίνεται από τον (αιρετό) Περιφερειάρχη (οι Περιφέρειες αποτελούν πλέον τους δευτεροβάθμιους ΟΤΑ με αιρετό περιφερειάρχη και συμβούλιο) ενώ άλλες (πχ. αδειοδότηση λατομείων μαρμάρων και βιομηχανικών ορυκτών) διατηρούνται σε κεντρικό επίπεδο και πραγματοποιούνται από τη Γενική Διεύθυνση Ορυκτών Πρώτων Υλών (ΓΔΟΠΥ) του τ. ΥΠΕΚΑ (νυν ΥΠΕν). Από την ΓΔΟΠΥ γίνεται και η έγκριση των τεχνικών μελετών για τους λατομικούς και μεταλλευτικούς χώρους.
Π.Δ. 100/2014 Οργανισμός Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής
Επίσης η περιβαλλοντική αδειοδότηση (Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΜΠΕ) και Απόφαση Εγκρισης Περιβαλλοντικών Ορων (ΑΕΠΟ) σύμφωνα με τον Ν. 2647/22-10-98 (ΦΕΚ 237 Α’) και τα οριζόμενα στο Ν. 4014/2011 (Φ.Ε.Κ.Α΄209/2011) και την ΥΑ1958/13.01.2012 (Κατάταξη δημόσιων και ιδιωτικών έργων και δραστηριοτήτων σε κατηγορίες και υποκατηγορίες σύμφωνα με το Άρθρο 1 παράγραφος 4 του Ν. 4014/2011) έχει σε μεγάλο βαθμό μεταφερθεί στις Περιφερειακές υπηρεσίες (στην Περιφέρεια ΑΕΠΟ έργων και δραστηριοτήτων Β κατηγορίας, αλλά και Αποκεντρωμένη Διοίκηση για έργα Α2 κατηγορίας) και μόνο σε ειδικές περιπτώσεις (πχ. μεταλλεία, υπόγεια ορυχεία, λατομεία για τσιμεντοβιομηχανία κλπ. ή όταν ο αιτούμενος χώρος βρίσκεται εντός προστατευόμενης περιοχής πχ. NATURA 2000), έργα Α1, τότε αρμόδια αρχή αδειοδότησης είναι η Δ/νση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης του ΥΠΕΚΑ. (νυν ΥΠΕν)
Μετά τον Ν. 3852/2010 (Καλλικράτης), η διαχείριση των δημόσιων λατομείων πχ. η υπογραφή των συμβάσεων μίσθωσης των δημόσιων λατομικών χώρων που γίνονταν από το Γεν. Γραμματέα της αντίστοιχης Περιφέρειας σύμφωνα με τους 2503/1997 και Ν.2647/1998, καθώς και ένα σύνολο από πρόσθετες αρμοδιότητες, μεταβιβάζονται πλέον στον Γενικό Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης (άρθρα 6 σύσταση, 280 αρμοδιότητες και 283 παρ.3 Τελικές Ρυθμίσεις).
Γεωθερμία. Το δικαίωμα έρευνας ή/και διαχείρισης ΓΘ Δυναμικού εκμισθώνεται με πλειοδοτικό διαγωνισμό ως ακολούθως:
• Για τους μη ερευνημένους χώρους (δηλ. χώρους όπου δεν έχουν χαρακτηριστεί ΓΘΠ) και τα ΓΘΠ υψηλής θερμοκρασίας (Θ> 90°C) από το Υπ. Περιβάλλοντος κι Ενέργειας (ΥΠΕΝ, Γεν. Δ/νση Ορυκτών Πρώτων Υλών).
•Για τα πιθανά και βεβαιωμένα ΓΘ πεδία χαμηλής θερμοκρασίας (Θ: 25°C – 90°C) από τον Γενικό Γραμματέα της οικείας Αποκεντρωμένης Διοίκησης. (υπ’αρθ. Δ9/Β/Φ166/οικ18513/ΓΔΦΠ 3512 απόφαση «Οροι και διαδικασία εκμίσθωσης του δικαιώματος του Δημοσίου για έρευνα και διαχείριση του γεωθερμικού δυναμικού και της εν γένει διαχείρισης των γεωθερμικών πεδίων της Χώρας»
Για την χορήγηση των υπολοίπων αδειοδοτήσεων ή εγκρίσεων ή υποστηρικτικών μελετών που απαιτούνται κατά περίπτωση (πχ. γνωμοδοτήσεις για θέματα ασφαλείας, έγκριση επέμβασης από τη δασική υπηρεσία ενσωματωμένη στην ΑΕΠΟ κλπ) αρμόδιες είναι διάφορες υπηρεσίες πχ. Δ/νση Προστασίας Δασών και Φυσικού Πλούτου ΥΠΕΚΑ, Δ/νση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης, Επιθεώρηση Μεταλλείων Βορείου ή Νοτίου Ελλάδος κλπ.
Δυστυχώς και παρά το οφθαλμοφανές πλεονέκτημα ότι με την αποκέντρωση αρμοδιοτήτων, οι τοπικές κοινωνίες θα έχουν τη δυνατότητα αλλά και την αρμοδιότητα να επιλαμβάνονται οι ίδιες με άμεσο και αποτελεσματικό τρόπο όλων των σχετικών προβλημάτων της περιοχής τους, αυτό δεν έχει αποδειχθεί στην πράξη. Αντίθετα είναι γνωστά σε όλους τα προβλήματα «νομιμότητας» των πράξεων της τοπικής αποκεντρωμένης διοίκησης, τα οποία συχνά αναγκάζουν του θιγόμενους πολίτες να καταφεύγουν εκ νέου στην κεντρική διοίκηση κάνοντας προσφυγές κλπ με αποτέλεσμα αντί για αποκέντρωση να δημιουργείται μεγαλύτερη συγκέντρωση και ο φαύλος κύκλος επαναλαμβάνεται.